احسان به دشمن در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

این قاعده یکی از جالب‌ترین اصول و [[قواعد]] [[جنگی]] است که در قرآن در ذیل [[آیات]] [[قتال]] تأکید شده است که: {{متن قرآن|وَأَحْسِنُوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و نیکوکار باشید که خداوند نیکوکاران را دوست می‌دارد» سوره بقره، آیه ۱۹۵.</ref>. در هر حال [[احسان]] و [[انسان دوستی]] را فراموش نکنید و در [[حق دشمن]] از آن مضایقه ننمایید.

[[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] این [[آیه]] می‌نویسد:

[[خداوند]] [[کلام]] خود را در این آیه، درباره [[جنگ]] با این سخن به پایان رسانده است که با [[دشمن]] به [[نیکی]] و احسان [[رفتار]] نمایید. لکن معنی این آیه آن نیست که دست از [[جهاد]] بکشید و [[دشمنان]] را به حال خود رها سازید بلکه منظور از احسان در این آیه، آنست که عملیات رزمی در صحنه جهاد باید به گونه‌ای انجام گیرد که [[شایسته]] هر موقعیت باشد؛ آنجا که باید جنگید، بجنگید و آنجا که باید از جنگ دست بکشند، از [[خونریزی]] خودداری نمایند، جایی که [[مقاومت]] و [[شدت عمل]] می‌طلبد [[مقاوم]] و جدی باشند و جایی که [[عفو]] و [[اغماض]] [[نیکو]] است از آن [[چشم‌پوشی]] نمایند. [[احسان]] در [[جهاد]] به دو گونه است نخست آنکه [[دفاع]] در برابر [[تجاوز]] که مبنای جهاد است، در واقع احسان بر [[انسانیت]] است که با جهاد، ریشه‌های تجاوز خشکانده می‌شود و دوم آنکه در جلو‌گیری از تجاوز [[دشمن]] و استیفای [[حق]] و [[دفاع مشروع]] به شیوه‌ای [[شایسته]] عمل کردن خود، احسان دیگری است که در مجموع أحسان مضاعف خواهد بود<ref>تفسیر المیزان، ج۲، ص۶۵.</ref>.

[[پیش‌بینی]] اصل «[[احسان به دشمن]]» که دارای بار [[عاطفی]] و [[عقیدتی]] است، در مقررات نظامی و [[دفاعی]]، به دیدگاه اسلام در زمینه [[انسان]] مربوط می‌شود که در این دیدگاه، انسان موجودی باکرامت و دارای [[روح الهی]] است و هر [[انسانی]] با وجود هر نوع [[آلودگی]] و [[فساد]] توان ارتقای [[معنوی]] و نیل به [[مقام]] والای شایسته خود را دارد؛ دشمن نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست، او هم می‌تواند از این [[رأفت اسلامی]] برخوردار باشد. در حقیقت، احسان به دشمن رعایت [[حقوق اسیران جنگی]]، [[حمایت]] از مجروحان [[جنگی]] و منع از [[کشتار]] [[کودکان]]، [[زنان]]، سالخوردگان و نظایر آنها، که شامل [[رزمنده دشمن]] که در حال فرار بوده و یا [[سلاح]] بر [[زمین]] گذارده است می‌باشد، همه و همه جلوه‌های با شکوه اصل [[رحمت]]، [[رأفت]] و عواطفی است که [[پیامبر اسلام]]{{صل}} بر اساس آن و برای اقامه آن برانگیخته شده است. بالاترین [[مظهر]] «احسان به دشمن»، [[دعوت]] و فراخوانی او به [[هدایت]] و [[راه و رسم]] درست [[زندگی]] است که در آغاز جنگ و پیش از آنکه برخوردی [[خشونت‌آمیز]] رخ دهد، توسط [[رزمندگان]] اسلام انجام می‌شود. بی‌گمان، احسان تنها به معنای ایجاد تسهیلات مادی و برخوردار کردن [[دشمن]] از امکانات مادی نیست، هر نوع [[احترام]] و رعایت [[شؤون]] [[انسانی]] نسبت به دشمن، خود بخشی از [[احسان به دشمن]] محسوب می‌شود.