این مقاله دربارهٔ رابطه انتظار با دین است. برای اطلاع از مباحث کلی این موضوع، مدخل انتظار ظهور امام مهدی را ببینید.
مقدمه
وادی محبت قاعدهای دارد، هر مقدار محبت کسی در قلبانسان بیشتر و شدیدتر باشد، خودش را بیشتر فراموش میکند و در عوض محبوب در قلبش جای بیشتری باز میکند. هر قدر این ویژگی بیشتر تحقق یابد، محبت خالصتر و درجۀ آن بالاتر میشود تا جایی که اگر در این مسیر به سختی بیفتد و رنجی را تحمل کند، این ناراحتی و رنج، سد راه محبت او نشده و مانع عرض ارادتش نمیشود؛ چرا که خود را نمیبیند و تنها به محبوبفکر میکند و قلبش مالامال از محبت اوست؛ به همین دلیل ابتدای امر چه بسا پول خرج کردن یا زحمت کشیدن در راه اظهار محبت به محبوب برایش سختی داشته باشد ـ که البته آن را با وجود سختیاش تحمل میکند ـ ولی وقتی محبتش بیشتر شد، کم کم سختی آن از بین میرود و تحمل مشکلات در این مسیر دیگر برایش رنج آور نخواهد بود، بلکه از خدای خود میخواهد، بتواند رنج و زحمتی را برای عرض ارادت و محبت بیشتر به محبوبش تحمل کند. آنقدر محبوبش برایش عزیز است که تحمل آن رنجها نه تنها تلخی ندارد، بلکه شیرین است و نه تنها سختی ندارد، بلکه آرامش بخش است و نه تنها از آنها گله نمیکند، بلکه همه را به جان میخرد در نهایت، تنها چیزی که در این مسیر بدان میاندیشد، فقط و فقط راحتی محبوبش است. یک لبخند محبوب که برخاسته از قلب خوشحال و خشنود او باشد به همۀ آن مشکلات و سختیها میارزد و آنچه برای این محب اهمیت دارد همین است و لا غیر. این همان قاعدهای است که در وادی محبت میتواند معیار خلوص و شدت آن باشد[۱].
یکی از عواملی که میتواند نقش بسیاری در دوست داشتنظهور داشته باشد، دوست داشتن خود حضرت مهدی (ع) است. هر کس محبت و علاقهاش به حضرت مهدی (ع) بیشتر باشد، ظهور ایشان را بیشتر دوست میدارد و هر کس به ظهور آن حضرت بیشتر علاقه داشته باشد، انتظار او شدیدتر است و البته این محبت برخاسته از شناخت و معرفت به آن حضرت است به گونهای که از سخنان ائمهمعصوم (ع) درمییابیم، ایشان به سبب معرفت فراوانشان به آن آخرین حجت الهی از بهترین واژگان محبت بهره گرفتهاند. رسول اکرم (ص) فرمودند: «بِأَبِی وَ أُمِّی سَمِیِّی وَ شَبِیهِی وَ شَبِیهُ مُوسَی بْنِ عِمْرَانَ عَلَیْهِ جُیُوبُ النُّورِ»[۲].
کسی که به ظهور امام زمان (ع) صد در صد معتقد است و وقوع آن را هم نزدیک میبیند، هر قدر آن وضعیت موعود را بیشتر دوست بدارد، انتظارش نسبت به آن بیشتر خواهد بود و اگر آن را خوش نداشته باشد انتظارش ضعیف و سست میشود. این دوست داشتن فقط زمانی به وجود میآید که مؤمنان تصویر روشنی از زمان ظهور حضرت مهدی (ع) داشته باشند، تا اینکه نه فقط از آن نترسند، بلکه برای وقوعش لحظه شماری کنند[۳].
عشق با خود، تلاش خستگی ناپذیر میآورد. آنکه سستی میورزد عاشق نیست؛ با این نگرش، منتظر میکوشد به گونهای رضایتامام خود که تبلور رضایت الهی است را به دست آورد. از سوی دیگر، میکوشد مصداق روایاتی گردد که وظایفی چون تقوی و ورع را برای او به عنوان منتظر بیان نمودهاند: «هرکس دوست دارد و خوشحال میشود که از اصحاب قائم باشد، پس منتظر باشد، ورع را سرلوحۀ اعمال خود قرار داده و محاسن اخلاق را در حال انتظار زینت جان خود سازد»[۴].[۵]