بدعت در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

بدعت از ماده [[بدع]]، به معنای ارائه و ایجاد چیزی جدید و بی‌سابقه است<ref>فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۲، ص۵۴. </ref>. در اصطلاح به معنای افزودن [[اعتقاد]]، عمل یا حکمی در [[دین]] است که دلیلی از [[کتاب و سنت]] نداشته باشد<ref>شرح توحید صدوق، ج۳، ص۲۴۷؛ التعریفات، ص۱۹.</ref>؛ البته برخی [[مخالفت]] با [[سنت]] را نیز به این تعریف افزوده‌اند. [[بدعت]]، از نظر [[پیشوایان معصوم]] {{عم}} در هر چهره‌ای که باشد، [[مذموم]] و عین [[گمراهی]] و پایان آن [[گرفتاری]] به [[آتش دوزخ]] است<ref>بحارالأنوار، ج۲، ص۲۶۳.</ref>. آنچه از سوی غیر [[معصوم]] و بدون دلیل و [[سند معتبر]]، در دین وارد شود مردود است<ref>علاء الدین هندی، کنزالعمال، ج۱، ص۱۷۹.</ref>.

گفتنی است برخی متفکران، بدعت را در دو معنای بدعت [[هدایت]] و بدعت [[ضلالت]] به کار برده‌اند. بدعت هدایت، به معنای [[ابداع]] امری جدید است که موافق با [[قرآن]] و سنت بوده و خلاف مسیر دین را طی نکند<ref>ابن اثیر، جامع الأصول، ج۷، ص۴۵۴.</ref>. البته برخی، همین تقسیم را نیز نوعی بدعت تلقی کرده‌اند<ref>باقری، جعفر، البدعة، ص۱۳۴.</ref>. [[مخالفان]] این تقسیم، به دو دلیل استناد دارند: [[دلیل عقلی]]، دایر بر اینکه چون بدعت در جایگاه مخالفت با [[خدا]] و [[رسول]] است، چگونه [[عقل]] وجود قسم ممدوحی از آن را می‌پذیرد. [[زبان]] [[نصوص شرعی]] و نیز [[روایات]] به گونه‌ای با بدعت مخالفت کرده که جای هیچ استثنا و تقسیمی در آن نیست. از جمله [[روایت]] پیش‌گفته که: {{متن حدیث|أَلَا وَ كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ}}. بنابراین، بدعت به هیچ روی [[ممدوح]] نیست و [[بدعت‌گذار]] در مقابل [[وحی]] و [[نبی]] قرار گرفته است. [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: [[اهل بدعت]] مصداق [[آیه]] {{متن قرآن|وَالَّذِينَ كَسَبُوا السَّيِّئَاتِ جَزَاءُ سَيِّئَةٍ بِمِثْلِهَا وَتَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ مَا لَهُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ}}<ref>«و کیفر هر بدی (برای) آنان که بدی کنند، همانند آنست و (غبار) خواری (چهره) آنها را می‌پوشاند؛ در برابر خداوند هیچ پناهی ندارند» سوره یونس، آیه ۲۷.</ref> می‌باشند که [[خدای تعالی]] آنان را به [[جرم]] بدعت، اشاعه [[شبهات]] و [[پیروی]] از [[شهوات]] روسیاه گردانده و گرفتار [[آتش]] کرده و [[لباس]] [[پستی]] و [[ذلت]] بر اندام آنها می‌پوشاند<ref>علی بن ابراهیم قمی، تفسیر قمی، ج۱، ص۳۱۱.</ref>. همچنین در روایتی دیگر فرمودند: {{متن حدیث|أَدْنَى الشِّرْكِ أَنْ يَبْتَدِعَ الرَّجُلُ رَأْياً فَيُحِبُّ عَلَيْهِ وَ يُبْغِضُ}}<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۵۲۷.</ref>. [[حضرت]] [[امام]] درباره [[بدعت]] این نظر را دارد و آن را همانند [[شرب خمر]] و دیگر [[افعال]] [[حرام]]، از [[محرمات]] [[شرعی]] دانسته است<ref>کتاب الطهارة، ص۱۳۵.</ref>. ایشان [[مبارزه]] با [[بدعت‌گذاری]] در [[دین]] را [[وظیفه]] [[اهل]] [[علم]] و [[فقها]] دانسته و طبق روایتی از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} که فرمود: «اگر عالم به [[هنگام ظهور]] [[بدعت‌ها]] با استفاده از علم خود به مقابله برنخیزد به [[اسلام]] [[جفا]] کرده<ref>صحیفه امام، ج۱، ص۲۳۰.</ref> و مستحق [[لعنت]] خداست»<ref>بحارالأنوار، ج۵۴، ص۲۳۴.</ref>، [[علمای دین]] را موظف به اظهار علم برای [[راهنمایی]] [[مردم]] به [[حقایق دین]] می‌داند؛ حتی اگر در این راه احتمال تأثیر مبارزه و [[تمکین]] [[اهل بدعت]] هم وجود نداشته باشد. ایشان [[مبارزه با بدعت]] را در جایگاه یکی از مسایل شرعی با حکمی روشن اعلام کرده‌اند<ref>تحریر الوسیله، ص۳۷۰.</ref><ref>[[حسن پناهی آزاد|پناهی آزاد، حسن]]، [[منطق فهم اسلام (مقاله)| مقاله «منطق فهم اسلام»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۱۱۴.</ref>