حارث بن ابی‌وجزه
آشنایی اجمالی
وی فرزند ابو وجزة بن ابی عمرو بن أمیة بن عبد شمس، از تیره امیه، از قبیله قریش است[۱]. به نقل از بلاذری نام پدرش «تمیم» است[۲]. برخی کنیه پدرش را «ابو وَحَره» و «احره» گفته‌اند[۳] که «وحره» تصحیف «وجزه» است[۴]. پدرش را از معمرین شمرده و گفته‌اند که ۲۸۰ سال عمر کرد[۵]. معاویه[۶] و اروی[۷] برادر و خواهر اویند. حارث در جنگ بدر با مشرکان بود و به دست سعد بن ابی وقاص اسیر شد و ولید بن عقبه ۴ هزار درهم برای آزادی او پرداخت[۸]. وی پس از فتح مکه مسلمان شد و با رسول خدا (ص) در حجة الوداع (سال دهم هجری) شرکت داشت[۹]. ابوحاتم سجستانی گفته است: حارث مردی تندخو و بلند قامت بود. وقتی در نماز پشت سر عمر می‌ایستاد، شنید که عمر در نماز آیه ﴿كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ﴾[۱۰] می‌خواند. او به عمر اعتراض کرد و گفت: دیگر پشت سر تو نماز نمی‌خوانم[۱۱]. مرزبانی در معجم الشعراء به این خبر اشاره کرده، و افزوده است تا وقتی او زنده بود بر روی دو پایش می‌نشست، چنان که اشعاری هم در این باره سروده است. به نقل از بلاذری آمده است: زمانی که عمر شنید، حارث، خالد بن ولید را مدح می‌کند، او را از این کار بازداشت و گفت: تمایل به فخرفروشی مایه فساد در دین است[۱۲]. ابن حجر[۱۳] گوید: صحابه‌نگاران حارث بن وجره را در فهرست صحابه نام نبرده‌اند، با اینکه براساس قواعد آنان جزء صحابه است؛ زیرا از یک سو وی در زمان رسول خدا (ص) از مردان بوده و تا زمان خلافت عمر نیز زنده بوده است و از سوی دیگر، پس از فتح مکه دیگر قرشی کافر وجود نداشته، بلکه تمام آنان همراه رسول خدا (ص) در حجة الوداع بوده‌اند، چنان که ابن عبدالبر به این مطلب تصریح کرده است. در کتاب صحابه نگاران این مطلب، از حارث دیده نشد. وی تا زمان خلافت عمر زنده بود.[۱۴]
جستارهای وابسته
- ابووجزة بن ابی‌عمرو بن امیة بن عبد شمس (پدر)
- امیه (قبیله)
- قریش (قبیله)
- معاویه بن ابی‌وجزه (برادر)
- اروی بن بن ابی‌وجزه (خواهر)
منابع
پانویس
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۳؛ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۱.
- ↑ عسکری، حسن بن عبدالله، تصحیفات المحدثین، ص۷۳۷؛ ابن ماکولا، الإکمال، ج۷، ص۳۹۰
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۱، ص۴۸۸.
- ↑ ابن قتیبه، المعارف، ص۶۵.
- ↑ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۱۱، ص۴۸۸.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۳۹۶؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۳۶۱؛ ابن سید الناس، ج۱، ص۳۷۲.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۷۰۰.
- ↑ «چوب‌هایی خشکند پشت داده بر دیوار» سوره منافقون، آیه ۴.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ر. ک: ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۹۹.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۷۰۰.
- ↑ مرادی نسب، حسین، مقاله «حارث بن ابی‌وجزه»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۴۶.