روابط با بیگانگان: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

از آنجا که [[کردار]] و [[رفتار]] و کنش‌های [[پیامبر]]، دور از [[هوا و هوس]] و [[امیال]] [[شهوانی]] و منطبق بر [[آیات قرآنی]] و [[کلام]] [[وحیانی]] بوده است، بنابراین ابتدا به آیاتی که مؤید [[سیره]] [[رسول الله]] {{صل}} هستند اشاره می‌کنیم و سپس به [[سیره عملی]] آن [[حضرت]] خواهیم پرداخت.

# در آیه دیگر آمده است: {{متن قرآن|وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا}}<ref>«و اگر به سازش گرایند، تو نیز بدان گرای» سوره انفال، آیه ۶۱.</ref>، یعنی اگر از طرف آنها ستمی بر شما [[تحمیل]] نشد و خواستار [[صلح]] و [[صفا]] شدند، شما هم جناح صلح و صفا پهن کنید.

# همه [[انسان‌ها]] [[حق]] دارند از [[رفاه]] و [[قسط]] برخوردار باشند؛

# هیچ کس حق ندارد به [[حریم]] دیگران [[تعدی]] کند؛

# همه [[وظیفه]] دارند که در برابر دیگران [[قسط و عدل]] را رعایت کنند، بر حریم دیگران مواظب باشند و به داد دیگران برسند، از این‌رو می‌فرماید: شمای [[مسلمان]] باید در برابر [[ملحدان]] عالم [[عادل]] و [[مقسط]] باشید؛ چراکه {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ}}<ref>«و دادگری ورزید که خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>؛ این [[آیه]] به ما [[تذکر]] می‌دهد تا جایی که آنها با شما [[مسلمانان]] [[بدرفتاری]] نکردند [[خوش‌رفتاری]] کنید، شاید به سوی [[اسلام]] برگشتند: {{متن قرآن|عَسَى اللَّهُ أَنْ يَجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِينَ عَادَيْتُمْ مِنْهُمْ مَوَدَّةً}}<ref>«امید است خداوند میان شما و کسانی از آنان که با هم دشمنی دارید دوستی اندازد» سوره ممتحنه، آیه ۷.</ref>. البته این [[اخوت انسانی]] و قومی<ref>اخوت انسانی و قومی برای این است که ما در فرهنگ قرآن دو نوع اخوت را مشاهده می‌کنیم: یکی اخوتی در داخل مؤمنان و دیگری اخوتی انسانی - قومی همان‌گونه که قرآن به پیامبرش می‌گوید: {{متن قرآن|وَإِلَى عَادٍ أَخَاهُمْ}} [«و به سوی قوم عاد، برادرشان هود را (فرستادیم)» سوره اعراف، آیه ۶۵] و {{متن قرآن|وَإِلَى ثَمُودَ أَخَاهُمْ}} [«و به سوی (قوم) ثمود برادرشان صالح را (فرستادیم)» سوره اعراف، آیه ۷۳]. این اخوت‌ها غیر از اخوت سوره حجرات است که می‌گوید: {{متن قرآن|إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ}} [«جز این نیست که مؤمنان برادرند» سوره حجرات، آیه ۱۰]. برای اطلاع بیشتر ر. ک: عبدالله جوادی آملی، «جزوه درسی حقوق بشر در اسلام»، سال ۱۳۶۸، جزوه چهاردهم.</ref> تا زمانی است که آنها وارد میدان [[جنگ]] نشده باشند، اما وقتی نوبت به میدان جنگ برسد طور دیگری [[دستور]] داده شده است، همانند {{متن قرآن|أُفٍّ لَكُمْ وَلِمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ}}<ref>«ننگ بر شما و بر آنچه به جای خداوند می‌پرستید» سوره انبیاء، آیه ۶۷.</ref> یا {{متن قرآن|جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ}}<ref>«ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن و بر آنان سخت بگیر» سوره توبه، آیه ۷۳.</ref> و یا {{متن قرآن|أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ}}<ref>«بر کافران سختگیر» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref>؛ یعنی تا زمانی که [[کفار]] از اصل اولی که براساس اَیمان بوده خارج نشدند، رابطه براساس [[صلح]] و صفاست، اما با [[نقض پیمان]] و ورود کفار به جنگ، دیگر این اصل [[کارایی]] ندارد و با آنها باید با [[قاطعیت]] خاص برخورد کرد. در این وضعیت گفتار و نوشته‌های [[پیامبر]] (نامه‌های ایشان) هم بسیار سخت و همراه با تهدیدهای هراس‌آمیز است، از جمله می‌توان به [[نامه]] پیامبر در پاسخ به نامه [[مشرکان]] [[مکه]] پیش از [[جنگ خندق]] استناد کرد که از [[شمشیر]]، نیزه، جدا شدن سرها از تن‌ها و ویرانی [[خانه‌ها]] سخن به میان آورد و از آنان خواسته بود تا دست از [[بت‌پرستی]] بردارند. این نامه بدین شرح است: به [[نام خداوند]] [[بخشاینده]] بخشایشگر. نامه مشرکان، [[منافقان]]، [[کافران]] و [[دشمنان]] رسید و معنای سخن شما را دریافتم. [[سوگند]] به [[خدا]] که پاسخی جز سرنیزه‌ها و لبه تیز تیغ‌ها برایتان ندارم. وای بر شما! از [[پرستش]] [[بت‌ها]] باز گردیده. زخم تیغ، دو نیم گشتن سرها، ویرانی خانه‌ها و نابود شدن نشانه‌های [[آبادانی]]، شما را هشدار باد. «هر کس پیرو [[راستی]] گردد، از [[عذاب]] خدا به دور می‌ماند». هان ای پیک! با زبانی به تیزی شمشیرها، [[پیام]] مرا به [[قریش]] برسان. هان! به [[دیدار]] شمشیرهایی بشتابید که با تن‌ها و سرهای شما آشنا هستند<ref>محمد حمیدالله، نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی حضرت و اسناد صدر اسلام، ترجمه سید محمد حسینی (تهران، سروش، ۱۳۷۴)، ص۱۱۹.</ref>.

نکته ظریف و شایان ذکر این است که [[سیره پیامبر]] نه مانند [[پلورالیسم]]، راه‌های رسیدن به [[خدا]] را به تعداد افراد [[بشر]] می‌داند تا بگوید که آنها را همان‌گونه که هستند بپذیریم و نه [[معتقد]] به ارتباطی تحمیلی و از روی [[اکراه]] با آنان است، بلکه [[اسلام]] و [[سیره]] [[رسول الله]] به ما می‌آموزد که گرچه به همه اعضای [[خانواده]] [[جهانی]] باید [[احترام]] گذاشت، اما ما را موظف ساخته که این خانواده جهانی را به [[حق]] و [[صلاح]] فرا بخوانیم و همه توان خود را به کار گیریم تا [[خانواده]] [[جهانی]] به [[اسلام]] [[گرایش]] پیدا کنند. بنابراین در وضعیتی که [[جهان]]، همه [[جور]] [[انسانی]] را دارد، می‌توان با توجه به [[مبدأ و معاد]] برای تمامی [[بشر]] جهت [[روابط]] بین آنها معیار داد و آن معیار این است که اگر آنها به شما [[ستم]] نکرده‌اند، شما هم با آنها با مهر و [[قسط و عدل]] [[رفتار]] کنید؛ چراکه {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ}}<ref>«خداوند دادگران را دوست می‌دارد» سوره حجرات، آیه ۹.</ref>. [[امام سجاد]] {{ع}} در پایان [[رسالة الحقوق]] به نقل از [[پیامبر]] درباره اهمیت دادن به [[روابط مسلمانان]] با غیرمسلمانان، فرموده‌اند: اگر کسی به «[[معاهد]]» ستم کند من [[دشمن]] او هستم»<ref>عبدالله جوادی آملی، «جزوه درسی حقوق بشر در اسلام»، جزوه دهم.</ref>.

نمونه دیگری از هم‌زیستی [[مسالمت‌آمیز]] در [[سیره نبوی]] براساس [[وفاداری]] به اَیمان را می‌توان در پیمان پیامبر {{صل}} با ترسایان [[نجران]] [[یمن]] [[مشاهده]] کرد که در این پیمان آمده است:

نمونه دیگر از [[سیره نبوی]] در [[روابط]] با [[بیگانگان]] را که بر پایه اَیمان صورت گرفته را می‌توان در [[امان‌نامه]] [[یهود]] [[بنی عادیا]] [[مشاهده]] کرد. یهود بنی عادیا از واحه تَیماء<ref>واحه تیماء، سرزمین کوچکی است در اطراف شام که میان شام و وادی القری، بر سر راه حاجیان شام و دمشق قرار دارد.</ref> هنگامی که از آمدن [[پیامبر اسلام]] {{صل}} به [[وادی القری]] در [[سال نهم هجری]] [[آگاه]] گشتند، کسی را به نزد وی فرستادند و با قرار پرداخت سرگزیت ([[جزیه]])، میان ایشان و پیامبر اسلام پیمان صلحی بسته شد. بر پایه این پیمان، [[مردم]] تیماء پذیرفتند که در برابر پرداخت جزیه، در جایگاه خود بمانند و زمین‌هایشان در دست خود آنان باشد، [[پیامبر]] نیز پذیرفت که بر یهود بنی عادیا ستمی نرود و از [[سرزمین]] خویش رانده نشوند<ref>محمد حمیدالله، نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی حضرت و اسناد صدر اسلام، ترجمه سید محمد حسینی، ص۱۴۴.</ref>.

نکته جالب توجه در همه این [[پیمان‌نامه‌ها]] یا امان‌نامه‌ها و... این است که پیامبر هیچ‌وقت به [[زور]] آنان را به اسلام نخوانده است، بلکه طوری با آنها برخورد کرده که وقتی به خودشان [[رجوع]] می‌کنند می‌بینند که به خودشان [[ظلم]] کرده‌اند همان‌طور که پیامبر پس از [[فتح مکه]] انجام دادند، همانند سبک و سیره [[حضرت ابراهیم]] {{ع}}. {{متن قرآن|فَرَجَعُوا إِلَى أَنْفُسِهِمْ فَقَالُوا إِنَّكُمْ أَنْتُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«آنگاه (نخست) به خود آمدند و (به خود یا به یکدیگر) گفتند: بی‌گمان شمایید که ستمگرید» سوره انبیاء، آیه ۶۴.</ref> یعنی این [[دوراندیشی]] [[پیامبر]]، آن اثری را که می‌خواست در [[مردم]] ایجاد شود، ایجاد می‌کرد؛ چراکه مردم به خودشان مراجعه می‌کردند و [[فطرت]] و وجدانشان بیدار می‌گشت و می‌گفتند که ما به خودمان [[ظلم]] کرده‌ایم.

== پرسش مستقیم ==