ابوثعلبه خشنی: تفاوت میان نسخه‌ها

برخی ابوثعلبه را پسر عموی [[کَردَم بن قَیس]] شمرده‌اند. استناد ایشان، روایتی از کردم بن قیس است که می‌گوید: من و پسر عمویم ابوثعلبه، در [[روز]] گرمی حرکت می‌کردیم، در حالی که من [[کفش]] داشتم و او نداشت. وی از من کفشی درخواست کرد، گفتم: مشروط به آنکه دخترت را به [[نکاح]] من درآوردی! و او پذیرفت. در پایان مسیر، ابوثعلبه کفشم را پس داد و دخترش را نداد. کردم نزد [[رسول خدا]] {{صل}} رفت و قصه را بازگو کرد. [[پیامبر]] آن قول و قرار را [[باطل]] دانست و فرمود: «رهایش کن برای تو خیری در آن نیست»<ref>ابونعیم، ج۵، ص۲۸۴۶؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۱۸۳-۱۸۲؛ ابن اثیر، ج۶، ص۴۳؛ ر. ک: کردم بن قیس.</ref>. در گزارش فوق، ابوثعلبه مطلق آمده است و تنها به دلیل روشن بودن [[نسب]] کردم بن قیس، وی خشنی معرفی شده است. نسب کردم بن قیس چنین است: «قیس بن أبی سائب بن عمران بن ثعلبه خشنی»<ref>ابن حجر، ج۵، ص۴۳۳</ref>. در این صورت، جد ابوثعلبه، عمران و از تیره بنوخشین، «وائل بن نَمِر بن وَبَرة» از [[قبیله]] [[قضاعه]] است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۵۱.</ref>.

یکی از این تاریخ‌ها، مؤید زمان مسلمان شدن ابوثعلبه هنگام [[سفر]] به خیبر و دیگری مؤید عضویت داشتن وی در شمار اصحاب شجره است. این گزارش مشهور که ابوهریره همراه هیئتی در منطقه خیبر نزد [[رسول خدا]] {{صل}} آمدند<ref>ابن سعد، ج۱، ص۲۶۵؛ واقدی، ج۲، ص۶۳۶.</ref>، این قول را تقویت می‌کند که ابوثعلبه هنگام حرکت [[سپاه]] برای [[غزوه خیبر]]، مسلمان شد و از [[غنایم]] آن سهمی برد<ref>ابن حجر، ج۷، ص۵۱؛ ذهبی، سیر أعلام النبلاء، ج۲، ص۵۶۹.</ref>. از این رو، گزارش دیگری که زمان مسلمان شدن ابو ثعلبه را هنگام عزیمت پیامبر به [[حنین]] گفته است و اینکه او از غنایم حنین سهمی برد<ref>مزی، ج۳۳، ص۱۶۸؛ ابن ماکولا، ج۲، ص۴۶۷.</ref> درست نمی‌نماید؛ زیرا [[سیاق]] عبارت و ترکیب آن، با گزارش مربوط به زمان خیبر یکسان بوده، قطعا تصحیفی میان دو واژه حنین و خیبر صورت گرفته است.

در مورد شرح حال وی از [[منابع تاریخی]]، آگاهی‌های زیادی جز گزارش‌های پراکنده‌ای در [[فتوحات]] به دست نمی‌آید. او در [[فتح]] [[حمص]] در سال پانزده شرکت داشت و نخستین [[نماز جماعت]] [[مسلمانان]] در آنجا، به [[امامت]] وی در کنیسه «[[یوحنا]]» برگزار گردید<ref>باجی، ج۱، ص۴۷۰.</ref>. بر اساس گزارش‌های [[تاریخی]]، او در زمره [[حزب]] [[قاعدین]] به شمار می‌رود؛ زیرا در هیچ یک از جنگ‌های [[دوران خلافت امام علی]] {{ع}}، نه به نفع و نه به ضرر [[امام]] شرکت نکرد<ref>باجی، ج۱، ص۴۷۰.</ref>. همچنین وی از آن اوضاع به [[فتنه]] [[علی]] {{ع}}، و احتمالا از [[جنگ جمل]] به نخستین فتنه تعبیر کرده است<ref>مزی، ج۳۳، ص۱۷۴.</ref>. یکی از اسناد معتبر بر عضویت وی در [[حزب]] [[قاعدین]]، شاید نقل این [[روایت‌ها]] از طریق او از [[پیامبر]] باشد که فرمود: {{متن حدیث| إِذَا رَأَيْتَ شُحّاً مُطَاعاً وَ هَوًى مُتَّبَعاً وَ إِعْجَابَ كُلِّ ذِي رَأْيٍ بِرَأْيِهِ فَعَلَيْكَ بِنَفْسِكَ وَ دَعْ أَمْرَ اَلْعَامَّةِ }}<ref>مزی، ج۲۱، ص۵۶۳.</ref>؛ همچنین [[روایت]] دیگری از پیامبر که فرمود: {{متن حدیث|إنَّ مِنْ ورائِكُمْ أيامَ الصبرِ الصبرُ فيهِنَّ كَقَبْضٍ علَى الجمْرِ}}<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۸، ص۴۲۶.</ref>؛ واگذاری امور [[مردم]] به خودشان و [[شکیبایی]] پیشه کردن، نشانه اعتزال اوست.

وی نزد پیامبر رفت و درخواست کرد [[فرمان]] واگذاری زمین‌هایی را برایش مرقوم فرماید. [[حضرت]] فرمود: «از [[سرزمین]] [[شام]] برایت می‌نویسم». او با بهت زدگی گفت: [[سوگند]] به آنکه تو را به [[راستی]] و [[حقیقت]] فرستاد، آیا آنچه زیر پای [[شامیان]] است به من وامی‌گذاری! [[پیامبر]] از [[تعجب]] کردن وی به شگفت آمد و با اعجاب به دیگر [[اصحاب]] نگریست که او چه می‌گوید! آنگاه [[فرمان]] [[نامه]] را نوشت. ابوقلابه افزوده [[گمان]] برده می‌شود هنگامی که [[مسلمانان]] به [[شام]] [[راه]] یافتند، ابوثعلبه نامه پیامبر را نشان داد و زمین‌هایی به وی داده شد. در همین گزارش آمده است ابوثعلبه به [[رسول خدا]] {{صل}} می‌گوید: [[مادر]] سرزمینی هستیم که در آن به صید و شکار مشغول‌اند، چه چیزهایی بر ما [[حلال]] و چه [[حرام]] است؟ ما در کنار [[اهل کتاب]] [[زندگی]] می‌کنیم و به ظرف و ظروف آنان نیازمندیم، چه کنیم؟ [[حضرت]] پاسخش را داد و فرمود مادامی که چاره‌ای دارید، از آن فاصله بگیرید و اگر چیزی نیافتید و آنها مورد نیاز بود، با آب [[تطهیر]] و سپس استفاده کنید<ref>دارقطنی، ج۶، ص۳۲۴-۳۱۴؛ ابن عساکر، ج۶۶، ص۱۰۱-۱۰۲.</ref>. [[دارقطنی]] روایاتی را از وی در موضوعات [[حلیت]] صید با سگ شکاری و [[نهی]] پیامبر از خوردن گوشت الاغ اهلی و حیوانات چنگال‌دار آورده است<ref>دولابی، ج۱، ص۳۹؛ دارقطنی، ج۶، ص۳۲۴-۳۱۴.</ref>. ابوثعلبه از [[ابوعبیده جراح]] از پیامبر [[روایت]] کرد: {{متن حدیث| لا يَزالُ هَذَا الْأَمْرِ قائِماً بِالْقِسْطِ حَتَّى يَكُونُ أَوَّلُ مَنْ يَثْلِمُهُ رَجُلُ مِنْ بَنِي أُمَيَّةَ }}<ref>ابن عساکر، ج۶۳، ص۳۳۵، این نظام بر عدالت و برابری استوار است تا مردی از بنی امیه آن را در هم می‌درد.</ref>؛