سازگاری خانوادگی: تفاوت میان نسخه‌ها

}}

[[مدارا]] و [[سازگاری در زندگی خانوادگی]] به مفهوم [[نرمش‌پذیری]]، [[عدم سرسختی]]، و [[انعطاف‌پذیری]] از [[قواعد]] مهم و اساسی است که بدون آن زندگی پیوسته در کشاکش و اصطکاک طی خواهد شد. زندگی خانوادگی ملازم مجموعه‌ای سازگاری‌هاست و دو فرد که با دو [[فرهنگ]] و دوگونه عادات و [[سلوک]] در کنار هم قرار می‌گیرند لازم است با مدارا و سازگاری مناسب تغییرات پیش‌آمده را پذیرا شوند و در برابر [[خواسته‌ها]] و انتظارات معقول و [[حقوق]] یکدیگر سرسختی نشان ندهند و هنگام بروز [[مشکلات]] با انعطاف‌های خردمندانه زندگی را پرآرامش و بانشاط سازند و اجازه ندهند که خشک‌سری و بی‌انعطافی زندگی خانوادگی را از [[سلامتی]] و [[همدلی]] و [[همراهی]] بیرون برد.

این [[انتظار]] که [[زندگی خانوادگی]]، خالی از اختلاف‌نظر و سلیقه، و به دور از مشکل و [[گرفتاری]] باشد، انتظاری خلاف واقع است، و آن‌چه مهم است [[رویارویی]] صحیح با [[اختلافات]] و [[مشکلات]] است، و از [[قواعد]] مهم برای این رویارویی و دامن نزدن به اختلافات و مشکلات و کاستن آنها و زدودنشان، مدارا و سازگاری است که این‌گونه [[رفتار]] کردن زمینه‌ساز [[خوشبختی]] خانوادگی است، چنان‌که در [[حدیث نبوی]] آمده است: {{متن حدیث|أَرْبَعَةٌ مِنْ سَعَادَةِ الْمَرْءِ الْخُلَطَاءُ الصَّالِحُونَ‏ وَ الْوَلَدُ الْبَارُّ وَ الْمَرْأَةُ الْمُؤَاتِيَةُ وَ أَنْ تَكُونَ مَعِيشَتُهُ فِي بَلَدِهِ}}<ref>«چهار چیز از خوشبختی انسان است: همنشینان شایسته، فرزند نیکوکار، زن سازگار، و اینکه محل کسب او در شهر خودش باشد». نوادر الراوندی، ص۱۱۰؛ میزان الحکمة، ج۵، ص۳۰۱.</ref>.

اگر [[زن]] و مرد بنای [[روابط]] خود را بر مدارا و سازگاری بگذارند و این [[آمادگی]] را در خود فراهم کنند که در [[جهت]] اهداف مجموعه از [[خودمحوری]] بگذرند، و [[اسیر]] [[لجاجت]] و اصرارهای بی‌معنا نگردند، [[خانواده]] رنگ [[آرامش]] می‌یابد و تنش‌های ناشی از عدم سازگاری رفع می‌شود؛ و اگر بنای روابط بر مدارا و سازگاری نباشد، منظومه خانواده مدام در کش و قوس، و [[اضطراب]] و لرزش به سر خواهد برد. شاید به همین دلیل باشد که یکی از ملاک‌های [[تعیین]] [[بهترین]] [[همسر]] و بدترین همسر، چه زن و چه مرد، همین مدارا و سازگاری معرفی شده است، چنان‌که در [[حدیث نبوی]] آمده است: {{متن حدیث|خَيْرُ نِسَائِكُمْ‏ الْوَدُودُ الْوَلُودُ الْمُؤَاتِيَةُ وَ شَرُّهَا اللَّجُوجُ}}<ref>«بهترین زنانتان، زن همسردوست زاینده و سازگار است، و بدترین زنانتان، زن لجوج است». مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۱۶۲؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲۰، ص۳۸.</ref>.

و در [[حدیث]] [[علوی]] آمده است: {{متن حدیث|شَرُّ الزَّوْجَاتِ‏ مَنْ‏ لَا تُؤَاتِي‏}}<ref>«بدترین همسران آن‌کس است که سازگاری نمی‌نماید». مستدرک الوسائل، ج۱۴، ص۱۷۲؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲۰، ص۵۶.</ref>.

{{متن حدیث|أَ لَا أُخْبِرُكُمْ‏ بِشِرَارِ نِسَائِكُمْ‏}}.<ref>.آیا شما را از بدترین زنانتان آگاه نکنم؟</ref>. گفتند: چرا، ای رسول خدا. فرمود: {{متن حدیث|إِنَّ مِنْ شَرِّ نِسَائِكُمُ الذَّلِيلَةَ فِي‏ أَهْلِهَا الْعَزِيزَةَ مَعَ‏ بَعْلِهَا}}<ref>«از جمله بدترین زنانتان کسی است که نسبت به خاندانش رام و نسبت به شوهرش ناسازگار است». الکافی، ج۵، ص۳۲۵؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۳۹۱؛ تهذیب الاحکام، ج۷، ص۴۰۰؛ روضة الواعظین، ص۴۱۰؛ مکارم الاخلاق، ص۲۰۲؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۱۸؛ بحار الانوار، ج۱۰۳، ص۲۳۵.</ref>.

و نیز فرمود: {{متن حدیث|أَلَا وَ أَيُّمَا امْرَأَةٍ لَمْ‏ تَرْفُقْ‏ بِزَوْجِهَا وَ حَمَلَتْهُ عَلَى مَا لَا يَقْدِرُ عَلَيْهِ وَ مَا لَا يُطِيقُ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ مِنْهَا حَسَنَةً وَ تَلْقَى اللَّهَ وَ هُوَ عَلَيْهَا غَضْبَانُ}}<ref>«بدانید هر زنی که با شوهرش مدارا نداشته باشد و آنچه را در توان او نیست و قادر به انجام دادن آن نیست بر وی تحمیل کند، خداوند از آن زن کار نیکی نپذیرد، و او خداوند را در حالی دیدار کند که خداوند بر او خشمگین باشد». امالی الصدوق، ص۳۵۰؛ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۴، ص۱۶؛ مکارم الاخلاق، ص۲۱۴؛ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۱۵۴؛ بحارالانوار، ج۷۶، ص۳۳۵، ج۱۰۳، ص۲۴۴؛ جامع أحادیث الشیعة، ج۲۰، ص۳۲۱.</ref>.

[[زندگی خانوادگی]] جز با [[مدارا]] و [[سازگاری]] متقابل [[زن]] و مرد به [[درستی]] تداوم نمی‌یابد و لازم است دو [[همسر]] از اموری که این مدارا و سازگاری را آسیب می‌زند، می‌کاهد و زایل می‌سازد به شدت بپرهیزند و اسباب بقادهنده و افزاینده آن را به [[غفلت]] نسپارند و در روند زندگی به خوبی به کار گیرند.<ref>[[م‍ص‍طف‍ی‌ دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌|دل‍ش‍اد ت‍ه‍ران‍ی‌، م‍ص‍طف‍ی‌]]، [[سیره نبوی ج۴ (کتاب)|سیره نبوی]]، ج۴ ص ۲۹۳-۲۹۹.</ref>

قرار گرفتن [[زن]] و مرد در یک منظومه به نام [[خانواده]] و [[سیر]] آنان به سوی [[اهداف]] خانواده، جز با تفاهم و توافق به [[درستی]] میسر نیست.

مراد از تفاهم و توافق [[درک]] و [[فهم]] مشترک و متقابل و نیز [[هم‌فکری]] و [[همسویی]] در امور مشترک و گام زدن در مسیر مورد توافق است. [[قرآن کریم]] با بیانی لطیف این [[حقیقت]] را در [[زندگی]] مشترک روشن کرده است: {{متن قرآن|وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«و مادران فرزندان خود را دو سال کامل شیر می‌دهند؛ این برای کسی است که بخواهد دوران شیردهی را کامل کند، و خوراک و پوشاک آنان به شایستگی بر صاحب فرزند است، بر هیچ کس جز به اندازه توانش تکلیف نیست، نه مادر باید به خاطر فرزندش زیان بیند و نه صاحب فرزند به خاطر فرزندش و بر (گردن) وارث، مانند همین است پس اگر (پدر و مادر) با رضایت و رایزنی با هم بازگرفتن (زودتر کودک) از شیر را خواستند، گناهی ندارند، و اگر خواستید برای فرزندانتان دایه بگیرید، اگر به بایستگی دستمزد آنان را بپردازید گناهی بر شما نیست و از خداوند پروا کنید و بدانید خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره بقره، آیه ۲۳۳.</ref>.

تفاهم و توافق در زندگی {{متن حدیث|قُرَّةَ الْعَيْنِ‏}} است. {{متن حدیث|قُرَّةَ‏}} قرار گرفتن و قرار یافتن است، و {{متن حدیث|قُرَّةَ الْعَيْنِ‏}} [[آرامش]] و [[راحتی]] [[چشم]]، یعنی آرامش و راحتی [[زندگی]] است، زیرا [[انسان]] ناراحت و گرفتار، آرامش چشم ندارد و آرام یافتن چشم نشانه آرامش و راحتی زندگی است. و نیز {{متن حدیث|قُرَّةَ}} کنایه از [[شادی]] و [[سرور]] است و گفته‌اند اصل آن از {{عربی|قُرّ}} به معنی خنکی و سرماست، و سرما مقتضی سکون و قرار است، چنان‌که [[گرما]] و حرارت مقتضی حرکت است. و {{متن حدیث|قُرَّةَ الْعَيْنِ‏}} به معنای خنکی چشم گرفته شده است، زیرا [[عرب]] [[معتقد]] بود که [[اشک]] ناشی از سرور و شادی خنک است و اشک ناشی از [[اندوه]] و [[گرفتاری]] گرم است<ref>کتاب العین، ج۳، ص۱۴۵۷؛ صحیح مسلم، ج۱۴، ص۱۹-۲۰؛ الجامع لاحکام القرآن، ج۱۳، ص۸۲؛ لسان العرب، ج۱۱، ص۹۷-۹۹؛ فتح الباری، ج۶، ص۴۴؛ عمدة القاری، ج۵، ص۱۰۰؛ شرح اصول الکافی للمازندرانی، ج۱۰، ص۳۷۹؛ بحارالانوار، ج۶، ص۲۲۷.</ref>. زندگی مشترک [[نیازمند]] {{متن حدیث|قُرَّةَ الْعَيْنِ‏}} است و آن جز در پرتو تفاهم و توافق حاصل نمی‌شود. بنابراین اگر انسان در پی زندگی پرآرامش است، لازم است تفاهم و توافق را جدی بگیرد و در پی برقرار ساختن [[روابط]] یک‌سویه نباشد. با عبور از [[خودخواهی]] یک‌سونگری و [[سلطه‌گری]] و گام نهادن در روابطی دوسویه و مبتنی بر مفاهمه و برخاسته از توافق است که شادی جمعی و [[رضایت]] متقابل کسب می‌گردد. و هیچ [[سروری]] چون سرور برخاسته از تفاهم و توافق نیست، چنان‌که در خبری آمده است: {{متن حدیث|مُوَافِقَةُ الزَّوْجَةِ كَمَالُ‏ السُّرُورِ}}<ref>«موافقت و همراهی همسر کمال شادی و سرور است». فقه الرضا، ص۳۵۴؛ بحارالانوار، ج۷۹، ص۳۰۳.</ref>.

# [[جایگاه و اهمیت مدارا و سازگاری در زندگی خانوادگی چیست؟ (پرسش)]]

# [[جایگاه و اهمیت تفاهم و توافق در زندگی خانوادگی چیست؟ (پرسش)]]