پرش به محتوا

ابومسلم خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
خط ۳: خط ۳:
'''ابومسلم خراسانی''' فردی است که علیه [[بنی امیه]] [[قیام]] کرد و [[مردم]] را به [[بیعت]] با [[ابراهيم بن محمد بن علی بن عبد الله بن عباس بن عبد المطلب]] ملقب به "[[ابراهیم امام]]" فراخواند. ابومسلم [[اعتقاد]] داشت که پس از [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، [[محمد حنفيه]] [[جانشین]] آن حضرت است، پس از وی فرزندش، سپس [[محمد بن علی بن عبد الله بن عباس]] و پس از او [[ابراهیم امام]].
'''ابومسلم خراسانی''' فردی است که علیه [[بنی امیه]] [[قیام]] کرد و [[مردم]] را به [[بیعت]] با [[ابراهيم بن محمد بن علی بن عبد الله بن عباس بن عبد المطلب]] ملقب به "[[ابراهیم امام]]" فراخواند. ابومسلم [[اعتقاد]] داشت که پس از [[امیرمؤمنان]]{{ع}}، [[محمد حنفيه]] [[جانشین]] آن حضرت است، پس از وی فرزندش، سپس [[محمد بن علی بن عبد الله بن عباس]] و پس از او [[ابراهیم امام]].


==مقدمه==
== مقدمه ==
در ایام [[مروان]]، [[عبدالرحمن بن محمد مروزی]] معروف به ابومسلم خراسانی علیه [[بنی امیه]] [[قیام]] کرد و [[مردم]] را به [[بیعت]] با [[ابراهيم بن محمد بن علی بن عبد الله بن عباس بن عبد المطلب]] ملقب به "[[ابراهیم امام]]" فراخواند. ابومسلم چنین [[اعتقاد]] داشت که پس از [[امام علی|امیرمؤمنان]]{{ع}}، [[محمد حنفيه]] [[جانشین]] آن حضرت است، پس از وی فرزندش، سپس [[محمد بن علی بن عبد الله بن عباس]] و پس از او [[ابراهیم امام]]، [[فرزند]] [[محمد]]<ref> شیخ عباس قمی، تتمة المنتهى، ص </ref>.
در ایام [[مروان]]، [[عبدالرحمن بن محمد مروزی]] معروف به ابومسلم خراسانی علیه [[بنی امیه]] [[قیام]] کرد و [[مردم]] را به [[بیعت]] با [[ابراهيم بن محمد بن علی بن عبد الله بن عباس بن عبد المطلب]] ملقب به "[[ابراهیم امام]]" فراخواند. ابومسلم چنین [[اعتقاد]] داشت که پس از [[امام علی|امیرمؤمنان]]{{ع}}، [[محمد حنفيه]] [[جانشین]] آن حضرت است، پس از وی فرزندش، سپس [[محمد بن علی بن عبد الله بن عباس]] و پس از او [[ابراهیم امام]]، [[فرزند]] [[محمد]]<ref> شیخ عباس قمی، تتمة المنتهى، ص </ref>.


==ابراهیم امام و ابومسلم==
== ابراهیم امام و ابومسلم ==
[[ابراهیم امام]]، ابومسلم خراسانی را "[[امین آل محمد]]" خواند، [[پرچم]] را به دستش داد و [[شمشیر]] به کمرش بست. ابومسلم از سال ۱۲۸ قمری به [[تبلیغ]] علیه [[بنی امیه]] پرداخت و توانست با کشتن بیش از ششصد هزار نفر، [[ابوالعباس سفاح]] را در سال ۱۳۲هجری قمری به [[خلافت]] برساند. [[سفاح]] در سال ۱۳۶ قمری در گذشت و [[منصور]] به [[خلافت]] رسید. [[هلاکت]] ابومسلم، بخشی از کردار این [[خلیفه]] به شمار می‌آید. [[ابن خلکان]] می‌گوید: ابومسلم در [[خراسان]] [[مردم]] را به [[بیعت]] با [[ابراهیم امام]] که برادر [[سفاح]] بود، [[دعوت]] می کرد، ولی [[مروان بن محمد]]، آخرین خليفه [[بنی امیه]]، [[ابراهیم امام]] را در حرّان به [[قتل]] رساند. ابراهيم [[وصیت]] کرد [[حکومت]] به برادرش [[سفاح]] برسد<ref>وفیات الاعیان، ج ۳، ص ۱۹۴ و عالی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۳ ص۲۳۹-۲۴۴.</ref>.  
[[ابراهیم امام]]، ابومسلم خراسانی را "[[امین آل محمد]]" خواند، [[پرچم]] را به دستش داد و [[شمشیر]] به کمرش بست. ابومسلم از سال ۱۲۸ قمری به [[تبلیغ]] علیه [[بنی امیه]] پرداخت و توانست با کشتن بیش از ششصد هزار نفر، [[ابوالعباس سفاح]] را در سال ۱۳۲هجری قمری به [[خلافت]] برساند. [[سفاح]] در سال ۱۳۶ قمری در گذشت و [[منصور]] به [[خلافت]] رسید. [[هلاکت]] ابومسلم، بخشی از کردار این [[خلیفه]] به شمار می‌آید. [[ابن خلکان]] می‌گوید: ابومسلم در [[خراسان]] [[مردم]] را به [[بیعت]] با [[ابراهیم امام]] که برادر [[سفاح]] بود، [[دعوت]] می کرد، ولی [[مروان بن محمد]]، آخرین خليفه [[بنی امیه]]، [[ابراهیم امام]] را در حرّان به [[قتل]] رساند. ابراهيم [[وصیت]] کرد [[حکومت]] به برادرش [[سفاح]] برسد<ref>وفیات الاعیان، ج ۳، ص ۱۹۴ و عالی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۳ ص۲۳۹-۲۴۴.</ref>.  


==ابومسلم و مدعیان مهدویت==
== ابومسلم و مدعیان مهدویت ==
گروهی چنان [[باور]] دارند که ابومسلم ادعای [[مهدویت]] داشت<ref> احمد سروش، مدعیان [[مهدویت]]، ص ۲۵</ref>. برخی نیز معتقدند، پیروانش مانند سنباد، ابومسلم را [[مهدی موعود]] خواندند. ابومسلم در نخستین روز [[حکومت]] [[منصور]] کشته شد. وقتی خبر [[مرگ]] وی به [[خراسان]] رسید، پیروانش که«خرِّمیه» یا «[[مسلمیه]]» خوانده می شدند و طرفدار [[امامت]] ابومسلم بودند، پرآکنده گشتند. گروهی ابومسلم را زنده و همان [[مهدی موعود]] خواندند که روزی [[ظهور]] می کند و [[جهان]] را پر از [[عدل]] می کند. جمعی نیز مرگش را پذیرفته، [[فاطمه]] دخترش را [[امام]] خواندند و «فاطمیه» خوانده شدند<ref> علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص ۲۹۱ - ۲۹۴. برای آگاهی فزون تر در این باره ر. ک: همو، مروج الذهب، ج ۲، ص ۴۶۷ - ۴۷۱؛ حر عاملی، وسائل ال[[شیعه]] ، ج ۹، ص ۵۰۲؛ احمد بن داود دینوری، اخبار الطوال، ص ۴۲۱؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج ۳، ص ۱۲۲ و شیخ عباس قمی، تتمة المنتهى، ص ۱۵۷</ref>.  
گروهی چنان [[باور]] دارند که ابومسلم ادعای [[مهدویت]] داشت<ref> احمد سروش، مدعیان [[مهدویت]]، ص ۲۵</ref>. برخی نیز معتقدند، پیروانش مانند سنباد، ابومسلم را [[مهدی موعود]] خواندند. ابومسلم در نخستین روز [[حکومت]] [[منصور]] کشته شد. وقتی خبر [[مرگ]] وی به [[خراسان]] رسید، پیروانش که«خرِّمیه» یا «[[مسلمیه]]» خوانده می شدند و طرفدار [[امامت]] ابومسلم بودند، پرآکنده گشتند. گروهی ابومسلم را زنده و همان [[مهدی موعود]] خواندند که روزی [[ظهور]] می کند و [[جهان]] را پر از [[عدل]] می کند. جمعی نیز مرگش را پذیرفته، [[فاطمه]] دخترش را [[امام]] خواندند و «فاطمیه» خوانده شدند<ref> علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص ۲۹۱ - ۲۹۴. برای آگاهی فزون تر در این باره ر. ک: همو، مروج الذهب، ج ۲، ص ۴۶۷ - ۴۷۱؛ حر عاملی، وسائل ال[[شیعه]]، ج ۹، ص ۵۰۲؛ احمد بن داود دینوری، اخبار الطوال، ص ۴۲۱؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون، ج ۳، ص ۱۲۲ و شیخ عباس قمی، تتمة المنتهى، ص ۱۵۷</ref>.  


==واقعه بعد از ابراهیم امام==
== واقعه بعد از ابراهیم امام ==
در سال ۱۳۲ هجری قمری [[ابوالعباس سفاح]] وارد [[کوفه]] شد. در این هنگام [[ابوسلمه حفص بن سلیمان]] که در دل به آل [[ابوطالب]] [[ایمان]] داشت، از [[شهادت]] [[ابراهیم امام]] [[آگاه]] گشت. او سرانجام به وسیله [[محمد بن عبدالرحمن بن اسلم]]، دو [[نامه]] با یک مضمون نزد [[امام صادق]]{{ع}} و [[عبدالله بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب]] فرستاد. ابوسلمه در این [[نامه]] از [[امام]] خواسته بود [[مردم]]، به ویژه ساکنان [[خراسان]] را به [[بیعت]] با خویش فراخواند. وقتی [[محمد بن عبدالرحمن]] [[خدمت]] [[امام]]{{ع}} رسید، گفت: من [[نماینده]] ابوسلمه‌ام. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "[[ابوسلمه]] را با من چه کار؟ او پیرو دیگران است". [[محمد بن عبدالرحمن]] گفت: من تنها [[پیام]] آورم. [[نامه]] را [[پاسخ]] دهید. [[امام]]{{ع}} [[نامه]] ابوسلمه را در [[آتش]] افکند و فرمود: "آنچه دیدی [[پاسخ]] [[نامه]] است". سپس حضرت شعری بدین مضمون خواند: "ابو سلمه آتشی افروخت که دیگران از آن بهره می‌برند". [[محمد بن عبد الرحمن]] [[نامه]] دیگر ابوسلمه را نزد [[عبد الله بن حسن]] برد. او [[نامه]] را خواند و بسیار شاد شد و آن را بوسید. آنگاه [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} رسید. [[امام]] پرسید: دیگر چه خبر است؟ [[عبدالله]] [[نامه]] را نمایاند و گفت: [[شیعیان]] ما در [[خراسان]] به ابوسلمه گرویده اند و او آنان را به من ارجاع داده است. [[امام]] فرمود: تو در [[خراسان]] [[شیعه]] داری؟ تو ابومسلم را به [[خراسان]] فرستادی؟ آیا آنان را که از [[خراسان]] به [[عراق]] آمده اند، می‌شناسی یا سبب آمدنشان بوده‌ای؟ [[عبد الله]] از این سخن ناخشنود شد و گفت: اینان می‌خواهند با فرزندم [[محمد]]، که [[مهدی این امت]] است، [[بیعت]] کنند. [[امام]] فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]، او مهدی این امت نیست و اگر [[قیام]] کند، به زودی کشته می‌شود. [[عبدالله]] جسارت کرد و گفت: این گفتارت در [[حسادت]] ریشه دارد. [[امام]] فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]، سخنی جز [[نصیحت]] و خیرخواهی بر زبان نمی‌رانم. مانند این [[نامه]] برای من نیز فرستاده شد، آن را سوزاندم. [[عبد الله بن حسن]] با [[ناراحتی]] از خانه [[امام]]{{ع}} بیرون رفت، ولی آنچه [[امام]]{{ع}} فرموده بود، تحقق یافت<ref>علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص ۲۵۴؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۲، ص ۱۹۶ و ابن خلدون، مقدمة ابن خلدون، ص ۲۵۰.</ref><ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]؛ [[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]، ص ۴۱۴ - ۴۲۶.</ref>
در سال ۱۳۲ هجری قمری [[ابوالعباس سفاح]] وارد [[کوفه]] شد. در این هنگام [[ابوسلمه حفص بن سلیمان]] که در دل به آل [[ابوطالب]] [[ایمان]] داشت، از [[شهادت]] [[ابراهیم امام]] [[آگاه]] گشت. او سرانجام به وسیله [[محمد بن عبدالرحمن بن اسلم]]، دو [[نامه]] با یک مضمون نزد [[امام صادق]]{{ع}} و [[عبدالله بن حسن بن حسن بن علی بن ابی طالب]] فرستاد. ابوسلمه در این [[نامه]] از [[امام]] خواسته بود [[مردم]]، به ویژه ساکنان [[خراسان]] را به [[بیعت]] با خویش فراخواند. وقتی [[محمد بن عبدالرحمن]] [[خدمت]] [[امام]]{{ع}} رسید، گفت: من [[نماینده]] ابوسلمه‌ام. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "[[ابوسلمه]] را با من چه کار؟ او پیرو دیگران است". [[محمد بن عبدالرحمن]] گفت: من تنها [[پیام]] آورم. [[نامه]] را [[پاسخ]] دهید. [[امام]]{{ع}} [[نامه]] ابوسلمه را در [[آتش]] افکند و فرمود: "آنچه دیدی [[پاسخ]] [[نامه]] است". سپس حضرت شعری بدین مضمون خواند: "ابو سلمه آتشی افروخت که دیگران از آن بهره می‌برند". [[محمد بن عبد الرحمن]] [[نامه]] دیگر ابوسلمه را نزد [[عبد الله بن حسن]] برد. او [[نامه]] را خواند و بسیار شاد شد و آن را بوسید. آنگاه [[خدمت]] [[امام صادق]]{{ع}} رسید. [[امام]] پرسید: دیگر چه خبر است؟ [[عبدالله]] [[نامه]] را نمایاند و گفت: [[شیعیان]] ما در [[خراسان]] به ابوسلمه گرویده اند و او آنان را به من ارجاع داده است. [[امام]] فرمود: تو در [[خراسان]] [[شیعه]] داری؟ تو ابومسلم را به [[خراسان]] فرستادی؟ آیا آنان را که از [[خراسان]] به [[عراق]] آمده اند، می‌شناسی یا سبب آمدنشان بوده‌ای؟ [[عبد الله]] از این سخن ناخشنود شد و گفت: اینان می‌خواهند با فرزندم [[محمد]]، که [[مهدی این امت]] است، [[بیعت]] کنند. [[امام]] فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]، او مهدی این امت نیست و اگر [[قیام]] کند، به زودی کشته می‌شود. [[عبدالله]] جسارت کرد و گفت: این گفتارت در [[حسادت]] ریشه دارد. [[امام]] فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]]، سخنی جز [[نصیحت]] و خیرخواهی بر زبان نمی‌رانم. مانند این [[نامه]] برای من نیز فرستاده شد، آن را سوزاندم. [[عبد الله بن حسن]] با [[ناراحتی]] از خانه [[امام]]{{ع}} بیرون رفت، ولی آنچه [[امام]]{{ع}} فرموده بود، تحقق یافت<ref>علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، ج۳، ص ۲۵۴؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۲، ص ۱۹۶ و ابن خلدون، مقدمة ابن خلدون، ص ۲۵۰.</ref><ref>[[احمد عابدی|عابدی، احمد]]؛ [[مدعیان و منکران بابیت و مهدویت (مقاله)|مدعیان و منکران بابیت و مهدویت]]، ص ۴۱۴ - ۴۲۶.</ref>


==فرجام ابومسلم و بازتاب [[قتل]] او==
== فرجام ابومسلم و بازتاب [[قتل]] او ==
[[قدرت]] فراوان ابومسلم مایه [[نگرانی]] [[دستگاه خلافت عباسی]] شده بود. موقعیت و [[نفوذ]] [[سیاسی]] وی چنان بود که [[فرمانروایان]] و [[سرداران]] نظامی ناحیه شرقی [[خلافت]] را بی‌فرمان [[خلیفه]] تعیین می‌کرد و به نام خویش سکه می‌زد و خلیفه در [[عراق]] بدون دستور او هیچ کار مهمی انجام نمی‌داد<ref>زین الاخبار، ص۱۲۰؛ مجمل التواریخ والقصص، ص۳۱۳.</ref>. این مایه قدرت و [[شوکت]]، [[رشک]] و [[کینه]] [[عباسیان]]، خصوصاً [[منصور]] را برانگیخت و وقوع چند ماجرا [[آتش]] [[دشمنی]] میان آن دو را بیش از پیش برافروخت.
[[قدرت]] فراوان ابومسلم مایه [[نگرانی]] [[دستگاه خلافت عباسی]] شده بود. موقعیت و [[نفوذ]] [[سیاسی]] وی چنان بود که [[فرمانروایان]] و [[سرداران]] نظامی ناحیه شرقی [[خلافت]] را بی‌فرمان [[خلیفه]] تعیین می‌کرد و به نام خویش سکه می‌زد و خلیفه در [[عراق]] بدون دستور او هیچ کار مهمی انجام نمی‌داد<ref>زین الاخبار، ص۱۲۰؛ مجمل التواریخ والقصص، ص۳۱۳.</ref>. این مایه قدرت و [[شوکت]]، [[رشک]] و [[کینه]] [[عباسیان]]، خصوصاً [[منصور]] را برانگیخت و وقوع چند ماجرا [[آتش]] [[دشمنی]] میان آن دو را بیش از پیش برافروخت.


#ماجرای [[ابن هبیره]]. [[یزید بن عمر بن هبیره]] آخرین [[کارگزار]] [[اموی]] در عراق بود. وی به [[شفاعت]] منصور و به شرط [[تسلیم]] واسط مورد [[بخشش]] [[سفاح]] قرار گرفت، ولی ابومسلم بی‌درنگ نامه‌ای به سفاح نوشت و خواستار [[اعدام]] او شد<ref>الوزراء والکتاب، ص۹۳.</ref>. سفاح برخلاف میل منصور و از [[بیم]] [[خشم]] ابومسلم و یارانش، ابن هُبیره را به بهانه آنکه شروط [[عفو]] را به جا نیاورده است، از میان برداشت<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۵۴؛ وفیات‌الاعیان، ج۴، ص۲۰۶- ۲۰۹. </ref>.
# ماجرای [[ابن هبیره]]. [[یزید بن عمر بن هبیره]] آخرین [[کارگزار]] [[اموی]] در عراق بود. وی به [[شفاعت]] منصور و به شرط [[تسلیم]] واسط مورد [[بخشش]] [[سفاح]] قرار گرفت، ولی ابومسلم بی‌درنگ نامه‌ای به سفاح نوشت و خواستار [[اعدام]] او شد<ref>الوزراء والکتاب، ص۹۳.</ref>. سفاح برخلاف میل منصور و از [[بیم]] [[خشم]] ابومسلم و یارانش، ابن هُبیره را به بهانه آنکه شروط [[عفو]] را به جا نیاورده است، از میان برداشت<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۵۴؛ وفیات‌الاعیان، ج۴، ص۲۰۶- ۲۰۹. </ref>.
# [[کشمکش]] سیاسی در [[فارس]]. به دنبال قتل [[ابوسلمه]]، [[ابومسلم محمد بن اشعث]] خُزاعی را به فارس فرستاده بود تا همه مأموران و [[والیان]] ابوسلمه را از میان بردارد و خود [[حکومت]] آن دیار را به دست گیرد. در این هنگام، [[عیسی بن علی]] که از جانب سفاح [[ولایت]] فارس یافته بود از راه رسید؛ اما [[محمد بن اشعث]] از پذیرش او سر باز زد و عیسی را به [[مرگ]] [[تهدید]] کرد و گفت که ابومسلم به او [[فرمان]] داده است تا هر کس را که بدون دستور وی مدعی [[فرمانروایی]] فارس گردد به قتل رساند. مسلّماً [[تحمل]] این موضوع برای عباسیان دردناک بود و خشم آنان را بیش از پیش بر [[ضد]] [[ابو مسلم]] برانگیخت.
# [[کشمکش]] سیاسی در [[فارس]]. به دنبال قتل [[ابوسلمه]]، [[ابومسلم محمد بن اشعث]] خُزاعی را به فارس فرستاده بود تا همه مأموران و [[والیان]] ابوسلمه را از میان بردارد و خود [[حکومت]] آن دیار را به دست گیرد. در این هنگام، [[عیسی بن علی]] که از جانب سفاح [[ولایت]] فارس یافته بود از راه رسید؛ اما [[محمد بن اشعث]] از پذیرش او سر باز زد و عیسی را به [[مرگ]] [[تهدید]] کرد و گفت که ابومسلم به او [[فرمان]] داده است تا هر کس را که بدون دستور وی مدعی [[فرمانروایی]] فارس گردد به قتل رساند. مسلّماً [[تحمل]] این موضوع برای عباسیان دردناک بود و خشم آنان را بیش از پیش بر [[ضد]] [[ابو مسلم]] برانگیخت.
#ماجرای [[زیاد بن صالح]]. پیش از این درباره [[شورش]] و [[توطئه]] او که به تحریک سفاح بر ضد ابومسلم در جریان بود سخن گفتیم.
# ماجرای [[زیاد بن صالح]]. پیش از این درباره [[شورش]] و [[توطئه]] او که به تحریک سفاح بر ضد ابومسلم در جریان بود سخن گفتیم.


و به دنبال [[رفتار]] [[منصور]] با ابومسلم در قضیه [[سرکوب]] [[شورش عبدالله بن علی]] و فرستادن گروهی برای نگه داشتن حساب [[غنایم]] [[جنگ]]، ابومسلم با [[خشم]] بسیار آهنگ [[خراسان]] کرد. [[خلیفه]] برای بازداشتن ابومسلم از رفتن به خراسان کوشید که وی را با پیشنهاد [[پذیرش حکومت]] [[شام]] و [[مصر]] بفریبد؛ اما ابومسلم که می‌دانست تنها پایگاه [[استوار]] او خراسان است، از [[پذیرفتن]] آن سر باز زد<ref>الکامل، ج۴، ص۳۸۱.</ref>. خلیفه این بار کوشید تا با فرستادن پیک و ارسال [[پیام]] [[وعد و وعید]] او را رام کند؛ همچنین [[یاران]] ابومسلم را واداشت تا به او [[نامه]] بنویسند و به [[دوستی]] با خویش دلگرمش کنند<ref>الکامل، ج۵، ص۴۷۱؛ الفخری، ص۱۶۹.</ref>. نیز بر آن شد تا با [[وعده]] [[حکومت]] خراسان و پرداخت رشوه‌ای کلان، [[ابوداود]] [[جانشین]] مورد [[اعتماد]] ابومسلم را وا دارد که راه خراسان را بر ابومسلم ببندد و او را به [[فرمانبرداری]] از خلیفه فرا خواند<ref>تاریخ‌نامه طبری، ج۲، ص۱۰۸۵.</ref>. سرانجام ابومسلم فریفته وعده‌های [[دروغین]] خلیفه و یارانش شد و از میانه راه به [[عراق]] بازگشت و به [[توطئه]] منصور در [[سال ۱۳۷ ق]]. به [[قتل]] رسید<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۶۷- ۳۶۸؛ تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۸۶؛ کتاب تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء، ص۱۴۰ و قس: انساب الاشراف که آن را در سال ۳۰۶ ق. دانسته است (ج ۳، ص۳۰۴).</ref> و بدین گونه مرد بزرگی که به گفته [[مأمون]]، [[تالی]] اردشیر و [[اسکندر]] بود<ref>مجمل التواریخ والقصص، ص۳۱۶.</ref> بر سر یک [[اشتباه]] نابود شد؛ زیرا به قول خودش [[اندیشه]] و [[رأی]] درست را در [[ری]] جا گذاشت<ref>{{عربی|تركت الرأي بالري}} ضرب‌المثل شده است.</ref>.
و به دنبال [[رفتار]] [[منصور]] با ابومسلم در قضیه [[سرکوب]] [[شورش عبدالله بن علی]] و فرستادن گروهی برای نگه داشتن حساب [[غنایم]] [[جنگ]]، ابومسلم با [[خشم]] بسیار آهنگ [[خراسان]] کرد. [[خلیفه]] برای بازداشتن ابومسلم از رفتن به خراسان کوشید که وی را با پیشنهاد [[پذیرش حکومت]] [[شام]] و [[مصر]] بفریبد؛ اما ابومسلم که می‌دانست تنها پایگاه [[استوار]] او خراسان است، از [[پذیرفتن]] آن سر باز زد<ref>الکامل، ج۴، ص۳۸۱.</ref>. خلیفه این بار کوشید تا با فرستادن پیک و ارسال [[پیام]] [[وعد و وعید]] او را رام کند؛ همچنین [[یاران]] ابومسلم را واداشت تا به او [[نامه]] بنویسند و به [[دوستی]] با خویش دلگرمش کنند<ref>الکامل، ج۵، ص۴۷۱؛ الفخری، ص۱۶۹.</ref>. نیز بر آن شد تا با [[وعده]] [[حکومت]] خراسان و پرداخت رشوه‌ای کلان، [[ابوداود]] [[جانشین]] مورد [[اعتماد]] ابومسلم را وا دارد که راه خراسان را بر ابومسلم ببندد و او را به [[فرمانبرداری]] از خلیفه فرا خواند<ref>تاریخ‌نامه طبری، ج۲، ص۱۰۸۵.</ref>. سرانجام ابومسلم فریفته وعده‌های [[دروغین]] خلیفه و یارانش شد و از میانه راه به [[عراق]] بازگشت و به [[توطئه]] منصور در [[سال ۱۳۷ ق]]. به [[قتل]] رسید<ref>تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۶۷- ۳۶۸؛ تاریخ الطبری، ج۴، ص۳۸۶؛ کتاب تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء، ص۱۴۰ و قس: انساب الاشراف که آن را در سال ۳۰۶ ق. دانسته است (ج ۳، ص۳۰۴).</ref> و بدین گونه مرد بزرگی که به گفته [[مأمون]]، [[تالی]] اردشیر و [[اسکندر]] بود<ref>مجمل التواریخ والقصص، ص۳۱۶.</ref> بر سر یک [[اشتباه]] نابود شد؛ زیرا به قول خودش [[اندیشه]] و [[رأی]] درست را در [[ری]] جا گذاشت<ref>{{عربی|تركت الرأي بالري}} ضرب‌المثل شده است.</ref>.
۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش