آیه اهل ذکر: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[آیه اهل ذکر در قرآن]] - [[آیه اهل ذکر در علوم قرآنی]] - [[آیه اهل ذکر در کلام اسلامی]] - [[آیه اهل ذکر در فقه اسلامی]] - [[آیه اهل ذکر در معارف و سیره رضوی]]| پرسش مرتبط  = }}

«ذکر» در لغت به معنای [[حفظ]] و [[یادآوری]] چیزی است و گاهی به [[حضور]] شئ در [[قلب]] و همچنین به قول نیز اطلاق می‌‌شود<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات، ص۳۲۸؛ فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص۳۴۶.</ref>. بنابراین مراد از "اهل الذکر" کسانی هستند که اهل حفظ و علم بوده و مسائلی را که دیگران ناآگاهند، ایشان می‌دانند.

[[خداوند متعال]] در دو [[آیه]] از [[آیات قرآن کریم]] [[لزوم]] مراجعه به [[اهل ذکر]] را بیان کرده است. این دو آیه که به "آیه سوال" در [[علم اصول]] نیز معروف هستند<ref>آخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایة الاصول، ص۳۰۰.</ref>، همگان را به لزوم [[پرسش‌گری]] از [[اهل خبره]] در مسائلی که [[علم]] ندارند فرا می‌خواند.

بر اساس [[شأن نزول]] آیه، [[خداوند]] در [[آیه ۴۳ سوره نحل]]: {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره نحل، آیه ۴۳.</ref> و [[آیه ۷ سوره انبیاء]]: {{متن قرآن|وَمَا أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}}<ref>«و ما پیش از تو جز مردانی را که به آنها وحی می‌کردیم نفرستادیم؛ اگر نمی‌دانید از اهل ذکر (آگاهان) بپرسید» سوره انبیاء، آیه ۷.</ref> به [[مشرکان]] [[دستور]] داده در مسائلی که علم ندارند ـ؛ چراکه [[معتقد]] بودند [[پیامبر]] باید از جنس [[بشر]] نباشد ـ به اهل ذکر مراجعه کنند. لزوم مراجعه به [[اهل]] علم و [[خبرگان]]، از آن روست که [[رهایی]] از [[ظلمت]] [[جهل]] جز با مراجعه به [[عالمان]] و خبرگان [[دست]] یافتنی نیست و [[قرآن کریم]] این قاعده را [[تأیید]] و تاکید کرده است. اما به استناد [[روایات]] متعدد، کامل‌ترین مصداق "[[اهل الذکر]]" [[اهل بیت]]{{ع}} هستند که [[مرجع]] مطمئن همۀ افراد [[امت پیامبر]]{{صل}} و [[امت]] [[پیامبران پیشین]]{{ع}} در زدودن [[شبهات]] و نشان دادن راه [[حق]] به آنهاست و این [[مرجعیت علمی]] و [[دینی]] اهل بیت{{ع}} یکی از خصائص ویژگی‌های ایشان است. البته درباره مصداق اهل الذکر اختلافاتی بین [[علما]] و [[مفسرین]] از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] است که در ادامه روشن می‌‌شود.

{{اصلی|اهل الذکر}}

مستفاد از آیه اهل الذکر، چند مطلب است که در هر [[علمی]] به صورت خاص مورد بحث قرار گرفته است:

# [[مرجعیت علمی اهل بیت]]: بر اساس [[روایات]] متعددی که بیان شد، [[آیه]] درصدد ارجاع [[مردم]] در همۀ مسائل خصوصا [[معارف دینی]]، به [[پیامبر]] و [[جانشینان]] ایشان{{ع}} است و [[مرجعیت دینی]] و علمی [[اهل بیت]]{{ع}} را بیان می‌‌کند و معیاری برای [[نقد]] [[افکار]] و [[اندیشه]] هاست<ref>رک: [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۲؛ [[حسین عبدالمحمدی بنچناری|عبدالمحمدی بنچناری، حسین]]، [[بررسی تطبیقی دلالت آیه فاسئلوا أهل الذکر بر مرجعیت علمی اهل بیت (مقاله)|بررسی تطبیقی دلالت آیه فاسئلوا أهل الذکر بر مرجعیت علمی اهل بیت]].</ref>.

# [[حجیت فتوای مجتهد]]: به آیه سوال برای حجیت فتوای مجتهد در [[کتب فقهی]] [[استدلال]] شده است. با استناد به آیه مذکور، بر ما لازم است در مواردی که نسبت به مسائل [[شرعی]] [[آگاهی]] نداریم به [[مراجع تقلید]] از این جهت که [[اهل خبره]] نسبت به مسائل [[شرعی]] هستند، [[رجوع]] کنیم و به [[کلام]] ایشان ملتزم باشیم<ref>آخوند خراسانی، محمد کاظم، کفایة الاصول، ص۳۰۰؛ خوئی، سید ابوالقاسم، موسوعة الامام الخوئی، ج۱، ص۶۷.</ref>.

== جستارهای وابسته ==

{{پایان مدخل وابسته}}

{{پرسش‌های وابسته}}

# [[آیه اهل‌الذکر چگونه نصب الهی امام را اثبات می‌کند؟ (پرسش)]]