حقوق والدین بر فرزندان در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[حقوق والدین بر فرزندان در قرآن]] - [[حقوق والدین بر فرزندان در حدیث]] - [[حقوق والدین بر فرزندان در نهج البلاغه]] - [[حقوق والدین بر فرزندان در اخلاق اسلامی]] - [[حقوق والدین بر فرزندان در معارف دعا و زیارات]] - [[حقوق والدین بر فرزندان در معارف و سیره نبوی]]| پرسش مرتبط  = حقوق والدین بر فرزندان (پرسش)}}

یکی از توصیه‌های [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] رعایت [[حقوق]] [[پدر]] و [[مادر]] است، تا جایی که در این [[کتاب الهی]] تشکر از [[والدین]] در کنار تشکر از [[خالق]] مطرح شده<ref>{{متن قرآن|أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ}} «مرا و پدر و مادرت را سپاس بگزار» سوره لقمان، آیه ۱۴.</ref> و در بعضی موارد نیز به زحمات طاقت‌فرسای مادر<ref>{{متن قرآن|وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ}} «و به انسان درباره پدر و مادرش سفارش کردیم - مادرش او را با سستی در پی سستی بارداری کرد و زمان شیر خوارگی وی دو سال بود-» سوره لقمان، آیه ۱۴.</ref> اشاره شده است.

[[خدای سبحان]] در [[آیه]] ۲۳ [[اسراء]] نیز می‌فرماید: {{متن قرآن|وَقَضَى رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا}}<ref>«و پروردگارت فرمان داده است که جز او را نپرستید و به پدر و مادر نکویی کنید؛ اگر هر یک از آن دو یا هر دو، نزد تو به پیری رسند به آنان اف مگو و بر آنها بانگ مزن و با ایشان سخن به نکویی بگوی!» سوره اسراء، آیه ۲۳.</ref>.

در [[روایات]] ما در مورد اهمیت [[احسان به والدین]] و [[نکوهش]] آزردن آنان این‌چنین آمده است: [[پاداش]] نگاه [[رحمت]] آمیز به پدر و مادر، برابر [[حج]] مقبول است. [[رضایت]] آن دو [[رضای الهی]] و [[خشم]] آنان خشم خداست. [[احسان]] ما به پدر و مادر عمرمان را طولانی می‌کند و سبب می‌شود که [[فرزندان]] ما نیز به ما احسان کنند. در [[احادیث]] آمده است: حتی اگر تو را زدند، تو “افّ” نگو، [[خیره]] نگاه مکن، [[دست]] بلند مکن، جلوتر از آنان [[راه]] نرو، آنان را به نام صدا نزن، کاری مکن که [[مردم]] به آنان [[دشنام]] دهند، پیش از آنان منشین و پیش از آنکه از تو چیزی بخواهند به آنان کمک کن<ref>تفسیر نور الثقلین، ج۳، ص۱۴۸-۱۵۲.</ref>.

ایشان با اشاره به حقوق [[والدین]] حق مادر را چنین بیان می‌فرماید: «و اما حق مادرت این است که بدانی او تو را [در شکمش] حمل کرده آن‌گونه که کسی کس دیگر را حمل نکند، و از شیره جانش تو را خورانده آن‌گونه که کسی دیگری را نخوراند، و به [[راستی]] او با گوش و چشم و دست و پا و مو و پوست و تمام اندامش تو را نگهداری کرده و به این نگهداری [[خشنود]] و شاد و پیوسته‌کار بوده است، و هر [[ناگواری]] و [[رنج]] و [[سختی]] و [[نگرانی]] را [[تحمل]] کرده تا اینکه دست [[قهر]] [[[طبیعت]]] را از تو دور سازد و تو را به [[دنیا]] آورد و آنگاه خشنود بوده که تو [[سیر]] باشی و او گرسنه باشد، تو پوشیده باشی و او برهنه ماند، تو را بنوشاند و خود [[تشنه]] ماند، تو را در سایه دارد و خود در [[آفتاب]] باشد. با تنگنایی خویش به تو [[نعمت]] بخشد، با [[شب]] [[بیداری]] تو را شیرینی [[خواب]] چشاند و شکمش آوند وجود تو و دامنش پرورش تو و پستانش مشک نوشین تو، و وجودش پرستار تو بوده، گرم و سرد دنیا را برای تو و به خاطر تو به [[جان]] خریده؛ پس به اندازه این همه [تلاش مادر] سپاسش دار و جز به [[یاری]] و [[توفیق]] [[خداوند]]، تو را یارای آن سپاسداری نباشد».

[[نیایش بیست و چهارم صحیفه سجادیه]] [[دعا]] برای [[والدین]] است. در این دعا [[امام]] از [[خداوند]] درخواست می‌کند که [[دانش]] [[خدمتگزاری]] به والدین را به او [[الهام]] کند و عرض می‌کند: «بار خدایا، چنان کن که [[هیبت]] [[پدر]] و مادرم در [[دل]] من چنان باشد که هیبت [[پادشاهی]] سخت مهیب؛ و به آن دو [[نیکی]] و [[مهربانی]] کنم آن‌سان که [[مادری]] [[مهربان]] به فرزند خود نیکی و مهربانی کند. خداوندا [[فرمانبرداری]] از پدر و [[مادر]] و نیکی و مهربانی مرا در [[حق]] ایشان برای من شادی‌بخش‌تر گردان از به‌خواب‌رفتنِ بی‌خوابی‌کشیدگان و آب سرد نوشیدنِ جگرسوختگان، تا میل و خواهش ایشان را بر میل و خواهش خویش [[برتری]] نهم و خشنودیشان را بر [[خشنودی]] خود پیش دارم. خداوندا چنان کن که نیکی و مهربانی آن دو را در حق خود بسیار شمرم هر چند اندک بود و نیکی و مهربانی خود را در حق آن دو اندک شمرم هرچند بسیار بود».

== منابع ==