اثبات عصمت امام در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

اثبات عصمت امام در حدیث (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۹:۳۵

۵٬۹۲۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۲ اوت ۲۰۲۲

←‏پرسش مستقیم

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۲٬۴۴۳

ویرایش

@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 #امام صادق{{ع}} در روایتی مشهور و در تبیین نسبت [[شخصیت امام علی]]{{ع}} با پیامبر{{صل}} می‌فرماید: «هر فضیلتی که برای [[محمد]]{{صل}} [[ثابت]] است برای [[علی]] نیز هست و محمد{{صل}} بر همه خلایق [[برتری]] دارد. [[انکار]] و [[مخالفت]] علی در هر امر ریز و درشت، هم‌وزن [[شرک]] به خداست»<ref>الکافی، ج۱، ص۱۹۶.</ref>. بی‌گمان یکی از [[فضایل]] پیامبر، عصمت است که علی نیز [[شریک]] اوست. برتری غیرمعصوم بر دیگران نیز مردود است و مخالفت غیرمعصوم در [[معصیت]] و [[خطا]]، عین صواب است، نه موجب شرک.
 #برخی از [[منابع اهل سنت]] هم به [[عصمت اهل بیت]]{{عم}} [[باور]] دارند: [[امام علی]]{{ع}} در [[نهج‌البلاغه]] می‌فرماید: {{متن حدیث|فَأَنْزِلُوهُمْ‏ بِأَحْسَنِ‏ مَنَازِلِ‏ الْقُرْآنِ‏}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۸۷، ص۱۲۰.</ref>؛ [[عترت]] [[رسول خدا]] را در [[بهترین]] منزل‌های [[قرآن]] قرار دهید. [[ابن‌ابی‌الحدید]] معتزلی در شرح [[نهج‌البلاغه]] می‌نویسد: «زیر این گفتار سرّی است [[عظیم]]؛ چون [[حضرت]] به مکلّفین امر کرده که عترت در [[بزرگداشت]] و [[اطاعت]] و [[تبعیّت]]، جاری مجرای قرآن و به منزله و محل آن قرار دهند. اگر اشکال کنی که این سخن دلالت دارد بر [[عصمت اهل بیت]]، [[رأی]] [[اصحاب]] شما در این مسأله چیست؟ در جواب می‌گویم: [[ابو محمد بن متویه]] در کتاب الکفایه تصریح نموده که [[علی]]{{ع}} [[معصوم]] است. [[ادله]] و [[نصوص]] بر [[عصمت]] علی و بر [[علم غیب]] و اطلاع وی بر [[باطن]] نیز دلالت دارد. این ویژگی به علی اختصاص دارد و [[صحابه]] دیگر را از آن بهره‌ای نیست. تفاوت میان "[[زید]] معصوم است" و "زید [[واجب]] العصمة است" ظاهر است، بر اساس آنکه علی [[امام]] است و از شرائط امام آن است که معصوم باشد. اعتبار اول [[مذهب]] ماست ([[اهل سنت]]) و اعتبار دوم [[مذهب امامیه]] است»<ref>شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۷۶.</ref><ref>[[حسن علی‌پور وحید|علی‌پور وحید، حسن]]، [[مکتب در فرآیند نواندیشی (کتاب)|مکتب در فرآیند نواندیشی]]، ص ۴۳-۴۶.</ref>
+== [[حدیث ثقلین]] ==
+{{متن حدیث|إِنِّي تَارِكٌ فِيكُمْ مَا إِنْ تَمَسَّكْتُمْ بِهِ لَنْ تَضِلُّوا كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي أَهْلَ بَيْتِي وَ إِنَّهُمَا لَنْ يَفْتَرِقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ}}.
+پیش از بیان [[استدلال]] مرحوم سید، توجه به این نکته لازم است که او این [[حدیث]] را دلیلی بر [[لزوم]] وجود حجتی [[معصوم]] از [[اهل بیت پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} دانسته است<ref>{{عربی|و يمكن أيضاً أن يجعل حجة و دليلا على أنه لابد في كل عصر في جملة أهل البيت من حجة معصوم مأمون بقطع [يقطع] على صحة قوله}}؛ (سیدمرتضی علم الهدی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۲۲).</ref>.
+ایشان به [[صراحت]] برای [[اثبات عصمت امام]] به این [[روایت]] [[تمسک]] نکرده است؛ ولی اگر در [[کلام]] [[سید]]، [[حجت]] را مساوق با [[امام]] دانستیم، از دیدگاه وی، می‌توانیم این [[حدیث]] را برای اثبات عصمت امام، مفید بدانیم.
+با مراجعه به دیگر آثار مرحوم سید، به [[راحتی]] می‌توان گفت که مراد از حجت در این [[برهان]]، همان [[امامان معصوم]]{{عم}} هستند: {{عربی|أن قولهم [ائمة] قد ثبت أنه حجة في الشرع كقول الأنبياء{{عم}}}}.
+مرحوم [[سید مرتضی]] [[استدلال]] خود بر لزوم وجود حجتی معصوم از [[اهل بیت]] [[رسول خدا]]{{صل}} را در هر عصر و [[زمان]] این‌گونه بیان می‌کند: «رسول خدا{{صل}} با کلام خود در روایت [[ثقلین]] در پی [[ارشاد]] به چیزی است که موجب [[نجات]] از هرگونه [[شک و تردید]] است و نیز از بین رفتن [[عذر]] [[مکلفان]] در عمل به [[دین]] و [[صحت]] [[احتجاج]] در دین بر آنان را در پی خواهد داشت<ref>{{عربی|أن الرسول{{صل}} إنما خاطبنا بهذا القول على طريق إزاحة العلة لنا، و الاحتجاج في الدين علينا، و الارشاد إلى ما يكون فيه نجاتنا من الشكوك و الريب}}؛ (سیدمرتضی علم الهدی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۲۷-۱۲۸).</ref>. چنین کسی باید به همه [[شریعت]] [[آگاه]] و سخن او [[اطمینان]] بخش باشد؛ وگرنه [[خداوند]] نمی‌تواند در امر شریعت بر ما احتجاج کند»<ref>{{عربی|فكيف يحتج علينا في الشريعة بمن لا نصيب عنده من حاجتنا إلا القليل من الكثير، و هذا يدل على أنه لا بد في كل عصر، من حجة في جملة أهل البيت مأمون مقطوع على قوله}}؛ (سیدمرتضی علم الهدی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۲۷-۱۲۸).</ref>.
+مرحوم سید پس از آنکه ثابت کرد که بر اساس این حدیث، وجود حجتی معصوم در هر دوره زمانی لازم است، راه شناختن آن حجج را مراجعه به دلیل‌های ویژه می‌داند<ref>(سیدمرتضی علم الهدی، الشافی فی الامامة، ج۳، ص۱۲۷-۱۲۸).</ref>.
+با این توضیحات روشن شد که این [[حدیث]]، وجود یک [[حجت]] - [[امام]] - را در هر دوره ثابت می‌کند که ویژگی ممتازش [[عصمت]] اوست.
+در پایان برای بررسی برهان‌های مرحوم [[سید مرتضی]]، لازم است بار دیگر نظریات وی در بحث [[قلمرو عصمت]] را یادآوری کنیم و آن‌گاه ببینیم او کدام یک از آنها را [[اثبات]] کرده است، و کدام یک در حد ادعا باقی مانده‌اند.
+مرحوم [[سید]] در بحث قلمرو عصمت به طور ایجابی این نظریات را مطرح کرد:
+#امام{{ع}} ضرورتاً از [[گناهان کبیره]] و [[صغیره]] پیش و پس از [[تصدی منصب امامت]] [[معصوم]] است؛
+#امام{{ع}}، ضرورتاً از [[اشتباه]] و [[فراموشی]] در شمار رکعات [[نماز]] و نیز [[گناه]] سهوی‌ای که به [[تنفر]] [[مردم]] از او بینجامد، معصوم است؛
+#امام{{ع}}، ضرورتاً از هرگونه اشتباه در [[بیان احکام شریعت]] معصوم است.
+حال با نگاهی کوتاه به برهان‌های مرحوم سید، می‌توان گفت که اولاً، وی مدعای نخست خود را با [[آیه امامت]] [[ابراهیم]]{{ع}} ثابت می‌کند؛ ضمن اینکه بخشی از این مدعا، یعنی عصمت از گناه، پس از تصدی منصب امامت با [[برهان امتناع تسلسل]] و نیز [[برهان]] [[پیشوایی]] [[دین]] نیز ثابت می‌شود؛
+ثانیاً، مرحوم سید می‌تواند مدعای دوم خود را با برهان پیشوایی دین - سومین [[برهان عقلی]] -ثابت کند؛
+ثالثاً، مرحوم سید مدعای سوم خود را با برهان‌های [[امتناع تسلسل]]، [[حفظ شریعت]]، پیشوایی مردم و [[حدیث ثقلین]] ثابت می‌کند.<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[عصمت امام (کتاب)|عصمت امام]]، ص ۳۳۶.</ref>
 ==پرسش مستقیم==