عدوة الدنیا در قرآن

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

﴿إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا وَهُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوَى...[۱]. این آیه؛ از جنگ بدر می‌گوید. منطقه بدر صحنه نخستین رویارویی مسلمانان صدر اسلام با مشرکان است»[۲]. «در هفدهم رمضان سال دوم هجری، سپاه اسلام که اندکی بیش از سیصد نفر بود، با سپاه یک هزار نفری قریش به فرماندهی ابوجهل در منطقه بدر به مصاف یکدیگر رفتند»[۳]. «سبب نامگذاری این غزوه به بدر؛ محل وقوع آن است چه بدر مکانی است از حجاز که در جنوب شرقی بدر الجار به فاصله ۶۱ میل بنا به گفته بکری یا یک شب راه به موجب یاقوت و در شمال غربی مدینه به فاصله ۲۸ میل به گفته بکری و ۸ برید و دو میل به گفته مسعودی واقع است»[۴].

عدوه چیست؟

«عدوه از ماده عدو (بر وزن سرو) در اصل به معنی تجاوز کردن است ولی به حاشیه و اطراف هر چیز نیز عدو گفته می‌شود زیرا از حد وسط به یک جانب تجاوز کرده است و در آیه مورد بحث، به همین معنی طرف و جانب آمده است. دنیا از ماده دنو (بر وزن غلو) به معنی پایین‌تر و نزدیک‌تر می‌آید»[۵]. برخی بزرگان تعریف دیگری از عدوه به ضم عین دارند: «عدوه به ضم عین و گاهی به کسر آن به معنای طرف بلند بیابان است»[۶].[۷]

آرایش نظامی در بدر

سپاه اسلام در جنگ بدر «در سمت شمالی که نزدیک‌تر به مدینه است قرار داشتند. یعنی قسمت‌های شمالی و شرقی (= عدوة الدنیا) در تصرف مسلمان بوده است». بدر در ۱۵۰ کیلومتری «جنوب غربی شهر مدینه» قرار دارد.[۸]

منابع

پانویس

  1. «(یاد کن) آنگاه را که شما بر کناره نزدیک‌تر (مدینه) بودید و آنان بر کناره دورتر و آن کاروان (تجاری قریش) پایین‌تر از شما بودند و اگر با هم وعده (ی کارزار) می‌گذاشتید در آن خلاف می‌کردید امّا خداوند بر آن بود تا کار انجام یافتنی را به پایان رساند تا هر ک» سوره انفال، آیه ۴۲.
  2. محمد حسن خادمی، راهنمای حج و عمره، ج۳، ص۹۸.
  3. جعفریان، آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۹۳.
  4. خزائلی، اعلام قرآن، ص۲۴۹.
  5. تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۲۳۲.
  6. علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ج۹، ص۱۴۰.
  7. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۷۱.
  8. فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۵۷۲.