پرش به محتوا

ابوخراش رعینی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوخراش رعینی در تراجم و رجال]] - [[ابوخراش رعینی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوخراش رعینی در تراجم و رجال]] - [[ابوخراش رعینی در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}


==مقدمه==
== مقدمه ==
وی به رعین، تیره‌ای از چمیر [[یمن]] منسوب است که [[نسب]] به ذی‌رعین می‌برند<ref>سمعانی، ج۲، ص۱۷۹؛ کحاله، معجم، ج۲، ص۴۳۸.</ref>. [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۴.</ref> گفته است او همان أبو خراش مُدَلّی<ref>و شاید به خطا، مدنی، ر.ک: ابن اثیر، ج۶، ص۸۲.</ref> است، ولی [[دولابی]]<ref>دولابی، ج۱، ص۳۶۹.</ref> در یاد از ابو خراش مُدَلّی، به یکی بودن رعینی و مدلی اشاره نکرده است. [[ذهبی]] گفته است ابو خراش، شناخته شده نیست<ref>ذهبی، میزان، ج۴، ص۵۲۱.</ref>. [[ابن حجر]] در [[صحابی]] بودن او تشکیک کرده و به [[ابن منده]] که او را در شمار صحابی آورده، نسبت [[خطا]] داده است و خود نام او را در قسم چهارم - افراد غیر صحابی - آورده است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۹۸.</ref>.
وی به رعین، تیره‌ای از چمیر [[یمن]] منسوب است که [[نسب]] به ذی‌رعین می‌برند<ref>سمعانی، ج۲، ص۱۷۹؛ کحاله، معجم، ج۲، ص۴۳۸.</ref>. [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۴.</ref> گفته است او همان أبو خراش مُدَلّی<ref>و شاید به خطا، مدنی، ر. ک: ابن اثیر، ج۶، ص۸۲.</ref> است، ولی [[دولابی]]<ref>دولابی، ج۱، ص۳۶۹.</ref> در یاد از ابو خراش مُدَلّی، به یکی بودن رعینی و مدلی اشاره نکرده است. [[ذهبی]] گفته است ابو خراش، شناخته شده نیست<ref>ذهبی، میزان، ج۴، ص۵۲۱.</ref>. [[ابن حجر]] در [[صحابی]] بودن او تشکیک کرده و به [[ابن منده]] که او را در شمار صحابی آورده، نسبت [[خطا]] داده است و خود نام او را در قسم چهارم - افراد غیر صحابی - آورده است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۹۸.</ref>.


ابن منده و برخی دیگر که ابوخراش را صحابی دانسته‌اند، از او نقل کرده‌اند که گفته است. [[مسلمان]] شدم و [[خدمت]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسیدم و به آن [[حضرت]] عرض کردم: یا [[رسول الله]]! دو [[زن]] دارم که با هم خواهرند. حضرت فرمود: هر کدام را می‌خواهی [[طلاق]] ده<ref>ابن ابی شیبه، ج۳، ص۴۰۵؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۴؛ ابن اثیر، ج۶، ص۸۲.</ref>. در حالی که نسبت [[روایت]] یاد شده به دیلمی - که ابو خراش از او نقل می‌کند. مشهور و داستان نیز مربوط به اوست. از این‌رو، [[ابن ابی شیبه]] و [[ابن ماجه]]، این روایت را به طریق ذیل نقل کرده‌اند: {{عربی|"عن اسحاق بن عبدالله بن ابي فروه عن أبي وهب جيشاني عن ابي خراش الرعيني عن الديلمي قال قدمت علی النبي و عندي اختان قال..."}}<ref>ابن ابی شیبه، ج۳، ص۴۰۵؛ ابن ماجه، ج۱، ص۶۲۷.</ref>؛ اما ابن منده، این روایت را از طریق [[اسحاق]] از [[ابوالخیر]] و از ابوخراش نقل کرده است. دو اشکال در [[سند]] ابن منده وجود دارد: اول اینکه در سند او به جای ابووهب جیشانی، [[أبوالخیر]] آمده و دوم اینکه دیلمی که صحابی است و قصه نیز مربوط به اوست، از [[سند روایت]] افتاده و به جای او ابوخراش که [[راوی]] از دیلمی است ذکر شده است. [[اشتباه]] دوم، سبب شده تا ابو خراش [[صحابی]] شناخته شود<ref>ابن حجر، ج۷، ص۹۸.</ref>. این اشتباه همچنین سبب شده تا برخی به غلط، [[ابوالخیر]] - [[مرثد بن عبدالله]] - را از [[راویان]] ابوخراش بدانند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۴؛ ذهبی، تجرید، ج۲، ص۱۶۱.</ref>. [[ذهبی]] بر اساس شکل درست [[سند روایت]] نقل شده، گفته است ابو خراش از دیلمی [[روایت]] دارد و ابووهب جیشانی نیز از ابو خراش روایت نقل می‌کند<ref>ذهبی، کاشف، ج۳، ص۳۱۳.</ref>.
ابن منده و برخی دیگر که ابوخراش را صحابی دانسته‌اند، از او نقل کرده‌اند که گفته است. [[مسلمان]] شدم و [[خدمت]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسیدم و به آن [[حضرت]] عرض کردم: یا [[رسول الله]]! دو [[زن]] دارم که با هم خواهرند. حضرت فرمود: هر کدام را می‌خواهی [[طلاق]] ده<ref>ابن ابی شیبه، ج۳، ص۴۰۵؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۴؛ ابن اثیر، ج۶، ص۸۲.</ref>. در حالی که نسبت [[روایت]] یاد شده به دیلمی - که ابو خراش از او نقل می‌کند. مشهور و داستان نیز مربوط به اوست. از این‌رو، [[ابن ابی شیبه]] و [[ابن ماجه]]، این روایت را به طریق ذیل نقل کرده‌اند: {{عربی|"عن اسحاق بن عبدالله بن ابي فروه عن أبي وهب جيشاني عن ابي خراش الرعيني عن الديلمي قال قدمت علی النبي و عندي اختان قال..."}}<ref>ابن ابی شیبه، ج۳، ص۴۰۵؛ ابن ماجه، ج۱، ص۶۲۷.</ref>؛ اما ابن منده، این روایت را از طریق [[اسحاق]] از [[ابوالخیر]] و از ابوخراش نقل کرده است. دو اشکال در [[سند]] ابن منده وجود دارد: اول اینکه در سند او به جای ابووهب جیشانی، [[أبوالخیر]] آمده و دوم اینکه دیلمی که صحابی است و قصه نیز مربوط به اوست، از [[سند روایت]] افتاده و به جای او ابوخراش که [[راوی]] از دیلمی است ذکر شده است. [[اشتباه]] دوم، سبب شده تا ابو خراش [[صحابی]] شناخته شود<ref>ابن حجر، ج۷، ص۹۸.</ref>. این اشتباه همچنین سبب شده تا برخی به غلط، [[ابوالخیر]] - [[مرثد بن عبدالله]] - را از [[راویان]] ابوخراش بدانند<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۴؛ ذهبی، تجرید، ج۲، ص۱۶۱.</ref>. [[ذهبی]] بر اساس شکل درست [[سند روایت]] نقل شده، گفته است ابو خراش از دیلمی [[روایت]] دارد و ابووهب جیشانی نیز از ابو خراش روایت نقل می‌کند<ref>ذهبی، کاشف، ج۳، ص۳۱۳.</ref>.
خط ۸: خط ۸:
[[ابن منده]] در ترجمه رعینی، روایت دیگری نیز برای ابو خراش از طریق [[عمران بن عبدالله]] آورده که ابوخراش آن را از طریق [[فضالة بن عبید]] نقل کرده، در حالی که آن نیز اشتباه است. شاهدش آنکه [[بخاری]] و [[ابواحمد]] [[حاکم]] گفته‌اند ابو خراشی که از [[فضاله]] روایت می‌کند، رعینی نیست<ref>ابن حجر، ج۷، ص۹۸.</ref>؛ چنانکه ابن [[یونس]]<ref>ابن یونس، ج۱، ص۵۱۸.</ref> نیز گفته است برای ابوخراش غیر از [[حدیث]] یاد شده ([[طلاق]] یکی از دو [[خواهر]]) [[حدیث]] دیگری شناخته نشده است. بنابراین، صحابی بودن ابوخراش رعینی [[ثابت]] نیست و [[تابعی]] بودنش [[قطعی]] است.
[[ابن منده]] در ترجمه رعینی، روایت دیگری نیز برای ابو خراش از طریق [[عمران بن عبدالله]] آورده که ابوخراش آن را از طریق [[فضالة بن عبید]] نقل کرده، در حالی که آن نیز اشتباه است. شاهدش آنکه [[بخاری]] و [[ابواحمد]] [[حاکم]] گفته‌اند ابو خراشی که از [[فضاله]] روایت می‌کند، رعینی نیست<ref>ابن حجر، ج۷، ص۹۸.</ref>؛ چنانکه ابن [[یونس]]<ref>ابن یونس، ج۱، ص۵۱۸.</ref> نیز گفته است برای ابوخراش غیر از [[حدیث]] یاد شده ([[طلاق]] یکی از دو [[خواهر]]) [[حدیث]] دیگری شناخته نشده است. بنابراین، صحابی بودن ابوخراش رعینی [[ثابت]] نیست و [[تابعی]] بودنش [[قطعی]] است.


[[ابن کثیر]]<ref>ابن کثیر، ج۱، ص۴۸۳.</ref> افزون بر نسبت این روایت به ابو خراش، دچار اشتباه بزرگتری شده و به غلط احتمال داده است که شاید أبو خراش، همان [[ضحاک بن فیروز]] باشد. کسی از تراجم‌نگاران این سخن را نگفته و هیچ شاهدی نیز بر آن وجود ندارد، علاوه بر آنکه [[کنیه]] ضحاک بن فیروز، [[ابودیلمی]] است<ref>ر.ک: فیروز دیلمی.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوخراش رعینی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۶۰-۲۶۱.</ref>
[[ابن کثیر]]<ref>ابن کثیر، ج۱، ص۴۸۳.</ref> افزون بر نسبت این روایت به ابو خراش، دچار اشتباه بزرگتری شده و به غلط احتمال داده است که شاید أبو خراش، همان [[ضحاک بن فیروز]] باشد. کسی از تراجم‌نگاران این سخن را نگفته و هیچ شاهدی نیز بر آن وجود ندارد، علاوه بر آنکه [[کنیه]] ضحاک بن فیروز، [[ابودیلمی]] است<ref>ر. ک: فیروز دیلمی.</ref><ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوخراش رعینی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۲۶۰-۲۶۱.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش