حسن بصری در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ثعالبی]] و [[زرکشی]] او را از [[تابعین]] مبرّز در تفسیر به شمار آورده‌اند<ref>ر. ک: ثعالبی، جواهر الحسان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۴۲ و ۱۴۳؛ بحرانی، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۷۵.</ref>. گفته‌اند: اسم پدرش «ابو‌الحسن یسار» است و او از [[اسیران]] منطقۀ میسان <ref>میسان بخشی از استان [[بصره]] و منطقه‌ای نزدیک [[شهر بصره]] است. ابوعبید اندلسی (عبد الله بن عبد العزیز) گفته است:

{{عربی|«میسان بفتح اوله و بالسین المهملة موضع من ارض البصرة استعمل علیها عمر بن الخطّاب النعمان بن نضلة.».. معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع}}، ج۴، ص۱۳۲)، یاقوت [[حموی]] نیز گفته است: {{عربی|میسان بالفتح ثم السکون و سین مهملة و آخره نون اسم کورة (بخش) واسعة کثیرة القری و النحل بین البصرة و واسط‍ قصبتها (مرکز آن) میسان}} (معجم البلدان، ج۵، ص۲۴۲).</ref> بود که به [[مدینه]] آورده شد. ربیع - دختر نضر عمه [[انس بن مالک]] - او را خرید و [[آزاد]] کرد و از خود حسن نقل شده که [[پدر]] و مادرم هردو مملوک مردی از قبیلۀ [[بنی نجار]] بودند. وی با زنی از قبیلۀ [[بنی سلمه]] از [[انصار]] [[ازدواج]] کرد و آن دو را مهر او قرار داد و آن [[زن]] هردو را [[آزاد]] کرد<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۱۵۶.</ref>. اطلاق «[[مولی]] الانصار» بر وی نیز ممکن است به همین جهت باشد<ref>ر. ک: ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۳۱.</ref>، ولی [[ابن حجر]] گفته است: مادرش «خیرة» [[کنیز]] [[ام سلمه]] است<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۳۱.</ref> و داوودی از وی با تعبیر «مولی [[زید بن ثابت]]» (- [[غلام]] زید بن ثابت) یاد کرده است<ref>داوودی، طبقات المفسرین، ج۱، ص۱۴۷.</ref>.

برحسب نقل رجال‌شناسان [[اهل تسنن]]، وی دو سال به پایان [[خلافت عمر]] مانده در [[مدینه]] متولد شده است. در [[زمان]] [[خلافت عثمان]] و اوایل [[خلافت حضرت علی]] {{ع}} تا زمان [[جنگ صفین]] در مدینه بوده و بسیاری از [[صحابه]] را دیده و از [[عثمان]]، [[امام علی]] {{ع}} و جمعی دیگر از صحابه مانند [[ابن عباس]]، انس، جابر و... [[حدیث]] شنیده و از آنان [[روایت]] کرده است؛ سپس به [[عراق]] که زادگاه پدرش بود، [[مهاجرت]] و در [[بصره]] اقامت کرد و عالم بزرگ و شیخ [[اهل]] بصره بود تا آنکه در سال ۱۱۰ هجری در حدود ۸۸ سالگی از [[دنیا]] رفت <ref>ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۱۵۶ و ۱۵۷؛ ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۲۳۱-۲۳۵.</ref>.

[[مذهب]]، [[وثاقت]]، رتبۀ [[علمی]]، استاد وی در [[تفسیر]] و ویژگی‌های آرای [[تفسیری]] وی را در کتاب [[مکاتب تفسیری]] بنگرید<ref>ر. ک: بابایی، مکاتب تفسیری، ج۱، ص۲۳۷-۲۴۵.</ref>.<ref>[[علی اکبر بابایی|بابایی، علی اکبر]]، [[تاریخ تفسیر قرآن (کتاب)|تاریخ تفسیر قرآن]]، ص ۱۸۳-۱۸۴.</ref>