هجدهم ذیحجه: تفاوت میان نسخه‌ها
تغییرمسیر به عید غدیر حذف شد
(تغییرمسیر به عید غدیر) |
(تغییرمسیر به عید غدیر حذف شد) برچسب‌ها: تغییرمسیر حذف شد پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
# | {{امامت}} | ||
{{مدخل مرتبط | |||
| موضوع مرتبط = ذیحجه | |||
| عنوان مدخل = هجدهم ذیحجه | |||
| مداخل مرتبط = [[هجدهم ذیحجه در حدیث]] - [[هجدهم ذیحجه در تاریخ اسلامی]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
==[[عید غدیر]]== | |||
[[روز]] [[هیجدهم ذیحجه]]، از [[ایام الله]] و از عیدهای بزرگ [[اسلام]] و [[جهان تشیع]] است. در میان همه روزها، روزی به بزرگی و [[شرافت]] آن وجود ندارد. [[مفضل بن عمر]] می‌گوید: از [[امام صادق]]{{ع}} پرسیدم: برای [[مسلمانان]] چند [[عید]] است؟ امام صادق{{ع}} فرمودند: چهار عید. | |||
گفتم: [[عید فطر]] [[عید قربان]] و [[جمعه]] را که از عیدهای بزرگ مسلمانان است می‌شناسم، ولی عید چهارم کدام است؟ امام صادق{{ع}} فرمودند: | |||
{{متن حدیث|أَعْظَمُهَا وَ أَشْرَفُهَا يَوْمُ الثَّامِنَ عَشَرَ مِنْ ذِي الْحِجَّةِ وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَقَامَ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ{{ع}} وَ نَصَبَهُ لِلنَّاسِ عَلَماً}}<ref>الخصال، ج۱، ص۲۶۴.</ref>؛ عظیم‌ترین و شریف‌ترین عیدها، روز هیجدهم ذیحجه است. و آن، روزی است که [[پیامبر خدا]]{{صل}} علی{{ع}} را برپا داشت و او را [[رهبر]] و [[راهنما]] برای [[مردم]] قرار داد. | |||
این روز، به خاطر رویداد مهم و سرنوشت‌ساز [[تعیین جانشین]] از سوی [[خداوند متعال]] برای [[پیامبر اکرم]]{{صل}} عظیم‌ترین و شریف‌ترین روز سال محسوب می‌گردد و [[دوستداران]] [[اهل بیت]]{{عم}} و مسلمانان حقیقت‌گرا را [[غرق]] در [[شادی]] و [[شادمانی]] می‌کند.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۳.</ref> | |||
==[[پیامبران]]{{عم}} و عید غدیر== | |||
[[پیامبران الهی]] روز [[بعث]] و برانگیخته شدنشان برای [[هدایت]] [[جامعه]] را همچون [[روز غدیر]] گرامی می‌داشتند. و با تعیین جانشین در روز غدیر، آن را [[ارج]] می‌نهادند. از [[امام رضا]]{{ع}} [[روایت]] شده است: | |||
{{متن حدیث|وَ مَا بَعَثَ اللَّهُ نَبِيّاً إِلَّا وَ كَانَ يَوْمُ بَعْثِهِ مِثْلَ يَوْمِ الْغَدِيرِ عِنْدَهُ وَ عَرَفَ حُرْمَتَهُ إِذْ نَصَبَ لِأُمَّتِهِ وَصِيّاً وَ خَلِيفَةً مِنْ بَعْدِهِ فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ}}؛ تمام پیامبرانی که [[خداوند]] فرستاده است، روز [[بعثت]] خود را به اندازه روز غدیر ارج می‌نهادند. و در این روز، با تعیین جانشین و خلیفه‌ای برای [[امت]]، بعد از خود، [[حرمت]] این روز را می‌شناختند و آن را گرامی می‌داشتند. | |||
[[شیخ مفید]] در [[مسارالشیعه (کتاب)|مسارالشیعه]] می‌نویسد: در این روز [[مبارک]]، رویدادهای بزرگی برای برخی از پیامبران الهی{{عم}} به وقوع پیوست: | |||
#چنان‌که امام رضا{{ع}} فرمودند: {{متن حدیث|هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي نَجَا فِيهِ إِبْرَاهِيمُ الْخَلِيلُ مِنَ النَّارِ فَصَامَهُ شُكْراً لِلَّهِ}}<ref>إقبال الأعمال، ج۱، ص۴۶۵.</ref>؛ [[روز غدیر]] روزی است که [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} از [[آتش]] [[نمرودیان]] [[رهایی]] یافت و به شکرانه آن، آن [[روز]] را [[روزه]] گرفت. [[قرآن کریم]] به واقعه [[نجات]] یافتن حضرت ابراهیم{{ع}} از آتش اشاره کرده و فرموده است: {{متن قرآن|قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانْصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ فَاعِلِينَ * قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَى إِبْرَاهِيمَ}}<ref>«گفتند: اگر می‌خواهید کاری کنید، او را بسوزانید و خدایان خود را یاری کنید * گفتیم: ای آتش! بر ابراهیم سرد و بی‌گزند باش» سوره انبیاء، آیه ۶۸-۶۹.</ref>. | |||
#در این روز [[حضرت موسی]]{{ع}} بر [[ساحران]] [[فرعون]] [[پیروز]] شد و سحرهای ساحران [[فرعونی]] را از بین برد؛ قرآن کریم در این باره فرموده است: {{متن قرآن|فَأَلْقَى مُوسَى عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ * فَأُلْقِيَ السَّحَرَةُ سَاجِدِينَ * قَالُوا آمَنَّا بِرَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>«آنگاه، موسی چوبه‌دست خود را فرو افکند که ناگهان هر چه بر می‌ساختند فرو می‌بلعید * پس جادوگران به سجده درافتادند * گفتند به پروردگار جهانیان ایمان آوردیم» سوره شعراء، آیه ۴۵-۴۷.</ref>. | |||
#در این روز حضرت موسی{{ع}} [[یوشع بن نون]] را به [[جانشینی]] خویش برگزید و در میان [[قوم بنی‌اسرائیل]]، درباره [[فضائل]] و شایستگی‌هایش به [[سخنرانی]] پرداخت و این [[قوم]] را بر [[تصمیم]] خویش [[شاهد]] گرفت. | |||
#در این روز [[حضرت عیسی بن مریم]]{{ع}} جانشینی [[شمعون صفا]] را در نزد پیروانش آشکار کرد و وی را رسماً [[وصی]] خود گردانید. | |||
#در این روز [[حضرت]] [[سلیمان بن داوود]]{{ع}}، [[آصف بن برخیا]] را [[جانشین]] خویش کرد و [[مردم]] را بر این تصمیم خویش شاهد گرفت و با دلائل و [[بینات]] روشن، شایستگی‌های وی را به [[اثبات]] رساند. و این روزی است که [[برکات]] آن بسیار [[عظیم]] است<ref>مسار الشیعه، ص۴۰.</ref>. | |||
#بنا بر [[حدیثی]] از [[میثم تمار]] که از [[خواص اصحاب امیرالمؤمنین]]{{ع}} و از حواریان و صاحبان سر آن حضرت است، در این روز [[کشتی حضرت نوح]]{{ع}} پس از فروکش کردن [[طوفان]]، بر [[کوه]] جودی استقرار یافت<ref>بحارالأنوار، ج۴۵، ص۲۰۲.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۴.</ref> | |||
==بیان [[حدیث منزلت]]== | |||
از [[امام باقر]]{{ع}} [[روایت]] شده است: هنگامی که [[رسول خدا]]{{صل}} از [[حجة الوداع]] باز می‌گشت، در مسیر بازگشت به [[غدیرخم]] که سه میل قبل از [[جحفه]] است رسید. [[جبرئیل]] نزد او آمد و [[فرمان]] داد: آنان را که جلو رفته بودند به این مکان برگردانند و کسانی را هم که از دنبال می‌رسیدند همه را آنجا نگه داشتند تا [[پیامبر]]{{صل}} علی{{ع}} را به [[امامت]] [[منصوب]] فرماید و آنچه را که [[خداوند]] درباره علی نازل فرموده است به آنان [[ابلاغ]] کند. | |||
آنجا چند درخت بود. پیامبر{{صل}} فرمان داد زیر آن درخت‌ها با سنگ چیزی شبیه [[منبر]] بسازند که بر [[مردم]] مشرف باشد. مردم بازگشتند و عقب‌تر مانده‌ها در مکان [[اجتماع]] توقف کردند و [[رسول خدا]]{{صل}} بر فراز آن سنگ‌ها رفت و [[حمد]] و ثنای [[خدا]] را به جا آورد. سپس فرمود:... بدانید که جبرئیل سه بار به حضور من آمد و از سوی [[پروردگار]] من که اصل و مایه [[سلام]] است، به من امر کرد که در چنین [[اجتماعی]] به پا خیزم و به همه افراد، سیاه و سپید، اعلام کنم: | |||
{{متن حدیث|أَنَّ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} أَخِي وَ وَصِيِّي وَ خَلِيفَتِي وَ الْإِمَامُ مِنْ بَعْدِي الَّذِي مَحَلُّهُ مِنِّي مَحَلُّ هَارُونَ مِنْ مُوسَى{{ع}} إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي وَلِيُّكُمْ بَعْدَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ}}؛ [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} [[برادر]] و [[جانشین]] و [[وصی]] و [[امام]] بعد از من است. [[منزلت]] و محل او نسبت به من، منزلت و محل [[هارون]] نسبت به [[موسی]] است، جز اینکه پس از من [[پیامبری]] نیست. و همانا پس از خدا و رسول خدا علی ولی شماست<ref>بحارالأنوار، ج۳۷، ص۲۰۴.</ref>. | |||
«[[حدیث منزلت]]» از [[احادیث]] مشهور [[نبوی]] و مورد قبول [[عالمان شیعه]] و [[سنی]] می‌باشد. این [[حدیث]] به معرفی جایگاه و منزلت [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} و نسبت وی با [[نبی مکرم اسلام]]{{صل}} و [[برتری]] موقعیت آن [[حضرت]] بر دیگر [[صحابه]] پرداخته و از نظر [[عالمان]] [[شیعی]] از [[احادیث متواتر]] و از جمله [[دلایل]] [[شایستگی علی]]{{ع}} برای [[جانشینی پیامبر اکرم]]{{صل}} به شمار آمده است.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۶.</ref> | |||
==نقل‌های [[حدیث منزلت]]== | |||
از مشهورترین نقل‌های این [[حدیث]] آن است که [[پیامبر اکرم]]{{صل}} خطاب به [[حضرت علی]]{{ع}} فرمودند: | |||
{{متن حدیث|أَنْتَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى إِلَّا أَنَّهُ لَا نَبِيَّ بَعْدِي}}<ref>الکافی، ج۸، ص۱۰۷؛ الأمالی (للصدوق)، ص۱۷۴.</ref>؛ [[مقام]] تو نسبت به من همانند مقام [[هارون]] است نسبت به [[موسی]]، جز آن‌که [[پیامبری]] پس از من نیست. | |||
این حدیث با تعابیر و الفاظ مختلف و در زمان‌ها و مکان‌های گوناگون از پیامبر اکرم{{صل}} نقل شده است، از جمله [[روز]] [[پیمان]] اول [[برادری]]، قبل از [[هجرت به مدینه]]، روز پیمان دوم برادری، پنج ماه بعد از هجرت به مدینه، در [[منزل]] [[ام سلمه]]، در [[روز غدیر]]، و از همه مشهورتر در [[غزوه تبوک]]. | |||
[[محدثین اهل سنت]] از جمله [[بخاری]] و مسلم نیز از نقل این [[حدیث شریف]] در کتب [[روایی]] خود [[غافل]] نبوده‌اند. [[حاکم نیشابوری]] این حدیث را صحیح الإسناد دانسته و از [[ابن عباس]] نقل کرده که پیامبر اکرم{{صل}} در غزوه تبوک این حدیث را بیان فرموده است. | |||
نقل‌های مختلف [[حدیث منزلت]]، همه این مضمون مشترک را دارند که جایگاه و [[منزلت]] علی{{ع}} نسبت به [[پیامبر]]{{صل}} همانند جایگاه هارون نسبت به [[حضرت موسی]]{{ع}} است. [[اختلافات]] اندکی هم که در تعابیر این حدیث وجود دارد، از تکرار آن در مناسبت‌های مختلف و نیز نقل به معنا در [[احادیث]]، نشأت گرفته است. | |||
مرحوم [[میر حامد حسین]] همه اسامی [[رجال]] و [[صور]] و الفاظ حدیث منزلت و اسناد [[صحت]] آن را در مجلد دوم از منهج دوم «[[عبقات الانوار]]» جمع آورده است و این مجلد را به حدیث منزلت اختصاص داده است.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۷.</ref> | |||
==دلالت حدیث منزلت== | |||
این حدیث، علاوه بر [[فضیلت امیرالمؤمنین]]{{ع}}، بر [[خلافت]] و [[عصمت]] ایشان نیز دلالت دارد؛ زیرا پیامبر{{صل}} به جز [[نبوت]]، همه [[فضائل]] و ویژگی‌ها و [[مناصب]] هارون را برای آن [[حضرت]] ثابت کرده است. | |||
بنا بر [[آیات قرآن]]، حضرت موسی{{ع}} از [[خدا]] خواست تا برادرش هارون را [[وزیر]] او سازد و در امر [[رسالت]] شریکش گرداند تا یاری‌اش دهد<ref>{{متن قرآن|وَأَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي}} «و او را در کارم شریک ساز» سوره طه، آیه ۳۲.</ref>. [[خداوند]] هم با درخواست او موافقت کرد و [[هارون]] در غیاب [[موسی]]، [[جانشین]] او شد<ref>{{متن قرآن|...وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ}} «... و موسی به برادر خویش هارون گفت: در میان قوم من جانشین من شو و به سامان دادن (امور) بپرداز و از راه و روش تبهکاران پیروی مکن!» سوره اعراف، آیه ۱۴۲.</ref>. بنابراین، تمام [[مناصب]] [[حضرت موسی]]{{ع}} برای برادرش نیز بوده است. اگر او بعد از موسی{{ع}} زنده می‌ماند، جانشین وی می‌شد<ref>هارون چهل سال پیش از حضرت موسی{{ع}} درگذشت.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۸.</ref> | |||
==[[جایگاه علی]]{{ع}} بر اساس [[حدیث منزلت]]== | |||
هارون نزد موسی دارای مقام‌ها و جایگاه‌های فراوانی بوده است و از اینجا می‌توان به [[عظمت مقام]] علی{{ع}} و سزاواری او برخلافت بعد از [[رسول اکرم]]{{صل}} پی برد. با تکیه بر ماجرای هارون و [[موسی در قرآن]] [[کریم]] می‌توان نتیجه گرفت: | |||
# هارون [[وزیر]] و [[شریک]] موسی{{ع}} در کارش بود، پس علی{{ع}} نیز در امر [[خلافت]] و [[ولایت]]، جز [[نبوت]]، شریک [[پیامبر]]{{صل}} بود. | |||
# هارون دومین [[شخصیت]] بعد از موسی{{ع}} در میان [[بنی‌اسرائیل]] بود، علی{{ع}} هم در میان [[امت پیامبر]]{{صل}} چنین بود. | |||
# هارون [[برادر]] موسی{{ع}} بود و علی{{ع}} هم به دلیل [[حدیث متواتر]] «[[مؤاخات]]» و [[عقد اخوت]] بین پیامبر{{صل}} و [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} که در کتب [[شیعه]] و [[سنی]] نقل شده است، [[برادر رسول خدا]]{{صل}} بود. | |||
# هارون [[برترین]] فرد [[قوم موسی]]{{ع}} نزد [[خدا]] و پیامبرش بود، علی{{ع}} نیز چنین بود. هارون به طور مطلق [[خلیفه]] موسی{{ع}} در غیبتش بود، علی{{ع}} نیز چنین بود، به ویژه با تصریح پیامبر در جریان [[تبوک]] که فرمودند: {{متن حدیث|لَا يَنْبَغِي أَنْ أَذْهَبَ إِلَّا وَ أَنْتَ خَلِيفَتِي}}<ref>عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، ص۸۶؛ بحارالأنوار، ج۳۸، ص۲۴۲.</ref>؛ سزاوار نیست من از [[مدینه]] خارج شوم، مگر وقتی که تو جانشین من باشی!» | |||
# هارون [[عالم‌ترین]] فرد قوم موسی{{ع}}بود، علی{{ع}} هم به تصریح پیامبر{{صل}} عالم‌ترین فرد بعد از پیامبر بود. | |||
# [[هارون]] محبوب‌ترین فرد نزد [[خدا]] و [[موسی]]{{ع}} بود، علی{{ع}} نیز این‌گونه بود. | |||
# خدا پشت موسی{{ع}} را با برادرش هارون، نیرومند و محکم ساخت، پشت [[پیامبر اکرم]]{{صل}} را هم با علی{{ع}}<ref>عبقات الانوار، ج۲، دفتر ۱، ص۸۶ - ۱۲۹.</ref>.<ref>[[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|غدیر برترین پیام آسمانی]]، ص ۲۱۸.</ref> | |||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
# [[پرونده:1100832.jpg|22px]] [[حبیب‌الله فرحزاد|فرحزاد، حبیب‌الله]]، [[غدیر برترین پیام آسمانی (کتاب)|'''غدیر برترین پیام آسمانی''']] | |||
{{پایان منابع}} | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:ذیحجه]] | |||
[[رده:مدخل]] | |||