اباحیگری: تفاوت میان نسخهها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
خط ۳: | خط ۳: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
*'''اباحیگری''' به معنای پای بند نبودن به [[ارزشهای دینی]] است. اباحیگری از [[بیاعتقادی]] [[کافر]] یا سهل انگاری دیندار پدید میآید و در دو حوزه فردی و [[اجتماعی]]، نمود مییابد. این پدیده در حوزه فردی موجب میگردد تا [[آدمی]] وظایفی را که در برابر خود و [[خداوند]] دارد، ادا نکند و [[حرام]] را [[مباح]] شمارد و راه بی قیدی در پیش گیرد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55.</ref>. | * '''اباحیگری''' به معنای پای بند نبودن به [[ارزشهای دینی]] است. اباحیگری از [[بیاعتقادی]] [[کافر]] یا سهل انگاری دیندار پدید میآید و در دو حوزه فردی و [[اجتماعی]]، نمود مییابد. این پدیده در حوزه فردی موجب میگردد تا [[آدمی]] وظایفی را که در برابر خود و [[خداوند]] دارد، ادا نکند و [[حرام]] را [[مباح]] شمارد و راه بی قیدی در پیش گیرد<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55.</ref>. | ||
* زیانهای اباحیگری در حوزه [[اجتماعی]] نمودی بیشتر دارد و شخص با [[مباح]] شمردن نبایدهای [[اجتماعی]] دست به هر کاری که پسند [[دل]] است، میآلاید و هنجارهای [[زندگی]] جمعی را نادیده میانگارد. طرفداران اباحیگری معتقدند که اباحه، همانا عدم منع [[عقلی]] و شرعی از فعل یا ترک فعل است. در این مشرب [[فکری]]، اباحه به همه منهیات راه مییابد و تنها تعیین کننده منهیات و مکروهات و اصول [[اخلاقی]] و [[ارزشها]] نه [[شرع]] [[مقدس]] بلکه [[عقل]] عملی و شرایط [[اجتماعی]] است و [[شرع]] [[مقدس]] در این میان سهمی ندارد. اباحهگران قلمرو این [[اندیشه]] را به حوزههای [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و حتی [[اقتصادی]] میگسترانند و [[حدود الهی]] را کنار میگذارند و همه چیز را در دایره مباحات میگنجانند و در پی بیشترین حد [[آزادی]] برای انساناند <ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55.</ref>. | * زیانهای اباحیگری در حوزه [[اجتماعی]] نمودی بیشتر دارد و شخص با [[مباح]] شمردن نبایدهای [[اجتماعی]] دست به هر کاری که پسند [[دل]] است، میآلاید و هنجارهای [[زندگی]] جمعی را نادیده میانگارد. طرفداران اباحیگری معتقدند که اباحه، همانا عدم منع [[عقلی]] و شرعی از فعل یا ترک فعل است. در این مشرب [[فکری]]، اباحه به همه منهیات راه مییابد و تنها تعیین کننده منهیات و مکروهات و اصول [[اخلاقی]] و [[ارزشها]] نه [[شرع]] [[مقدس]] بلکه [[عقل]] عملی و شرایط [[اجتماعی]] است و [[شرع]] [[مقدس]] در این میان سهمی ندارد. اباحهگران قلمرو این [[اندیشه]] را به حوزههای [[اجتماعی]]، [[سیاسی]]، [[فرهنگی]] و حتی [[اقتصادی]] میگسترانند و [[حدود الهی]] را کنار میگذارند و همه چیز را در دایره مباحات میگنجانند و در پی بیشترین حد [[آزادی]] برای انساناند <ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55.</ref>. | ||
== مبانی == | == مبانی == | ||
* [[تفکر]] اباحیگری دو مبنای [[فکری]] دارد: | * [[تفکر]] اباحیگری دو مبنای [[فکری]] دارد: | ||
#'''اباحیگری سنتی:''' هیچ فرقهای در [[اسلام]]، خود را اهل اباحه ندانسته است. با این حال، چگونگی نگرش برخی فرقهها به دستورهای [[دینی]]، آنها را به اباحیگری لغزانید؛ چنان که "اباحیه" مبدل به یکی از لقبهای اصلی آنها گردید. اباحیگری سنتی پیرو تحولات [[جامعه اسلامی]] در قرون گذشته پیدا شد. وقوع جنگهای متعدد در [[بلاد اسلامی]] و نادیده انگاشتن نقش بنیادی [[امامان معصوم]]{{عم}} در [[هدایت]] [[جامعه]]، به بیثباتی حکومتهای [[اسلامی]] انجامید و در پی آن، [[هرج و مرج]] [[کلامی]] پدید آمد و فرقههای [[منحرف]] [[ظهور]] یافتند. حاصل این [[فرقهگرایی]]، کژفهمی و برداشت ناصواب از [[آموزههای دینی]] بود که در پارهای موارد به اباحیگری منتهی شد و در پارهای نیز به تعصبات نا به جا. کتابهای "[[ملل و نحل]]" نام مهمترین فرقههای اباحه گرا را بر شمردهاند<ref>الفرق بین الفِرق، ۲۶۹؛ فرهنگ فرق اسلامی، ۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55.</ref>. | # '''اباحیگری سنتی:''' هیچ فرقهای در [[اسلام]]، خود را اهل اباحه ندانسته است. با این حال، چگونگی نگرش برخی فرقهها به دستورهای [[دینی]]، آنها را به اباحیگری لغزانید؛ چنان که "اباحیه" مبدل به یکی از لقبهای اصلی آنها گردید. اباحیگری سنتی پیرو تحولات [[جامعه اسلامی]] در قرون گذشته پیدا شد. وقوع جنگهای متعدد در [[بلاد اسلامی]] و نادیده انگاشتن نقش بنیادی [[امامان معصوم]] {{عم}} در [[هدایت]] [[جامعه]]، به بیثباتی حکومتهای [[اسلامی]] انجامید و در پی آن، [[هرج و مرج]] [[کلامی]] پدید آمد و فرقههای [[منحرف]] [[ظهور]] یافتند. حاصل این [[فرقهگرایی]]، کژفهمی و برداشت ناصواب از [[آموزههای دینی]] بود که در پارهای موارد به اباحیگری منتهی شد و در پارهای نیز به تعصبات نا به جا. کتابهای "[[ملل و نحل]]" نام مهمترین فرقههای اباحه گرا را بر شمردهاند<ref>الفرق بین الفِرق، ۲۶۹؛ فرهنگ فرق اسلامی، ۵.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55.</ref>. | ||
#'''اباحیگری نو:''' این [[اندیشه]] با تفکرات غربی همچون لیبرالیسم، سکولاریسم و [[تساهل و تسامح]] همراه و سازگار است. طرفداران این نوع اباحیگری برای [[دفاع]] از [[اندیشه]] خویش از تفسیرهای التقاطی و نسبیانگار مبتنی بر قرائتهای مختلف از [[دین]] سود میجویند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55 -56.</ref>. | # '''اباحیگری نو:''' این [[اندیشه]] با تفکرات غربی همچون لیبرالیسم، سکولاریسم و [[تساهل و تسامح]] همراه و سازگار است. طرفداران این نوع اباحیگری برای [[دفاع]] از [[اندیشه]] خویش از تفسیرهای التقاطی و نسبیانگار مبتنی بر قرائتهای مختلف از [[دین]] سود میجویند<ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 55 -56.</ref>. | ||
* برای رد اباحیگری از دو منظر میتوان گفت و گو کرد: یکی از منظر درون [[دینی]] و دیگر، برون [[دینی]]. در منظر درون [[دینی]] باید گفت که در [[دین اسلام]] بحث اباحه در دو جا به کار رفته است: | * برای رد اباحیگری از دو منظر میتوان گفت و گو کرد: یکی از منظر درون [[دینی]] و دیگر، برون [[دینی]]. در منظر درون [[دینی]] باید گفت که در [[دین اسلام]] بحث اباحه در دو جا به کار رفته است: | ||
#'''[[احکام]] تکلیفی:''' این [[احکام]] پنج قسماند: [[واجب]]، [[حرام]]، [[مستحب]]، [[مکروه]] و [[مباح]]. مراد از اباحه در [[احکام]] تکلیفی [[حکم شرعی]] تکلیفی است که در آن، راه بر [[مکلف]] باز نگاه داشته شده و به او [[آزادی]] و [[اختیار]] دادهاند که هر چه میخواهد، برگزیند و [[انتخاب]] هر یک از فعل یا ترک از نظر [[مولی]] یکسان است. خلاصه، [[مباح]] عبارت است از آنچه فعل یا ترک آن، جایز و برابر است<ref>المعالم الجدیدة للاصول، ۱۰۱.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 56.</ref>. | # '''[[احکام]] تکلیفی:''' این [[احکام]] پنج قسماند: [[واجب]]، [[حرام]]، [[مستحب]]، [[مکروه]] و [[مباح]]. مراد از اباحه در [[احکام]] تکلیفی [[حکم شرعی]] تکلیفی است که در آن، راه بر [[مکلف]] باز نگاه داشته شده و به او [[آزادی]] و [[اختیار]] دادهاند که هر چه میخواهد، برگزیند و [[انتخاب]] هر یک از فعل یا ترک از نظر [[مولی]] یکسان است. خلاصه، [[مباح]] عبارت است از آنچه فعل یا ترک آن، جایز و برابر است<ref>المعالم الجدیدة للاصول، ۱۰۱.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 56.</ref>. | ||
#'''[[علم]] اصول:''' هر گاه در [[حلال]] یا [[حرام]] بودن چیزی [[تردید]] کنیم، اصل اباحه را جاری میکنیم و [[حکم]] به عدم [[حرمت]] میدهیم؛ زیرا آنچه [[نیازمند]] [[نص]] است، الزامات قانونی است و عدم الزامات قانونی [[نیازمند]] [[نص]] نیست. پس، اصل در اشیا پیش از ورود [[شرع]] اباحه است. در استفاده از اصل اباحه فرض بر این است که فاقد [[دلیل شرعی]] هستیم. بنابراین عقابی در کار نیست؛ چرا که اگر عقابی در کار بود، لازم بود [[خداوند]] [[حکیم]] به ما اعلام کند<ref>مبادی الوصول الی علم الاصول، ۱۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 56.</ref>. | # '''[[علم]] اصول:''' هر گاه در [[حلال]] یا [[حرام]] بودن چیزی [[تردید]] کنیم، اصل اباحه را جاری میکنیم و [[حکم]] به عدم [[حرمت]] میدهیم؛ زیرا آنچه [[نیازمند]] [[نص]] است، الزامات قانونی است و عدم الزامات قانونی [[نیازمند]] [[نص]] نیست. پس، اصل در اشیا پیش از ورود [[شرع]] اباحه است. در استفاده از اصل اباحه فرض بر این است که فاقد [[دلیل شرعی]] هستیم. بنابراین عقابی در کار نیست؛ چرا که اگر عقابی در کار بود، لازم بود [[خداوند]] [[حکیم]] به ما اعلام کند<ref>مبادی الوصول الی علم الاصول، ۱۷.</ref><ref>[[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص 56.</ref>. | ||
* اباحه در [[احکام]] تکلیفی مربوط به [[اعمال عبادی]] است؛ اما اباحه در قاعده اصالة الاباحه مربوط به اعیان خارجی است<ref>فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ۷۴.</ref>. | * اباحه در [[احکام]] تکلیفی مربوط به [[اعمال عبادی]] است؛ اما اباحه در قاعده اصالة الاباحه مربوط به اعیان خارجی است<ref>فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ۷۴.</ref>. | ||
* [[عالمان دینی]]، مراد شارح را در مباح دانستن برخی [[اعمال]] یا برخی اشیا دو جهت میدانند: | * [[عالمان دینی]]، مراد شارح را در مباح دانستن برخی [[اعمال]] یا برخی اشیا دو جهت میدانند: |