پرش به محتوا

اسرافیل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'سلسله' به 'سلسله'
جز (جایگزینی متن - 'سلسله' به 'سلسله')
خط ۱۷: خط ۱۷:
#در فرهنگ اسلامی [[مسئولیت]] اسرافیل، [[ابلاغ پیام الهی]] به دیگر فرشتگان <ref>التوحید، ص ۲۶۴؛ مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۶۵۲.</ref> و دمیدن در [[صور]] معرفی شده است؛ ولی در تورات، نه تنها فرشتگان تسبیح‌گوی سرافیم چنین مسئولیت‌هایی ندارند، بلکه از هیچ فرشته‌ای حتی با لفظی دیگر برای چنین مسئولیتی، نامی به میان نیامده است. بر اساس روایات، همچنین اسرافیل [[ولیّ]] [[لوح محفوظ]] <ref>عالم الملائکه، ص ۶۳؛ البدایة والنهایه، ج ۱، ص ۵۹.</ref> و واسطه [[امین]] بین خداوند و سه فرشته [[برگزیده]] دیگر معرفی شده است <ref>الدرالمنثور، ج ۱، ص ۲۳۰؛ بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۲۶۰.</ref> و بر این نکته تصریح شده که [[وحی]] [[خدا]] بر [[جبرئیل]] توسط او [[ابلاغ]] می‌گردد.<ref>بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۶۶، ۳۶۸؛ التوحید، ص ۲۶۴.</ref>
#در فرهنگ اسلامی [[مسئولیت]] اسرافیل، [[ابلاغ پیام الهی]] به دیگر فرشتگان <ref>التوحید، ص ۲۶۴؛ مجمع‌البیان، ج ۱۰، ص ۶۵۲.</ref> و دمیدن در [[صور]] معرفی شده است؛ ولی در تورات، نه تنها فرشتگان تسبیح‌گوی سرافیم چنین مسئولیت‌هایی ندارند، بلکه از هیچ فرشته‌ای حتی با لفظی دیگر برای چنین مسئولیتی، نامی به میان نیامده است. بر اساس روایات، همچنین اسرافیل [[ولیّ]] [[لوح محفوظ]] <ref>عالم الملائکه، ص ۶۳؛ البدایة والنهایه، ج ۱، ص ۵۹.</ref> و واسطه [[امین]] بین خداوند و سه فرشته [[برگزیده]] دیگر معرفی شده است <ref>الدرالمنثور، ج ۱، ص ۲۳۰؛ بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۲۶۰.</ref> و بر این نکته تصریح شده که [[وحی]] [[خدا]] بر [[جبرئیل]] توسط او [[ابلاغ]] می‌گردد.<ref>بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۶۶، ۳۶۸؛ التوحید، ص ۲۶۴.</ref>


براساس این [[روایات]] فرمان‌ها و [[وحی الهی]] در [[لوح محفوظ]] ظاهر می‌شود و [[اسرافیل]] آن را به دیگر [[فرشتگان]] ابلاغ می‌کند. [[علامه مجلسی]] در ذیل روایات پیشگفته، از برخی نقل می‌کند که وی براساس روایتی، همه فرشتگان [[لوح]] را تحت امر و پیرو اسرافیل دانسته است.<ref>بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۱۹؛ التفسیر الکبیر، ج ۲، ص ۱۶۲.</ref> در روایتی دیگر [[علم]] جبرئیل از [[میکائیل]]، و علم میکائیل برگرفته از اسرافیل، و [[دانش]] اسرافیل از لوح محفوظ معرفی شده است <ref>الاختصاص، ص ۴۵.</ref> و در [[سلسله]] [[سند]] روایات قدسی نیز [[پیامبر]] [[سخن]] [[خداوند]] را از جبرئیل و او از میکائیل و میکائیل از اسرافیل و او از لوح و لوح از قلم و در نهایت آن را از خداوند نقل می‌کند؛<ref> بحارالانوار، ج ۳۹، ص ۲۴۶؛ وسائل‌الشیعه، ج ۸، ص ۴۲، ۸۶؛ ج ۲۷، ص ۱۸۷.</ref> همچنین در روایات از نگاشته شدن [[قرآن]] <ref>الدرالمنثور، ج ۱، ص ۱۲۳.</ref> و نامی از [[اسمای الهی]] <ref>بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۲۵۳.</ref> و ۴ حرف از حروف [[گشایش]] امور بر پیشانی اسرافیل <ref>الخصال، ج ۲، ص ۵۱۰؛ اعلام القرآن، ص ۸۹.</ref> گزارشهایی ارائه شده و در [[دعا]]،<ref>بحارالانوار، ج ۸۷، ص ۲۱۳؛ ج ۸۶، ص ۳۱۶؛ ج ۹۰، ص ۲۶۱ ـ ۲۶۲.</ref> تعقیقات <ref>بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۹۳، ۲۵۳؛ ج ۸۳، ص ۷۵، ۸۸.</ref> و حرزهای بسیاری <ref>بحارالانوار، ج ۸۳، ص ۳۱۱؛ ج ۸۷، ص ۱۹۱.</ref> از او نام برده شده است. بدین‌سان و با [[عنایت]] به نبودن واژه اسرافیل در [[زبان عبری]] و سامی،<ref>المعرب، ص ۹۷.</ref> صرف [[حدس]] و [[گمان]] یا وجود پاره‌ای تشابهات نمی‌تواند اشتقاق این واژه را از لغت [[عبری]] سرافیم توجیه کند.<ref>[[علی محمدی آشنانی|محمدی آشنانی، علی]]، [[اسرافیل - محمدی آشنانی (مقاله)|مقاله «اسرافیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>
براساس این [[روایات]] فرمان‌ها و [[وحی الهی]] در [[لوح محفوظ]] ظاهر می‌شود و [[اسرافیل]] آن را به دیگر [[فرشتگان]] ابلاغ می‌کند. [[علامه مجلسی]] در ذیل روایات پیشگفته، از برخی نقل می‌کند که وی براساس روایتی، همه فرشتگان [[لوح]] را تحت امر و پیرو اسرافیل دانسته است.<ref>بحارالانوار، ج ۵۴، ص ۳۱۹؛ التفسیر الکبیر، ج ۲، ص ۱۶۲.</ref> در روایتی دیگر [[علم]] جبرئیل از [[میکائیل]]، و علم میکائیل برگرفته از اسرافیل، و [[دانش]] اسرافیل از لوح محفوظ معرفی شده است <ref>الاختصاص، ص ۴۵.</ref> و در سلسله [[سند]] روایات قدسی نیز [[پیامبر]] [[سخن]] [[خداوند]] را از جبرئیل و او از میکائیل و میکائیل از اسرافیل و او از لوح و لوح از قلم و در نهایت آن را از خداوند نقل می‌کند؛<ref> بحارالانوار، ج ۳۹، ص ۲۴۶؛ وسائل‌الشیعه، ج ۸، ص ۴۲، ۸۶؛ ج ۲۷، ص ۱۸۷.</ref> همچنین در روایات از نگاشته شدن [[قرآن]] <ref>الدرالمنثور، ج ۱، ص ۱۲۳.</ref> و نامی از [[اسمای الهی]] <ref>بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۲۵۳.</ref> و ۴ حرف از حروف [[گشایش]] امور بر پیشانی اسرافیل <ref>الخصال، ج ۲، ص ۵۱۰؛ اعلام القرآن، ص ۸۹.</ref> گزارشهایی ارائه شده و در [[دعا]]،<ref>بحارالانوار، ج ۸۷، ص ۲۱۳؛ ج ۸۶، ص ۳۱۶؛ ج ۹۰، ص ۲۶۱ ـ ۲۶۲.</ref> تعقیقات <ref>بحارالانوار، ج ۵۶، ص ۹۳، ۲۵۳؛ ج ۸۳، ص ۷۵، ۸۸.</ref> و حرزهای بسیاری <ref>بحارالانوار، ج ۸۳، ص ۳۱۱؛ ج ۸۷، ص ۱۹۱.</ref> از او نام برده شده است. بدین‌سان و با [[عنایت]] به نبودن واژه اسرافیل در [[زبان عبری]] و سامی،<ref>المعرب، ص ۹۷.</ref> صرف [[حدس]] و [[گمان]] یا وجود پاره‌ای تشابهات نمی‌تواند اشتقاق این واژه را از لغت [[عبری]] سرافیم توجیه کند.<ref>[[علی محمدی آشنانی|محمدی آشنانی، علی]]، [[اسرافیل - محمدی آشنانی (مقاله)|مقاله «اسرافیل»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۳.</ref>


==[[اسرافیل]] در [[قرآن]]==
==[[اسرافیل]] در [[قرآن]]==
خط ۳۸: خط ۳۸:


==جایگاه اسرافیل==
==جایگاه اسرافیل==
در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا}}<ref>«و به راستی ما فرزندان آدم را ارجمند داشته‌ایم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب) سوار کرده‌ایم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی داده‌ایم و آنان را بر بسیاری از آنچه آفریده‌ایم، نیک برتری بخشیده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۷۰.</ref> که [[بنی‌آدم]] بر بسیاری از [[مخلوقات]] [[الهی]] [[برتر]] معرفی شده است، برخی به [[برتری]] [[انسان]] جز بر فرشتگان [[برگزیده]] ([[جبرئیل]]، اسرافیل، [[میکائیل]] و [[عزرائیل]]) و جماعتی از کروبیان اشاره کرده‌اند؛ ولی ابوالفتوح با ژرف اندیشی نیکویی، [[صحت]] آن را موقوف بر استثنای [[پیامبران]] از بنی‌آدم دانسته است.<ref>روض الجنان، ج ۱۲، ص ۲۵۱.</ref> [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ}}<ref>«و هیچ یک از ما (فرشتگان) نیست مگر که جایگاهی معیّن دارد» سوره صافات، آیه ۱۶۴.</ref> هریک از فرشتگان را دارای جایگاهی مشخص معرفی کرده است. با توجه به دیدگاه [[فیلسوفان]] مشّاء نیز که بر اساس قاعده "الواحد" به [[سلسله]] طولی مراتب هستی قائل‌اند و رابطه وجودی [[عقول]] و فرشتگان را نسبت به یکدیگر [[تکوینی]] و علّی دانسته‌اند <ref>الشفاء، ص ۴۳۵؛ نهایه‌الحکمه، ص ۳۸۱ ـ ۳۸۲.</ref> می‌توان جایگاه اسرافیل در [[نظام هستی]] را بازشناسی کرد. در ذیل آیاتی که از جبرئیل و میکائیل سخن به میان آمده است، همچون: {{متن قرآن|مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ}}<ref>«آنکه دشمن خداوند و فرشتگان او و فرستادگان وی و جبرئیل و میکائیل باشد، (کافر است)  و بی‌گمان خداوند دشمن کافران است» سوره بقره، آیه ۹۸.</ref> [[مفسران]] پس از ذکر نام اسرافیل به ذکر روایاتی پرداخته‌اند که مفاد برخی از آنها بیان [[شأن نزول]] <ref> تفسیر منسوب به امام عسکری علیه ‌السلام، ص ۴۵۱.</ref> و برخی برتری جایگاه وی بر جبرئیل و دیگر فرشتگان برگزیده است.<ref>الدر المنثور، ج ۱، ص ۲۲۵، ۲۲۹ ـ ۲۳۰.</ref>
در ذیل [[آیه]] {{متن قرآن|وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا}}<ref>«و به راستی ما فرزندان آدم را ارجمند داشته‌ایم و آنان را در خشکی و دریا (بر مرکب) سوار کرده‌ایم و به آنان از چیزهای پاکیزه روزی داده‌ایم و آنان را بر بسیاری از آنچه آفریده‌ایم، نیک برتری بخشیده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۷۰.</ref> که [[بنی‌آدم]] بر بسیاری از [[مخلوقات]] [[الهی]] [[برتر]] معرفی شده است، برخی به [[برتری]] [[انسان]] جز بر فرشتگان [[برگزیده]] ([[جبرئیل]]، اسرافیل، [[میکائیل]] و [[عزرائیل]]) و جماعتی از کروبیان اشاره کرده‌اند؛ ولی ابوالفتوح با ژرف اندیشی نیکویی، [[صحت]] آن را موقوف بر استثنای [[پیامبران]] از بنی‌آدم دانسته است.<ref>روض الجنان، ج ۱۲، ص ۲۵۱.</ref> [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَمَا مِنَّا إِلَّا لَهُ مَقَامٌ مَعْلُومٌ}}<ref>«و هیچ یک از ما (فرشتگان) نیست مگر که جایگاهی معیّن دارد» سوره صافات، آیه ۱۶۴.</ref> هریک از فرشتگان را دارای جایگاهی مشخص معرفی کرده است. با توجه به دیدگاه [[فیلسوفان]] مشّاء نیز که بر اساس قاعده "الواحد" به سلسله طولی مراتب هستی قائل‌اند و رابطه وجودی [[عقول]] و فرشتگان را نسبت به یکدیگر [[تکوینی]] و علّی دانسته‌اند <ref>الشفاء، ص ۴۳۵؛ نهایه‌الحکمه، ص ۳۸۱ ـ ۳۸۲.</ref> می‌توان جایگاه اسرافیل در [[نظام هستی]] را بازشناسی کرد. در ذیل آیاتی که از جبرئیل و میکائیل سخن به میان آمده است، همچون: {{متن قرآن|مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبْرِيلَ وَمِيكَالَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلْكَافِرِينَ}}<ref>«آنکه دشمن خداوند و فرشتگان او و فرستادگان وی و جبرئیل و میکائیل باشد، (کافر است)  و بی‌گمان خداوند دشمن کافران است» سوره بقره، آیه ۹۸.</ref> [[مفسران]] پس از ذکر نام اسرافیل به ذکر روایاتی پرداخته‌اند که مفاد برخی از آنها بیان [[شأن نزول]] <ref> تفسیر منسوب به امام عسکری علیه ‌السلام، ص ۴۵۱.</ref> و برخی برتری جایگاه وی بر جبرئیل و دیگر فرشتگان برگزیده است.<ref>الدر المنثور، ج ۱، ص ۲۲۵، ۲۲۹ ـ ۲۳۰.</ref>


در ذیل آیات [[تمثل جبرئیل]]: {{متن قرآن|ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى}}<ref>«سپس نزدیک شد و فروتر آمد آنگاه (میان او و پیامبر) به اندازه دو کمان یا نزدیک‌تر رسید. پس (خداوند) به بنده خود وحی کرد، آنچه وحی کرد. دل، آنچه می‌دید، دروغ نگفت، پس آیا شما با او در آنچه می‌بیند، بگو- مگو می‌کنید؟  و به یقین او را در فرودی دیگر، (نیز) دیده بود» سوره نجم، آیه ۸-۱۳.</ref>، {{متن قرآن|وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ}}<ref>«و بی‌گمان او (- جبرئیل) را در افق روشن دیدار کرده است» سوره تکویر، آیه ۲۳.</ref>، [[مفسران]] <ref>کشف‌الاسرار، ج ۱۰، ص ۳۹۸.</ref> روایاتی را ذکر کرده‌اند که در آنها [[اسرافیل]] دارای عظمتی بیشتر از [[جبرئیل]] [[وصف]] شده است<ref>البرهان، ج ۵، ص ۱۹۹ ـ ۲۰۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۹، ص ۱۵۷.</ref>.
در ذیل آیات [[تمثل جبرئیل]]: {{متن قرآن|ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَكَانَ قَابَ قَوْسَيْنِ أَوْ أَدْنَى فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَى أَفَتُمَارُونَهُ عَلَى مَا يَرَى وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَى}}<ref>«سپس نزدیک شد و فروتر آمد آنگاه (میان او و پیامبر) به اندازه دو کمان یا نزدیک‌تر رسید. پس (خداوند) به بنده خود وحی کرد، آنچه وحی کرد. دل، آنچه می‌دید، دروغ نگفت، پس آیا شما با او در آنچه می‌بیند، بگو- مگو می‌کنید؟  و به یقین او را در فرودی دیگر، (نیز) دیده بود» سوره نجم، آیه ۸-۱۳.</ref>، {{متن قرآن|وَلَقَدْ رَآهُ بِالْأُفُقِ الْمُبِينِ}}<ref>«و بی‌گمان او (- جبرئیل) را در افق روشن دیدار کرده است» سوره تکویر، آیه ۲۳.</ref>، [[مفسران]] <ref>کشف‌الاسرار، ج ۱۰، ص ۳۹۸.</ref> روایاتی را ذکر کرده‌اند که در آنها [[اسرافیل]] دارای عظمتی بیشتر از [[جبرئیل]] [[وصف]] شده است<ref>البرهان، ج ۵، ص ۱۹۹ ـ ۲۰۰؛ تفسیر قرطبی، ج ۹، ص ۱۵۷.</ref>.
۲۱۷٬۴۹۱

ویرایش