توحید افعالی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

توحید افعالی بدین معناست که هر فعل و حرکت و ایجاد و وجودی باید از [[ذات خدای متعال]] سرچشمه بگیرد. هر فاعلی در فعلی که می‌کند و هر مؤثری در تأثیر و اثری که از خود بروز می‌دهد، متکی به [[خدا]] بوده و وجود و حرکت و فعل و تأثیر خود را وامدار [[خدای متعال]] است. بنابراین، فاعلیت و مؤثریت هر مؤثر و فاعلی به فاعلیت خدای واحد [[احد]] بر می‌گردد و لذا فاعلیت و فعل و تأثیر نیز در [[جهان هستی]]، فاعلیت و فعل و تأثیر خدای واحد [[احد]] است. این [[پندار]] که فاعل یا مؤثری در فعل و تأثیر خود به طور مستقل از فعل و تأثیر [[خدای متعال]] عمل کند و در فعل و حرکت و تأثیر خود به [[خدای متعال]] [[نیازمند]] نباشد، به معنای [[نفی]] [[وحدانیت]] [[ذات خدای متعال]] و [[اعتقاد]] به وجود مبدأ دیگر برای [[آفرینش]] و هستی در کنار [[ذات باری تعالی]] است، تعالی [[الله]] عن ذلک علواً کبیراً. این [[حقیقت]] نیز روشن است که توحید افعالی در [[جهان]] فاعلین مختار و [[مرید]] به معنای سلب [[اختیار]] از آنان نیست، بلکه بدین معناست که [[اختیار]] و قدرتی که فاعلین مختار و [[مرید]] دارند مستقل از فعل و [[اراده خدا]] نیست، بلکه با [[اراده]] و [[قدرت]] خداست که می‌خواهند آنچه را می‌خواهند، و می‌کنند آنچه را می‌کنند:

:{{متن قرآن|وَمَا تَشَاءُونَ إِلَّا أَنْ يَشَاءَ اللَّهُ}}<ref>«و شما (چیزى را) نمى‌خواهید مگر اینکه خدا بخواهد» سوره انسان، آیه ۳۰.</ref>؛

و بنابر اصل اول، در صورتی [[انسان]] در برابر عدم [[انتخاب]] [[زندگی]] شایسته‌تر و جامعۀ بهتر [[مسئول]] است که براساس [[تمکین]] [[الهی]] [[قدرت]] [[انتخاب]] جامعۀ بهتر و [[زندگی]] شایسته‌تر داشته باشد.

اینجاست که امر تمکینی [[الهی]]، [[امر تشریعی]] [[الهی]] را نتیجه می‌دهد.

بنابراین "[[دین خدا]]" همان [[نظام]] [[مدیریت]] [[الهی]] است که مسیر [[زندگی]] [[انسان]] را مشخص می‌نماید و بهوسیلۀ [[امر تشریعی]] [[خداوند]] بهوجود می‌آید و به واسطۀ [[انبیاء]] و اوصیای آنان به [[بشریت]] [[ابلاغ]] می‌شود<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام]]، ج۱، ص۱۴۲-۱۶۹.</ref>.

[[دانشمندان]] با توجّه به [[آیات]] [[قرآن]] برای توحید افعالی جلوه‌ها و شاخه‌های گوناگون و متعددی برشمرده‌اند که مهم‌ترین آنها به شرح زیرند<ref>[[حسن رمضانی|رمضانی، حسن]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص۷۲ - ۱۱۵.</ref>:  

== جستارهای وابسته ==