پرش به محتوا

سبق و رمایه در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱: خط ۱:
{{امامت}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[سبق و رمایه در لغت]] - [[سبق و رمایه در قرآن]] - [[سبق و رمایه در حدیث]] - [[سبق و رمایه در فقه سیاسی]] | پرسش مرتبط  = سبق (پرسش)}}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[سبق و رمایه در لغت]] - [[سبق و رمایه در قرآن]] - [[سبق و رمایه در حدیث]] - [[سبق و رمایه در فقه سیاسی]] | پرسش مرتبط  = سبق (پرسش)}}


خط ۳۱: خط ۳۰:
#{{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ...}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس می‌افکنید» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>. این [[آیه]] از جمله مدارک شرعی بودن سبق و رمایه است. [[خداوند]] در این آیه “تسلیح و تجهیز” را تا آن اندازه که بتوانند، به [[مسلمانان]] [[فرمان]] داده است. تهیه نیرو و “قوه” که در آیه به آن امر شده، جمله بسیار وسیع و عامی است که تمام ابزار و [[آلات جنگی]] و [[آموزش]] نیروی [[انسانی]] را در بر می‌گیرد. صاحب کنز العرفان و کتاب [[فقه]] الامام [[جعفر]] الصادق{{ع}} به این آیه استناد کرده و مشروعیت سبق و رمایه را از آن استفاده کرده‌اند.
#{{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ...}}<ref>«و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس می‌افکنید» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>. این [[آیه]] از جمله مدارک شرعی بودن سبق و رمایه است. [[خداوند]] در این آیه “تسلیح و تجهیز” را تا آن اندازه که بتوانند، به [[مسلمانان]] [[فرمان]] داده است. تهیه نیرو و “قوه” که در آیه به آن امر شده، جمله بسیار وسیع و عامی است که تمام ابزار و [[آلات جنگی]] و [[آموزش]] نیروی [[انسانی]] را در بر می‌گیرد. صاحب کنز العرفان و کتاب [[فقه]] الامام [[جعفر]] الصادق{{ع}} به این آیه استناد کرده و مشروعیت سبق و رمایه را از آن استفاده کرده‌اند.
#{{متن قرآن|فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ}}<ref>«و آنچه خداوند به پیامبرش از (دارایی) آنان (به غنیمت) بازگرداند چیزی نبود که شما برای (به دست آوردن) آن، اسبان و شترانی دوانده باشید ولی خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره می‌گرداند و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره حشر، آیه ۶.</ref>. این آیه در مورد [[طایفه]] [[یهود]] [[بنی‌نضیر]] نازل شده که بدون [[جنگ]] مسلحانه، [[تسلیم]] [[مسلمانان]] شده بودند. صاحب کنز العرفان در باب [[مشروعیت]] [[سبق و رمایه]] به آن [[استدلال]] کرده است<ref>کنز العرفان، ج۲، ص۸۱.</ref>. به طور مفهومی می‌توان از این [[آیه]] مراد بودن سبق و رمایه را فهمید، چون همان‌گونه که صاحب کنز العرفان نیز گفته “اوجفتم” از کلمه “وجیف” گرفته شده و به معنای “سرعت [[سیره]] است و [[خداوند]] برای اسب‌دوانی و سرعت حرکت آن، نقشی قائل شده است.
#{{متن قرآن|فَمَا أَوْجَفْتُمْ عَلَيْهِ مِنْ خَيْلٍ وَلَا رِكَابٍ}}<ref>«و آنچه خداوند به پیامبرش از (دارایی) آنان (به غنیمت) بازگرداند چیزی نبود که شما برای (به دست آوردن) آن، اسبان و شترانی دوانده باشید ولی خداوند پیامبرانش را بر هر کس بخواهد چیره می‌گرداند و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره حشر، آیه ۶.</ref>. این آیه در مورد [[طایفه]] [[یهود]] [[بنی‌نضیر]] نازل شده که بدون [[جنگ]] مسلحانه، [[تسلیم]] [[مسلمانان]] شده بودند. صاحب کنز العرفان در باب [[مشروعیت]] [[سبق و رمایه]] به آن [[استدلال]] کرده است<ref>کنز العرفان، ج۲، ص۸۱.</ref>. به طور مفهومی می‌توان از این [[آیه]] مراد بودن سبق و رمایه را فهمید، چون همان‌گونه که صاحب کنز العرفان نیز گفته “اوجفتم” از کلمه “وجیف” گرفته شده و به معنای “سرعت [[سیره]] است و [[خداوند]] برای اسب‌دوانی و سرعت حرکت آن، نقشی قائل شده است.
#[[برادران یوسف]] در توجیه اینکه [[یوسف]] را گرگ خورده است، به [[حضرت یعقوب]] چنین گفتند: {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ...}}<ref>«گفتند: ای پدر! ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (می‌دانیم) اگر (هم) راستگو می‌بودیم (سخن) ما را باور نمی‌کردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref> این آیه از برقراری و مشروعیت سبق و رمایه در زمان حضرت یعقوب خبر می‌دهد و چنین مسابقه‌هایی جزء [[شریعت آسمانی]] آن زمان بوده و در [[شریعت اسلام]] نیز “نسخ” نشده و به [[قوّت]] خود باقی است. عدم [[نسخ]] آیه فوق، مورد [[تأیید]] [[فقهای اسلام]] و [[شیعه]] است. شیخ جمال‌الدین [[مقداد بن عبدالله سیوری]] به عدم نسخ آن استدلال کرده است<ref>کنزالعرفان فی فقه القرآن، ج۲، ص۸۱.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۱ و ۲۶۹.</ref>
# [[برادران یوسف]] در توجیه اینکه [[یوسف]] را گرگ خورده است، به [[حضرت یعقوب]] چنین گفتند: {{متن قرآن|قَالُوا يَا أَبَانَا إِنَّا ذَهَبْنَا نَسْتَبِقُ وَتَرَكْنَا يُوسُفَ عِنْدَ مَتَاعِنَا فَأَكَلَهُ الذِّئْبُ...}}<ref>«گفتند: ای پدر! ما رفته بودیم مسابقه بدهیم و یوسف را کنار بار خود وانهاده بودیم که گرگ او را خورد و (می‌دانیم) اگر (هم) راستگو می‌بودیم (سخن) ما را باور نمی‌کردی» سوره یوسف، آیه ۱۷.</ref> این آیه از برقراری و مشروعیت سبق و رمایه در زمان حضرت یعقوب خبر می‌دهد و چنین مسابقه‌هایی جزء [[شریعت آسمانی]] آن زمان بوده و در [[شریعت اسلام]] نیز “نسخ” نشده و به [[قوّت]] خود باقی است. عدم [[نسخ]] آیه فوق، مورد [[تأیید]] [[فقهای اسلام]] و [[شیعه]] است. شیخ جمال‌الدین [[مقداد بن عبدالله سیوری]] به عدم نسخ آن استدلال کرده است<ref>کنزالعرفان فی فقه القرآن، ج۲، ص۸۱.</ref>.<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۳۱ و ۲۶۹.</ref>


===[[روایات]]===
===[[روایات]]===
علاوه بر [[آیات]] یادشده، در منابع و متون [[حدیثی]]، روایاتی از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}} در باب سبق و رمایه وارد شده که برخی از آنها عبارت‌اند از:
علاوه بر [[آیات]] یادشده، در منابع و متون [[حدیثی]]، روایاتی از [[پیامبر اسلام]]{{صل}} و [[ائمه معصومین]]{{عم}} در باب سبق و رمایه وارد شده که برخی از آنها عبارت‌اند از:
#[[احادیث]] و [[اخبار]] متعددی به ما رسیده است که نشان می‌دهند: [[پیامبر]] عظیم الشأن، شخصاً در مسابقاتِ اسب‌دوانی، شتردوانی و [[تیراندازی]]، شرکت می‌جسته است، چنان‌که آن حضرت با یک [[عرب]] بادیه‌نشین مسابقه داد<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۹، ح۵.</ref>.
# [[احادیث]] و [[اخبار]] متعددی به ما رسیده است که نشان می‌دهند: [[پیامبر]] عظیم الشأن، شخصاً در مسابقاتِ اسب‌دوانی، شتردوانی و [[تیراندازی]]، شرکت می‌جسته است، چنان‌که آن حضرت با یک [[عرب]] بادیه‌نشین مسابقه داد<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۹، ح۵.</ref>.
#همچنین آن حضرت با [[اسامة بن زید]] در یک مسابقه اسب‌دوانی شرکت کرد<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۷، ح۶.</ref>.
#همچنین آن حضرت با [[اسامة بن زید]] در یک مسابقه اسب‌دوانی شرکت کرد<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۷، ح۶.</ref>.
#در بعضی از [[روایات]] نقل شده است که: شخصی به نام “ابن زاذان” طی نامه‌ای از حضرت [[ابوجعفر ثانی]]{{ع}} پرسید: شخصی دنبال صید می‌دود، اما منظورش صید نیست، بلکه کسب [[صحت و سلامت]] [[بدن]] است، این چگونه است؟ حضرت پاسخ داد: “دویدن اشکالی ندارد، مگر برای [[لهو]] و [[بیهودگی]] باشد”<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۷، ح۶.</ref>.
#در بعضی از [[روایات]] نقل شده است که: شخصی به نام “ابن زاذان” طی نامه‌ای از حضرت [[ابوجعفر ثانی]]{{ع}} پرسید: شخصی دنبال صید می‌دود، اما منظورش صید نیست، بلکه کسب [[صحت و سلامت]] [[بدن]] است، این چگونه است؟ حضرت پاسخ داد: “دویدن اشکالی ندارد، مگر برای [[لهو]] و [[بیهودگی]] باشد”<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۷، ح۶.</ref>.
#[[پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمود: “بازی بر [[مؤمن]] [[شایسته]] نیست مگر در سه مورد: [[بازی]] در جهت [[تأدیب]] مرکب (اسب)؛ [[تیراندازی]] تمرینی؛ ملاعبه با [[همسر]] خویش؛ اینها [[حق]] هستند”<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۷، ح۵.</ref>.
# [[پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمود: “بازی بر [[مؤمن]] [[شایسته]] نیست مگر در سه مورد: [[بازی]] در جهت [[تأدیب]] مرکب (اسب)؛ [[تیراندازی]] تمرینی؛ ملاعبه با [[همسر]] خویش؛ اینها [[حق]] هستند”<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ص۳۴۷، ح۵.</ref>.
#از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده که فرمود: “فرشتگان از صحنه شرط‌بندی و قمار می‌گریزند و صاحب آن را [[لعن]] و [[نفرین]] می‌کنند، مگر در چند مورد: مسابقه حیوان سم‌دار (حافر)؛ مسابقه با شتر (خف)؛ مسابقه تیراندازی (ریش) و مسابقه با [[سلاح]] تیغه‌دار (نصل)”<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۲۷۱.</ref>.
#از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده که فرمود: “فرشتگان از صحنه شرط‌بندی و قمار می‌گریزند و صاحب آن را [[لعن]] و [[نفرین]] می‌کنند، مگر در چند مورد: مسابقه حیوان سم‌دار (حافر)؛ مسابقه با شتر (خف)؛ مسابقه تیراندازی (ریش) و مسابقه با [[سلاح]] تیغه‌دار (نصل)”<ref>[[ابوالفضل شکوری|شکوری، ابوالفضل]]، [[فقه سیاسی اسلام (کتاب)|فقه سیاسی اسلام]]، ص ۲۷۱.</ref>.


۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش