خلیفة بن خیاط
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوعمرو خلیفة بن خیاط عصفری شیبانی بصری، مشهور به شباب اهل بصره بود [۱] و به رغم شهرتی که به خاطر دو کتاب خود «التاریخ و الطبقات» به دست آورده، اطلاعات چندانی از زندگی وی در دست نیست. گویا خلیفه در همان زادگاه خویش، بصره به کسب دانش پرداخته و هرگز رنج سفر را بر خود هموار نساخته است. به گمان برخی، حتی به بغداد نیز وارد نشده و شاید به همین جهت خطیب وی را در تاریخ خود ذکر نکرده است. وی در بصره که در قرن سوم از مراکز بزرگ فرهنگ اسلامی در زمینه لغت، حدیث، تاریخ و سیره محسوب می‌‌شد، پرورش یافت و به فراگیری علوم متداول آن روزگار به ویژه نسب‌شناسی، تاریخ و رجال پرداخت،[۲] از این‌رو می‌‌توان گفت تقریباً تمامی اساتید و شیوخ وی از علمای بصره بوده و هر آنچه روایت کرده نیز از بزرگان همان جا می‌‌باشد.[۳] از اساتید وی کسانی چون یزید بن زریع، سفیان بن عیینه، فضل بن دکین و سحیم بن حفص را می‌‌توان نام برد.[۴] افراد بسیاری نیز از وی دانش آموخته و حدیث نقل کرده‌اند که برخی از آنان از این قرارند: محمد بن اسماعیل بخاری؛ بقی بن مخلد؛ عبدالله بن عبدالرحمان دارمی و ابویعلی موصلی.[۵] ابن حبان وی را موثق و قابل اعتماد دانسته است.[۶] ابن عدی خلیفه را از راویان آگاه، راستگو و دارای احادیثی معتبر خوانده است،[۷] اما رجال شناسانی چون ابوحاتم رازی و عقیلی وی را در زمره ضعفا آورده و احادیث وی را قابل استناد ندانسته‌اند.[۸] تاریخ درگذشت او به اختلاف سال‌های ۲۳۰، ۲۴۰ و ۲۴۶ه نقل شده است.[۹] ذهبی مرگ او را در هشتاد سالگی آورده است.[۱۰]
آثار خلیفه عبارت‌اند از: الطبقات التاریخ؛ طبقات القراء؛ تاریخ الزمنی و الجرحان و المرضی و العمیان اجزاء القرآن و اعشاره و اسباعه و آیاته[۱۱] و المسند فی الحدیث.[۱۲].[۱۳]
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ الانساب، ج۴، ص۲۰۳.
- ↑ طبقات خلیفة بن خیاط، مقدمه، ص۷ و ۸.
- ↑ الانساب، ج۴، ص۲۰۳.
- ↑ تهذیب الکمال، ج۸، ص۳۱۵ و ۳۱۶.
- ↑ خلاصة تهذیب تهذیب الکمال، ج۳، ص۱۶۰.
- ↑ الثقات، ج۸، ص۲۳۳.
- ↑ الکامل فی ضعفاء الرجال، ج۳، ص۶۶.
- ↑ الجرح و التعدیل، ج۳، ص۳۷۸؛ الضعفاء الکبیر، ج۲، ص۲۲.
- ↑ وفیات الاعیان، ج۲، ص۲۴۴.
- ↑ سیر اعلام النبلاء، ج۱۱، ص۴۷۳.
- ↑ الفهرست (الندیم)، ص۲۸۸.
- ↑ هدیة العارفین، ج۱، ص۳۵۰.
- ↑ فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۱۷.