پرش به محتوا

بنی‌تغلب: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۲
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{سیره معصوم}} {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط =| عنوان مدخل=بنی‌تغلب | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط = }} == نسب تغلب == «تغْلب»، از شاخه‌های قبیله وائل بن قاسط و از تیره‌های قبیله ربیعه است؛ قبیله‌ای مشهور از اعراب شمالی (عدنانی) که نسب از ت...» ایجاد کرد)
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
 
خط ۲: خط ۲:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط =| عنوان مدخل=بنی‌تغلب | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط =| عنوان مدخل=بنی‌تغلب | مداخل مرتبط = | پرسش مرتبط  = }}
== نسب تغلب ==
== نسب تغلب ==
«تغْلب»، از شاخه‌های [[قبیله]] [[وائل]] بن [[قاسط]] و از تیره‌های [[قبیله ربیعه]] است؛ قبیله‌ای مشهور از [[اعراب]] شمالی ([[عدنانی]]) که [[نسب]] از [[تغلب]] بن وائِل بن قاسط بن هنب بن افصی بن دعمی بن جَدیْلَةَ بن [[اسد بن ربیعة]] بن نزار بن مَعَدّ بن عدنان می‌‌برند. نام اصلی تغلب را "دثار" گفته‌اند اما از آنجا که پدرش آرزوی [[پیروزی]] و [[غلبه]] او را داشت، نام تغلب بر او ماندگار شد و از آن پس وی را "تغلب" و "غلباء"([[قدرتمند]] و [[پیروز]]) خواندند و منتسبین به قبیله او را "غلباوی" نسبت دادند؛ کما این که منتسبین به این قبیله را «تَغْلِبی» یا «تَغْلَبی» نیز خطاب کرده‌اند. هر چند نسب شناسان، بالاتفاق، [[مردم]] این قبیله را از [[ذریه]] تغلب بن وائل دانسته‌اند و از تغلب به عنوان نام جد [[جاهلی]] تغلبیان یاد کرده‌اند، اما –با مرور [[زمان]]- در این که تغلب، پسر وائل بوده یا دخترش، تردیدهایی بوجود آمده است. در برابر قول مشهور که تغلب را پسر وائل خوانده‌اند، برخی محققانِ معاصر، وی را دختر وائل دانسته، در توجیه دیدگاه خود، به اشعاری از روزگاران قدیم که در آن، تغلب «ابنة» وائل معرفی شده نه «ابن» او، استناد کرده‌اند. اما این این گفته آنان، دارای پاسخی از پیش گفته است و آن این که لغویین، ذکر "ابنة" به جای "ابن" و بیان اصطلاحاتی نظیر"تغلب بنت وائل" به جای "تغلب بن وائل" در استعمالات شعری و ادبی را به جهت توجه به [اسم] قبیله و معنای آن دانسته، نمونه مشابه آن را استعمال "[[تمیم]] بنت مرّ "به جای "تمیم بن مرّ " در برخی اشعار و مکتوبات ادبی گذشته عنوان کرده‌اند.  
«تغْلب»، از شاخه‌های [[قبیله]] [[وائل]] بن [[قاسط]] و از تیره‌های [[قبیله ربیعه]] است؛ قبیله‌ای مشهور از [[اعراب]] شمالی ([[عدنانی]]) که [[نسب]] از [[تغلب بن وائِل بن قاسط بن هنب بن افصی بن دعمی بن جَدیْلَةَ بن اسد بن ربیعة بن نزار بن مَعَدّ بن عدنان]] می‌‌برند. نام اصلی تغلب را «دثار» گفته‌اند اما از آنجا که پدرش آرزوی [[پیروزی]] و [[غلبه]] او را داشت، نام تغلب بر او ماندگار شد و از آن پس وی را «تغلب» و «غلباء» ([[قدرتمند]] و [[پیروز]]) خواندند و منتسبین به قبیله او را «غلباوی» نسبت دادند؛ کما این که منتسبین به این قبیله را «تَغْلِبی» یا «تَغْلَبی» نیز خطاب کرده‌اند. هر چند نسب شناسان، بالاتفاق، [[مردم]] این قبیله را از [[ذریه]] تغلب بن وائل دانسته‌اند و از تغلب به عنوان نام جد [[جاهلی]] تغلبیان یاد کرده‌اند، اما – با مرور [[زمان]]- در این که تغلب، پسر وائل بوده یا دخترش، تردیدهایی بوجود آمده است. در برابر قول مشهور که تغلب را پسر وائل خوانده‌اند، برخی محققانِ معاصر، وی را دختر وائل دانسته، در توجیه دیدگاه خود، به اشعاری از روزگاران قدیم که در آن، تغلب «ابنة» وائل معرفی شده نه «ابن» او، استناد کرده‌اند. اما این این گفته آنان، دارای پاسخی از پیش گفته است و آن این که لغویین، ذکر «ابنة» به جای «ابن» و بیان اصطلاحاتی نظیر «تغلب بنت وائل» به جای «تغلب بن وائل» در استعمالات شعری و ادبی را به جهت توجه به اسم قبیله و معنای آن دانسته، نمونه مشابه آن را استعمال «[[تمیم بنت مرّ]] » به جای «[[تمیم بن مرّ]]» در برخی اشعار و مکتوبات ادبی گذشته عنوان کرده‌اند.  
تغلب بن وائل را برادرانی بوده که بکر و غنز و شُخَیص چهره‌های معروف و شناخته شده آنانند و هر کدامشان، بعدها در رأس [[قبایل]] خود قرار گرفتند. تغلب همچنین سه پسر به نامهای غَنْم، اَوْس و عِمران داشت اما، از آنجا که اغلب بزرگان و مشاهیر تغلبی از [[نسل]] غنم بودند، از این رو، در کتب انساب و شجره [[نامه‌ها]] منحصراً به این نسل توجه شده است. [[طوایف]] مختلفِ قبیلة [[تغلب]] عمدتاً از نسل شش تن از [[فرزندان]] بکر بن [[عمرو]] بن غنم به نامهای جُشَم، مالک، عمرو، ثَعلبه، [[معاویه]] و حارث‌اند که به سبب شباهت چشمهایشان با چشم نوعی مار، اَراقِم (جمع اَرقم، نوعی مار خالدار) [[لقب]] گرفته بودند. - تغلبیان به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌‌گردند که از مشهورترین آن می‌‌توان به شعبه‌های: بنی عِکَب -که خود به دو شاخۀ [[بنی عدی]] و [[بنی کنانه]] تقسیم شده‌اند-، بنی وحد، بنی حمدان ([[ملوک]] [[شیعه]] [[موصل]])، بنی [[عتاب]]، بنی فَدَوْکَس، اراقم -که خود جمع چند شاخه است- و بنی شعبه -در [[طائف]]- اشاره کرد. از این [[قبیله]] از [[قرن هفتم]] به بعد آثار چندانی در دست نیست چنان که به نوشته ابن سعید [[مغربی]] (متوفی ۶۸۵) وی سراسر جزیرة ابن [[عمر]] و دیار [[ربیعه]] را گشته، اما کوچکترین اثری از تغلبیان به صورت قبیله ای نیرومند و مستقل [[عرب]] نیافته است. به عقیدة الاطرقجی از [[قرن نهم]] دیگر نامی از این قبیلة پرآوازه یافته نشده است. اما برخی از [[پژوهشگران]] معاصر بر این اعتقادند که هم اکنون شماری از [[قبایل]] کهن با نام‌های دیگری در شبه [[جزیره عربستان]] ساکنند؛ چندان که قبایل تغلب امروزه با نام دَواسِر در عسیر تهامه [[زندگی]] می‌‌کنند و قبایل دیگری از تغلب هم با نام [[عنزه]] در جنوب شبه جزیره به سر می‌‌برند که خاندانهای سلطنتی [[آل]] سعود، [[آل]] [[خلیفه]] و آل الصباح در [[عربستان]] و [[بحرین]] و [[کویت]] از همین قبیله‌اند.  
 
تغلب بن وائل را برادرانی بوده که بکر و غنز و شُخَیص چهره‌های معروف و شناخته شده آنانند و هر کدامشان، بعدها در رأس [[قبایل]] خود قرار گرفتند. تغلب همچنین سه پسر به نام‌های «غَنْم»، «اَوْس» و «عِمران» داشت اما، از آنجا که اغلب بزرگان و مشاهیر تغلبی از [[نسل]] غنم بودند، از این رو، در کتب انساب و شجره [[نامه‌ها]] منحصراً به این نسل توجه شده است. [[طوایف]] مختلفِ قبیله [[تغلب]] عمدتاً از نسل شش تن از [[فرزندان]] [[بکر بن عمرو بن غنم]] به نام‌های «جُشَم»، «مالک»، «عمرو»، «ثَعلبه»، «معاویه» و حارث‌اند که به سبب شباهت چشمهایشان با چشم نوعی مار، اَراقِم (جمع اَرقم، نوعی مار خالدار) [[لقب]] گرفته بودند. - تغلبیان به شاخه‌های متعددی تقسیم می‌‌گردند که از مشهورترین آن می‌‌توان به شعبه‌های: بنی عِکَب -که خود به دو شاخۀ [[بنی عدی]] و [[بنی کنانه]] تقسیم شده‌اند-، [[بنی وحد]]، [[بنی حمدان]] ([[ملوک]] [[شیعه]] [[موصل]])، [[بنی عتاب]]، [[بنی فَدَوْکَس]]، اراقم -که خود جمع چند شاخه است- و بنی شعبه -در [[طائف]]- اشاره کرد. از این [[قبیله]] از [[قرن هفتم]] به بعد آثار چندانی در دست نیست چنان که به نوشته [[ابن سعید مغربی]] وی سراسر [[جزیرة ابن عمر]] و [[دیار ربیعه]] را گشته، اما کوچکترین اثری از تغلبیان به صورت قبیله‌ای نیرومند و مستقل [[عرب]] نیافته است. به عقیدة الاطرقجی از [[قرن نهم]] دیگر نامی از این قبیله پرآوازه یافته نشده است. اما برخی از [[پژوهشگران]] معاصر بر این اعتقادند که هم اکنون شماری از [[قبایل]] کهن با نام‌های دیگری در شبه [[جزیره عربستان]] ساکنند؛ چندان که قبایل تغلب امروزه با نام دَواسِر در عسیر تهامه [[زندگی]] می‌‌کنند و قبایل دیگری از تغلب هم با نام [[عنزه]] در جنوب شبه جزیره به سر می‌‌برند که خاندانهای سلطنتی [[آل]] سعود، [[آل]] [[خلیفه]] و آل الصباح در [[عربستان]] و [[بحرین]] و [[کویت]] از همین قبیله‌اند.


== مواطن بنی تغلب ==
== مواطن بنی تغلب ==
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش