رعایت حقوق دیگران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
==رعایت حقوق دیگران در [[امور مالی]] دیگران== | == رعایت حقوق دیگران در [[امور مالی]] دیگران == | ||
[[قرآن کریم]] در برخی [[آیات]] به رعایت [[قسط و عدل]] در معاملات، اجتناب از [[کم‌فروشی]]، دقت و [[مراقبت]] در [[ادای حقوق]] دیگران و... توصیه کرده است. [[علامه طباطبایی]] در مورد [[لزوم]] وفای به کیل و وزن مورد تأکید [[قرآن]] می‌نویسد: وفای به کیل و وزن و بر هم نزدن [[نظم جامعه]] برای شما بهتر است، و [[سعادت]] [[دنیایی]] شما را بهتر تأمین می‌کند، زیرا [[زندگی اجتماعی]] [[انسان]] وقتی قابل دوام است که افراد، مازاد فرآورده خود را در مقابل فرآورده‌های دیگر مبادله نموده و بدین وسیله حوایج خود را برآورده کنند و این وقتی میسر است که در سراسر [[اجتماع]] [[امنیت]] حکم‌فرما بوده و [[مردم]] در مقدار و اوصاف هر چیزی که [[معامله]] می‌کنند به یکدیگر [[خیانت]] نکنند، چون اگر خیانت از یک نفر صحیح باشد از همه صحیح خواهد بود و خیانت همه معلوم است که اجتماع را به چه صورت و وضعی در می‌آورد، در چنین [[اجتماعی]] مردم به انواع [[حیله]] و [[تقلب]]، سم مهلک را به جای دوا و جنس معیوب و مخلوط را به جای سالم و [[خالص]] به خورد یکدیگر می‌دهند<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۲۳۵.</ref>. و در موضعی دیگر، در لزوم رعایت [[حقوق مالی]] مردم می‌نویسد: هیچ [[جرم]] و گناهی به [[قدر]] [[تعدی به حقوق مردم]]، [[جامعه]] را [[فاسد]] نمی‌سازد، زیرا مهم‌ترین چیزی که [[جامعه انسانی]] را بر اساس خود [[پایدار]] می‌دارد، اقتصادیات جامعه است که [[خدا]] آن را مایه قوام اجتماع قرار داده و ما اگر انواع [[گناهان]] و [[جرائم]] و جنایات و تعدیات و [[مظالم]] را دقیقاً آمار‌گیری کنیم و به جست‌و‌جوی علت آن بپردازیم، خواهیم دید که علت بروز تمامی آنها یکی از دو چیز است یا [[فقر]] مفرطی است که انسان را به [[اختلاس]] [[اموال]] مردم از [[راه]] [[سرقت]]، راهزنی، آدم‌کشی، [[گران‌فروشی]]، کم‌فروشی، [[غضب]] و سایر تعدیات وادار می‌کند، یا [[ثروت]] بی‌حساب است که [[انسان]] را به [[اسراف]] و ولخرجی در خوردن، [[نوشیدن]]، [[پوشیدن]]، تهیه [[مسکن]] و [[همسر]] و [[بی‌بندوباری]] در [[شهوات]]، هتک [[حرمت‌ها]]، شکستن قرق‌ها و [[تجاوز]] در [[جان]]، [[مال]] و [[ناموس]] دیگران وا می‌دارد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۳۰؛ در خصوص آداب کسب و کار در اسلام، ر.ک: محسن فیض کاشانی، المهجة البیضاء، ج۳، ص۱۳۸-۲۰۰؛ علی محمد حیدری نراقی، آیین تجارت از دیدگاه اسلام، ص۹-۶۵.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۷۰.</ref> | [[قرآن کریم]] در برخی [[آیات]] به رعایت [[قسط و عدل]] در معاملات، اجتناب از [[کم‌فروشی]]، دقت و [[مراقبت]] در [[ادای حقوق]] دیگران و... توصیه کرده است. [[علامه طباطبایی]] در مورد [[لزوم]] وفای به کیل و وزن مورد تأکید [[قرآن]] می‌نویسد: وفای به کیل و وزن و بر هم نزدن [[نظم جامعه]] برای شما بهتر است، و [[سعادت]] [[دنیایی]] شما را بهتر تأمین می‌کند، زیرا [[زندگی اجتماعی]] [[انسان]] وقتی قابل دوام است که افراد، مازاد فرآورده خود را در مقابل فرآورده‌های دیگر مبادله نموده و بدین وسیله حوایج خود را برآورده کنند و این وقتی میسر است که در سراسر [[اجتماع]] [[امنیت]] حکم‌فرما بوده و [[مردم]] در مقدار و اوصاف هر چیزی که [[معامله]] می‌کنند به یکدیگر [[خیانت]] نکنند، چون اگر خیانت از یک نفر صحیح باشد از همه صحیح خواهد بود و خیانت همه معلوم است که اجتماع را به چه صورت و وضعی در می‌آورد، در چنین [[اجتماعی]] مردم به انواع [[حیله]] و [[تقلب]]، سم مهلک را به جای دوا و جنس معیوب و مخلوط را به جای سالم و [[خالص]] به خورد یکدیگر می‌دهند<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۲۳۵.</ref>. و در موضعی دیگر، در لزوم رعایت [[حقوق مالی]] مردم می‌نویسد: هیچ [[جرم]] و گناهی به [[قدر]] [[تعدی به حقوق مردم]]، [[جامعه]] را [[فاسد]] نمی‌سازد، زیرا مهم‌ترین چیزی که [[جامعه انسانی]] را بر اساس خود [[پایدار]] می‌دارد، اقتصادیات جامعه است که [[خدا]] آن را مایه قوام اجتماع قرار داده و ما اگر انواع [[گناهان]] و [[جرائم]] و جنایات و تعدیات و [[مظالم]] را دقیقاً آمار‌گیری کنیم و به جست‌و‌جوی علت آن بپردازیم، خواهیم دید که علت بروز تمامی آنها یکی از دو چیز است یا [[فقر]] مفرطی است که انسان را به [[اختلاس]] [[اموال]] مردم از [[راه]] [[سرقت]]، راهزنی، آدم‌کشی، [[گران‌فروشی]]، کم‌فروشی، [[غضب]] و سایر تعدیات وادار می‌کند، یا [[ثروت]] بی‌حساب است که [[انسان]] را به [[اسراف]] و ولخرجی در خوردن، [[نوشیدن]]، [[پوشیدن]]، تهیه [[مسکن]] و [[همسر]] و [[بی‌بندوباری]] در [[شهوات]]، هتک [[حرمت‌ها]]، شکستن قرق‌ها و [[تجاوز]] در [[جان]]، [[مال]] و [[ناموس]] دیگران وا می‌دارد<ref>سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۳۳۰؛ در خصوص آداب کسب و کار در اسلام، ر. ک: محسن فیض کاشانی، المهجة البیضاء، ج۳، ص۱۳۸-۲۰۰؛ علی محمد حیدری نراقی، آیین تجارت از دیدگاه اسلام، ص۹-۶۵.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۷۰.</ref> | ||
==[[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط== | == [[آیات]] [[قرآنی]] مرتبط == | ||
# کار درست؛ تنها مجوز کسب [[ثروت]] و [[تصرف]] [[اموال]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ...}}<ref>«ای مؤمنان! دارایی‌های یکدیگر را میان خود به نادرستی نخورید مگر داد و ستدی با رضای خودتان باشد و یکدیگر را نکشید بی‌گمان خداوند نسبت به شما بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref>. | # کار درست؛ تنها مجوز کسب [[ثروت]] و [[تصرف]] [[اموال]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ...}}<ref>«ای مؤمنان! دارایی‌های یکدیگر را میان خود به نادرستی نخورید مگر داد و ستدی با رضای خودتان باشد و یکدیگر را نکشید بی‌گمان خداوند نسبت به شما بخشاینده است» سوره نساء، آیه ۲۹.</ref>. | ||
# [[نهی]] صریح از [[حرام‌خواری]]: {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ...}}<ref>«و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref>. | # [[نهی]] صریح از [[حرام‌خواری]]: {{متن قرآن|وَلَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ...}}<ref>«و دارایی‌های همدیگر را میان خود به نادرستی مخورید» سوره بقره، آیه ۱۸۸.</ref>. | ||
# نهی از [[مصرف]] مسرفانه اموال [[ایتام]]: {{متن قرآن|...وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا}}<ref>«... و آن را به گزافکاری و شتاب، از (بیم) اینکه بالغ گردند (و از شما باز گیرند) نخورید» سوره نساء، آیه ۶.</ref>. | # نهی از [[مصرف]] مسرفانه اموال [[ایتام]]: {{متن قرآن|...وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا}}<ref>«... و آن را به گزافکاری و شتاب، از (بیم) اینکه بالغ گردند (و از شما باز گیرند) نخورید» سوره نساء، آیه ۶.</ref>. | ||
#امر به رعایت دقیق پیمانه: {{متن قرآن|وَأَوْفُوا الْكَيْلَ إِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«و چون پیمانه می‌کنید تمام بپیمایید و با ترازوی درست وزن کنید؛ این بهتر و نیک‌فرجام‌تر است» سوره اسراء، آیه ۳۵.</ref>. | # امر به رعایت دقیق پیمانه: {{متن قرآن|وَأَوْفُوا الْكَيْلَ إِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا}}<ref>«و چون پیمانه می‌کنید تمام بپیمایید و با ترازوی درست وزن کنید؛ این بهتر و نیک‌فرجام‌تر است» سوره اسراء، آیه ۳۵.</ref>. | ||
# نهی از [[کم‌فروشی]]: {{متن قرآن|...وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ}}<ref>«پیمانه را تمام بپیمایید و از کم‌فروشان نباشید» سوره شعراء، آیه ۱۸۱.</ref>. | # نهی از [[کم‌فروشی]]: {{متن قرآن|...وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ}}<ref>«پیمانه را تمام بپیمایید و از کم‌فروشان نباشید» سوره شعراء، آیه ۱۸۱.</ref>. | ||
# نهی از تنقیص اموال و [[دارایی]] دیگران: {{متن قرآن|وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ...}}<ref>«و چیزهای مردم را به آنان کم ندهید» سوره اعراف، آیه ۸۵.</ref>. | # نهی از تنقیص اموال و [[دارایی]] دیگران: {{متن قرآن|وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ...}}<ref>«و چیزهای مردم را به آنان کم ندهید» سوره اعراف، آیه ۸۵.</ref>. | ||
#برخی آیات نیز ضمن [[تهدید]] صریح کم‌فروشان<ref>{{متن قرآن|وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ * الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ * وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ}} «وای بر کم‌فروشان! * آنان که چون از مردم پیمانه گیرند تمام پیمایند * و چون پیمانه دهند یا وزن کنند کم نهند» سوره مطففین، آیه ۱-۳.</ref>، از چهره برزخی و [[ملکوتی]] [[حرام‌خواری]] پرده برداشته است<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا}} «آنان که دارایی‌های یتیمان را به ستم می‌خورند جز این نیست که در شکم خود آتش می‌انبارند و زودا که در آتشی برافروخته درآیند» سوره نساء، آیه ۱۰.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۷۰.</ref> | # برخی آیات نیز ضمن [[تهدید]] صریح کم‌فروشان<ref>{{متن قرآن|وَيْلٌ لِّلْمُطَفِّفِينَ * الَّذِينَ إِذَا اكْتَالُواْ عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ * وَإِذَا كَالُوهُمْ أَو وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ}} «وای بر کم‌فروشان! * آنان که چون از مردم پیمانه گیرند تمام پیمایند * و چون پیمانه دهند یا وزن کنند کم نهند» سوره مطففین، آیه ۱-۳.</ref>، از چهره برزخی و [[ملکوتی]] [[حرام‌خواری]] پرده برداشته است<ref>{{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يَأْكُلُونَ أَمْوَالَ الْيَتَامَى ظُلْمًا إِنَّمَا يَأْكُلُونَ فِي بُطُونِهِمْ نَارًا وَسَيَصْلَوْنَ سَعِيرًا}} «آنان که دارایی‌های یتیمان را به ستم می‌خورند جز این نیست که در شکم خود آتش می‌انبارند و زودا که در آتشی برافروخته درآیند» سوره نساء، آیه ۱۰.</ref>.<ref>[[سید حسین شرف‌الدین|شرف‌الدین، سید حسین]]، [[ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم (کتاب)|ارزش‌های اجتماعی از منظر قرآن کریم]]، ص ۴۷۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||