بنی‌مطلب: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه == بنی‌مُطَّلِب''' تیره‌ای از [[قریش]] و از [[هم‌پیمانان]] [[بنی‌هاشم]] بودند، که نسب‌شان به مطلب بن [[عبدمناف]] می‌رسید. [[خاندان]] [[بنی‌مطلب]] از بزرگان [[مکه]] و ساکن پیرامون بیت‌‌الله الحرام بودند. بنی‌مطلب در [[دوران جاهلیت]]، با [[قبایل]] دیگر برای به دست گرفتن [[مناصب]] مکه در [[ستیز]] بودند و موفق به کسب مناصب سقایت و رفادت شدند و در برخی از پیمان‌های دوران جاهلیت مثل [[پیمان]] مطیبین، پیمان لَعْقة الدم و... نیز حضور داشتند.

مطلبیان به سبب هم‌پیمانی و [[خویشاوندی]] با بنی‌هاشم، در [[حمایت از پیامبر]] {{صل}} همراه [[ابوطالب]] بودند و در [[محاصره]] بنی‌هاشم در [[شعب ابی‌طالب]] (هفتم تا دهم [[بعثت]]) با آنها [[همراهی]] نمودند و علاوه بر آن در برخی از [[غزوات]] و [[سرایا]] [[پیامبر]] را همراهی کردند. از بنی‌مطلب افرادی در حرمین شریفین صاحب مناصب [[قضاوت]] و [[حکومت]] بودند<ref>[[منصور رمضان‌خانی|رمضان‌خانی، منصور]]، [[بنی‌مطلب (مقاله)|مقاله «بنی‌مطلب»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۵۵۷.</ref>.

== نسب‌شناسی ==

در شمار فرزندان مطلب [[اختلاف]] است. ‌ [[هاشم]]، [[حارث]]، ابورهم، اکبر، عباد، [[مخرمه]]، [[علقمه]]، [[ابوعمر]]، ابوشمران، [[عمرو]]، محصن و ابورهم اصغر از آن جمله هستند<ref>انساب الاشراف، ج۹، ص۳۸۷-۳۸۸؛ جمهرة انساب العرب، ص۷۲-۷۳.</ref>و مجموعه خاندان این افراد به بنی‌مطلب شناخته می‌شوند. [[منسوبان]] به این خاندان را «مطلبی» خوانده‌اند.<ref>الانساب، ج۱۲، ص۳۱۶.</ref>

== [[بنی‌مطلب]] در [[دوران جاهلیت]] ==

== [[بنی‌مطلب]] در عصر [[نبوی]] ==

از واکنش آنها درباره [[دعوت پیامبر]] {{صل}} در سال‌های نخستین گزارشی در دست نیست. در [[یوم الدار]] هنگام [[دعوت]] [[خویشاوندان]] (سوم [[بعثت]]) که با [[نزول آیه]] {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده!» سوره شعراء، آیه ۲۱۴.</ref> انجام شد، [[پیامبر]] {{صل}} از آنها نیز دعوت نمود<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۱۳۶-۱۳۷؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۶۲؛ الکامل، ج۲، ص۶۰.</ref>؛ اما آنها همانند دیگر مدعوین، از [[پذیرش]] [[سخن]] [[رسول خدا]] خودداری کردند.<ref>جامع البیان، ج۱۹، ص۷۶؛ نمونه، ج۱۵، ص۳۶۸.</ref>به‌رغم چنین موضعی، مطلبیان به سبب هم‌پیمانی و [[خویشاوندی]] با [[بنی‌هاشم]]، در [[حمایت از پیامبر]] {{صل}} همراه [[ابوطالب]] بودند<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۴۸؛ سبل الهدی، ج۱۰، ص۵۸-۵۹.</ref>و در [[محاصره]] بنی‌هاشم در [[شعب ابی‌طالب]] (هفتم تا دهم بعثت) با آنها [[همراهی]] نمودند.<ref>الطبقات، ج۱، ص۱۶۳؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۳۱؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۲۶۹-۲۷۰.</ref>برخی از آنان در این دوره همانند بنی‌هاشم برای [[حفظ]] پیامبر {{صل}} به [[دستور]] ابوطالب در جای او می‌خوابیدند.<ref>عیون الاثر، ج۱، ص۱۴۸؛ سبل الهدی، ج۲، ص۳۷۸.</ref> پس از [[هجرت پیامبر]]، برخی از بنی‌مطلب چون [[حارث]] و فرزندانش، عُبیده، طُفیل، حُصین و نیز [[مِسطَح بن اثاثة بن مطلب]] که پیشتر [[مسلمان]] شده بودند، به [[مدینه]] [[هجرت]] کردند.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۷؛ انساب الاشراف، ج۹، ص۳۸۹-۳۹۰؛ الاستیعاب، ج۲، ص۷۵۷.</ref>

پیامبر {{صل}} در رویداد [[پیمان برادری]]، میان [[عبیدة بن حارث بن مطلب]] و [[عمیر بن حمام انصاری]]، <ref>الطبقات، ج۳، ص۳۷؛ المحبر، ص۷۱.</ref> [[حصین بن حارث بن مطلب]] و [[رافع بن عنجده]] یا [[عبدالله بن جبیر]]،<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۸-۳۹؛ المحبر، ص۷۱.</ref> [[طفیل بن حارث بن مطلب]] و [[منذر بن محمد بن عقبه]]، <ref>الطبقات، ج۴، ص۳۸؛ الاستیعاب، ج۲، ص۷۵۶.</ref> و [[مِسطَح بن اثاثة بن عباد بن مطلب]] و [[زید بن مزین]]<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۹؛ الاستیعاب، ج۲، ص۵۵۹.</ref>[[عقد برادری]] بست؛

[[بنی‌مطلب]] در برخی [[غزوه‌ها]] و سرایا حضور داشتند. از [[فرماندهی]] [[عبیدة بن حارث]] به سال نخست [[هجرت]] در نخستین سریه اعزامی [[پیامبر]] به "ثنیّة المرّه" در هشتمین ماه از هجرت یاد شده است.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۰؛ الطبقات، ج۲، ص۴؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۱۲۰، ۴۰۵.</ref> همو در [[نبرد]] [[بدر]] همراه برادرانش حضور داشت و در [[نبرد تن به تن]] [[شهید]] شد.<ref>الطبقات، ج۲، ص۱۲؛ ج۳، ص۴۳؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۳۵۳.</ref> در این نبرد، برخی از بنی‌مطلب با [[مشرکان]] همراه بودند و افرادی چون [[سائب بن عبید]] و [[عبید بن عمرو بن علقمه]] به [[اسارت]] درآمدند که پیامبر {{صل}} به [[دلیل]] [[تنگدستی]] آنان، بدون گرفتن فدیه، آنها را [[آزاد]] کرد.<ref>المغازی، ج۱، ص۱۳۸؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۳.</ref> برخی مطلبیان در [[نبرد خیبر]] نیز حضورداشتند و پیامبر {{صل}} برای مِسطَح بن اثاثه از محصول [[خیبر]] ۵۰ خروار اختصاص داد.<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۹.</ref> [[همراهی]] بنی‌مطلب با پیامبر {{صل}} در دوران [[مکی و مدنی]] موجب شد که ایشان آنها را [[یاور]] و حامی [[دوران جاهلیت]] و [[اسلام]] بشمارد<ref>المغازی، ج۲، ص۶۹۶؛ تاریخ المدینه، ج۲، ص۶۴۴.</ref>و از آنها و [[بنی‌هاشم]] با عنوان ید واحده یاد کند.<ref>الطبقات، ج۱، ص۶۵؛ المنمق، ص۸۳؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۶۵.</ref> این امر در اختصاص یافتن سهمی ویژه در تقسیم غنیمت‌های خیبر تجلی یافت که موجب [[اعتراض]] افرادی چون [[عثمان بن عفان]] و [[جبیر بن مطعم]] [[عدوی]] شد.

نیز از احکام ویژه بنی‌مطلب، [[حرمت]] [[صدقه]] بر آنها همانند بنی‌هاشم است.<ref>المغازی، ج۲، ص۶۹۶؛ تاریخ المدینه، ج۲، ص۶۴۴؛ الاستیعاب، ج۳، ص۱۲۷۲، ۱۲۹۹.</ref> [[فقیهان]] [[شافعی]] به این [[حکم]] تصریح کرده‌اند.<ref>الام، ج۲، ص۸۸؛ مختصر المزنی، ص۱۵۹.</ref> شافعی با [[استدلال]] به [[آیه]] {{متن قرآن|وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ}}<ref>«و اگر به خداوند و به آنچه بر بنده خویش، روز بازشناخت درستی از نادرستی (در جنگ بدر)، روز رویارویی آن دو گروه (مسلمان و مشرک) فرو فرستادیم ایمان دارید بدانید که آنچه غنیمت گرفته‌اید از هرچه باشد یک پنجم آن از آن خداوند و فرستاده او و خویشاوند (وی) و یتیمان و بینوایان و ماندگان در راه (از خاندان او) است و خداوند بر هر کاری تواناست» سوره انفال، آیه ۴۱.</ref> پرداخت سهم [[ذی القربی]] را افزون بر [[بنی‌هاشم]] برای [[بنی‌مطلب]] نیز جایز دانسته است.<ref>الام، ج۴، ص۱۵۴؛ الرساله، ص۶۸؛ مختصر المزنی، ص۱۵۰.</ref> در [[منابع شیعه]] نیز اعطاء سهمی از [[خمس]] به بنی‌مطلب جایز شمرده شده است.<ref>الخلاف، ج۴، ص۱۵۱؛ مختلف الشیعه، ج۳، ص۳۲۹.</ref> اما نظر مشهور [[فقیهان]] [[شیعه]] آن است که بنی‌مطلب مستحق خمس نیستند و پرداخت [[زکات]] به آنها [[مباح]] است.<ref>جواهر الکلام، ج۱۶، ص۱۰۴-۱۰۷؛ الحدائق، ج۱۲، ص۳۸۲؛ مختلف الشیعه، ج۳، ص۳۲۹.</ref>البته [[شیخ مفید]] و [[ابن جنید]] به [[مشارکت]] بنی‌مطلب با بنی‌هاشم در خمس [[باور]] دارند.<ref>مختلف الشیعه، ج۳، ص۳۲۹؛ جواهر الکلام، ج۱۶، ص۱۰۷؛ فتاوی ابن الجنید، ص۱۰۵.</ref> بر پایه برخی [[احادیث]]، استفاده از [[اموال]] و [[موقوفات]] و [[صدقات]] به [[ارث]] رسیده از [[معصومین]] {{ع}} برای مطلبیان نیز کنار بنی‌هاشم تصریح شده است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۸؛ لوامع صاحبقرانی، ج۵، ص۵۴۳.</ref><ref>[[منصور رمضان‌خانی|رمضان‌خانی، منصور]]، [[بنی‌مطلب (مقاله)|مقاله «بنی‌مطلب»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۵۵۸-۵۶۰.</ref>

== بنی‌مطلب پس از [[پیامبر]] {{صل}} ==

از [[ارتباط]] مطلبیان با [[امام علی]] {{ع}} خبری در دست نیست، جز گزارشی که از حضور برخی از آنها همانند [[مسطح]] در [[نبرد صفین]] حکایت دارد.<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۴۷۲-۱۴۷۳.</ref>کسانی از مطلبیان مانند [[طلحة بن رکانه]]،<ref>الاصابه، ج۳، ص۴۲۸؛ التمهید، ج۲۱، ص۴۶۳.</ref> [[حکیم بن [[عبدالله بن قیس]]،<ref>تقریب التهذیب، ج۱، ص۲۳۶؛ تهذیب التهذیب، ج۲، ص۳۹۰.</ref>[[حکم بن صلت بن مخرمه]]،<ref>اسد الغابه، ج۱، ص۵۱۳؛ الاصابه، ج۲، ص۹۰.</ref> [[حکیم بن محمد]]<ref>تهذیب الکمال، ج۷، ص۲۸، ۲۱۵، ۵۳۳.</ref>و [[محمد بن قیس بن مخرمه]] [[راوی حدیث]] بودند.<ref>تقریب التهذیب، ج۲، ص۱۲۶؛ تهذیب التهذیب، ج۹، ص۳۶۶.</ref>از [[شاعران]] آنها می‌توان به [[عبدالله بن حصین بن حارث بن مطلب]] اشاره کرد<ref>الطبقات، ج۳، ص۳۸-۳۹؛ الاصابه، ج۴، ص۵۴.</ref><ref>[[منصور رمضان‌خانی|رمضان‌خانی، منصور]]، [[بنی‌مطلب (مقاله)|مقاله «بنی‌مطلب»]]، [[دانشنامه حج و حرمین شریفین ج۴ (کتاب)|دانشنامه حج و حرمین شریفین]]، ج۴، ص:۵۶۰-۵۶۱.</ref>

== [[صاحب منصبان]] ==