سیره علمی امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
}} | }} | ||
[[انحراف]] بعد از [[شهادت]] [[پیامبر اکرم]]{{صل}} در زمینه حکومت‌داری و به تبع آن در عقاید مسلمانان موجب آن گشت تا امامان دین و از جمله '''[[امام حسین]] {{ع}}''' در راستای آموختن [[احکام دین]] به مسلمانان، پایه‌های [[آیین اسلام]] را در میان آنان تحکیم بخشیده و به گونه‌ای آنها را [[تربیت]] کنند که از راهیابی سریع این انحراف میان آنان جلوگیری به عمل آورده و از فروپاشی توان و [[قدرت]] آنها و [[تفرقه]] و پراکندگی، بازدارند. | [[انحراف]] بعد از [[شهادت]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در زمینه حکومت‌داری و به تبع آن در عقاید مسلمانان موجب آن گشت تا امامان دین و از جمله '''[[امام حسین]] {{ع}}''' در راستای آموختن [[احکام دین]] به مسلمانان، پایه‌های [[آیین اسلام]] را در میان آنان تحکیم بخشیده و به گونه‌ای آنها را [[تربیت]] کنند که از راهیابی سریع این انحراف میان آنان جلوگیری به عمل آورده و از فروپاشی توان و [[قدرت]] آنها و [[تفرقه]] و پراکندگی، بازدارند. | ||
==میراث علمی [[امام حسین]]{{ع}} چشم‌اندازی کلی به میراث علمی [[امام]]{{ع}}== | == میراث علمی [[امام حسین]] {{ع}} چشم‌اندازی کلی به میراث علمی [[امام]] {{ع}}== | ||
[[حسین بن علی بن ابی طالب]]{{عم}} [[رهبری الهی]] و یکی از اسوه‌های [[هدایت]] خداوندی به شمار می‌آمد که آنان را برای [[حفظ]] و [[حراست]] از [[دین]] و آیین‌اش [[برگزیده]] بود. [[رنج]] و محنتی که [[امیر مؤمنان]] و [[امام حسن]] و امام حسین{{عم}} با آن دست و پنجه در افکندند در مسیر [[آرمان]] و [[عقیده]] و [[مسلمانان]]، پردامنه‌ترین رنج و [[دشواری]] به شمار می‌رفت؛ زیرا این رنج و [[مصیبت]]، با [[انحراف]] [[زمامداران]] از مسیر و خط [[رسالت]] آغاز و نه تنها به انحراف از اصول و مبانی دین در [[اداره حکومت]] اکتفا نشد، بلکه دامنه آن به اعماق مسلمانان و [[اسلام]] راه یافت. | [[حسین بن علی بن ابی طالب]] {{عم}} [[رهبری الهی]] و یکی از اسوه‌های [[هدایت]] خداوندی به شمار می‌آمد که آنان را برای [[حفظ]] و [[حراست]] از [[دین]] و آیین‌اش [[برگزیده]] بود. [[رنج]] و محنتی که [[امیر مؤمنان]] و [[امام حسن]] و امام حسین {{عم}} با آن دست و پنجه در افکندند در مسیر [[آرمان]] و [[عقیده]] و [[مسلمانان]]، پردامنه‌ترین رنج و [[دشواری]] به شمار می‌رفت؛ زیرا این رنج و [[مصیبت]]، با [[انحراف]] [[زمامداران]] از مسیر و خط [[رسالت]] آغاز و نه تنها به انحراف از اصول و مبانی دین در [[اداره حکومت]] اکتفا نشد، بلکه دامنه آن به اعماق مسلمانان و [[اسلام]] راه یافت. | ||
این انحراف بزرگ، بر [[عزم]] و [[اراده]] [[پیشوایان]] و [[راهنمایان]] [[دین الهی]] افزود تا در راستای [[آموختن]] [[احکام دین]] به مسلمانان، پایه‌های [[آیین اسلام]] را در میان آنان [[تحکیم]] بخشیده و به گونه‌ای آنها را [[تربیت]] کنند که از راهیابی سریع این انحراف میان آنان جلوگیری به عمل آورده و از [[فروپاشی]] توان و [[قدرت]] آنها و [[تفرقه]] و پراکندگی، بازدارند. از همین رهگذر، تربیت کردن جمعی [[شایسته]] و کارآمد و تلاش توان‌فرسا در جهت پرورش و توجه به امور آنان، کاری فوق العاده مهم به شمار می‌آمد و [[ارج]] و [[عظمت]] این کار برای [[اهل]] تحقیق آن‌گاه روشن می‌شود که بخواهد مواضع مسلمانان را طی پنجاه سال پس از [[وفات]] [[رسول اکرم]]{{صل}} در قبال [[خاندان]] آن حضرت، مورد مقایسه قرار دهد. | این انحراف بزرگ، بر [[عزم]] و [[اراده]] [[پیشوایان]] و [[راهنمایان]] [[دین الهی]] افزود تا در راستای [[آموختن]] [[احکام دین]] به مسلمانان، پایه‌های [[آیین اسلام]] را در میان آنان [[تحکیم]] بخشیده و به گونه‌ای آنها را [[تربیت]] کنند که از راهیابی سریع این انحراف میان آنان جلوگیری به عمل آورده و از [[فروپاشی]] توان و [[قدرت]] آنها و [[تفرقه]] و پراکندگی، بازدارند. از همین رهگذر، تربیت کردن جمعی [[شایسته]] و کارآمد و تلاش توان‌فرسا در جهت پرورش و توجه به امور آنان، کاری فوق العاده مهم به شمار می‌آمد و [[ارج]] و [[عظمت]] این کار برای [[اهل]] تحقیق آن‌گاه روشن می‌شود که بخواهد مواضع مسلمانان را طی پنجاه سال پس از [[وفات]] [[رسول اکرم]] {{صل}} در قبال [[خاندان]] آن حضرت، مورد مقایسه قرار دهد. | ||
از همین‌جا، [[میراث]] به یادگار مانده از امام امیر مؤمنان و امام حسن و امام حسین {{عم}} برای ما میراثی بزرگ و بس گران‌بها و [[ارزشمند]] تلقی شده و باوجود این [[ثروت]] [[فکری]] و [[علمی]] که از آن بزرگواران به دست ما رسیده از دیگران [[احساس]] [[بی‌نیازی]] می‌کنیم. | از همین‌جا، [[میراث]] به یادگار مانده از امام امیر مؤمنان و امام حسن و امام حسین {{عم}} برای ما میراثی بزرگ و بس گران‌بها و [[ارزشمند]] تلقی شده و باوجود این [[ثروت]] [[فکری]] و [[علمی]] که از آن بزرگواران به دست ما رسیده از دیگران [[احساس]] [[بی‌نیازی]] می‌کنیم. | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
اهل تحقیق با مراجعه به کتبی نظیر موسوعة کلمات الحسین، وثائق الثورة الحسینیة، بلاغة الحسین و مجموع خطابه‌ها و نامه‌های آن بزرگوار، می‌توانند بر [[عظمت]] این [[ثروت]] بی‌کران [[آگاهی]] یافته و از آن بهره‌ها ببرند و اکنون نمایی از رهنمودهای این پیشوای بزرگ، از نظرتان می‌گذرد<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۵]] ص۲۸۸.</ref>. | اهل تحقیق با مراجعه به کتبی نظیر موسوعة کلمات الحسین، وثائق الثورة الحسینیة، بلاغة الحسین و مجموع خطابه‌ها و نامه‌های آن بزرگوار، می‌توانند بر [[عظمت]] این [[ثروت]] بی‌کران [[آگاهی]] یافته و از آن بهره‌ها ببرند و اکنون نمایی از رهنمودهای این پیشوای بزرگ، از نظرتان می‌گذرد<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۵]] ص۲۸۸.</ref>. | ||
==[[خرد]] و [[دانش]] و شناخت== | == [[خرد]] و [[دانش]] و شناخت== | ||
برخی از جمله‌های ادبی که از [[امام حسین]]{{ع}} روایت شده عبارت است از: | برخی از جمله‌های ادبی که از [[امام حسین]] {{ع}} روایت شده عبارت است از: | ||
#{{متن حدیث|خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ لَمْ يَكُنْ فِيهِ كَثِيرُ مُسْتَمْتَعٍ: الْعَقْلُ وَ الدِّينُ وَ الْأَدَبُ وَ الْحَيَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ}}<ref>«کسی که دارای این پنج ویژگی نباشد، مردم از او بهره کافی نمی‌برند، خرد، دین، ادب، شرم و حیاء، اخلاق پسندیده» موسوعة کلمات امام الحسین، ص۷۴۳، به نقل از حیاة الامام الحسین، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. | #{{متن حدیث|خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَكُنْ فِيهِ لَمْ يَكُنْ فِيهِ كَثِيرُ مُسْتَمْتَعٍ: الْعَقْلُ وَ الدِّينُ وَ الْأَدَبُ وَ الْحَيَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلُقِ}}<ref>«کسی که دارای این پنج ویژگی نباشد، مردم از او بهره کافی نمی‌برند، خرد، دین، ادب، شرم و حیاء، اخلاق پسندیده» موسوعة کلمات امام الحسین، ص۷۴۳، به نقل از حیاة الامام الحسین، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. | ||
#از حضرت پرسیدند، شرافتمندترین [[انسان‌ها]] کیست؟ فرمود: {{متن حدیث|مَنِ اتَّعَظَ قَبْلَ أَنْ يُوعَظَ، وَ اسْتَيْقَظَ قَبْلَ أَنْ يُوقَظَ}}<ref>«کسی که پیش از پند و موعظه دیگران، خود پند و موعظه‌پذیر باشد و پیش از آن‌که در بیداری دیگران بکوشد، خود بیدار شود»</ref>. | # از حضرت پرسیدند، شرافتمندترین [[انسان‌ها]] کیست؟ فرمود: {{متن حدیث|مَنِ اتَّعَظَ قَبْلَ أَنْ يُوعَظَ، وَ اسْتَيْقَظَ قَبْلَ أَنْ يُوقَظَ}}<ref>«کسی که پیش از پند و موعظه دیگران، خود پند و موعظه‌پذیر باشد و پیش از آن‌که در بیداری دیگران بکوشد، خود بیدار شود»</ref>. | ||
#فرمود: {{متن حدیث|لَا يَكْمُلُ الْعَقْلُ إِلَّا بِاتِّبَاعِ الْحَقِّ}}<ref>«خرد، جز با پیروی از حق و حقیقت به کمال نخواهد رسید» موسوعة کلمات امام الحسین، ص۷۴۲، به نقل از اعلام الدین، ص۲۹۸. این مضمون از امام علی{{ع}} نیز وارد شده است.</ref>. | # فرمود: {{متن حدیث|لَا يَكْمُلُ الْعَقْلُ إِلَّا بِاتِّبَاعِ الْحَقِّ}}<ref>«خرد، جز با پیروی از حق و حقیقت به کمال نخواهد رسید» موسوعة کلمات امام الحسین، ص۷۴۲، به نقل از اعلام الدین، ص۲۹۸. این مضمون از امام علی {{ع}} نیز وارد شده است.</ref>. | ||
#{{متن حدیث|الْعَاقِلُ لَا يُحَدِّثُ مَنْ يَخَافُ تَكْذِيبَهُ، وَ لَا يَسْأَلُ مَنْ يَخَافُ مَنْعَهُ، وَ لَا يَثِقُ بَمِنْ يَخَافُ غَدَرَهُ، وَ لَا يَرْجُو مَنْ لَا يُوثَقُ بِرَجَائِهِ}}<ref>«انسان عاقل با کسی که بیم دارد او را تکذیب کند، سخن نمی‌گوید و از کسی که خواسته‌اش را برنمی‌آورد خواهش و تمنّایی انجام نمی‌دهد و به کسی که از خیانتش بیم دارد، اعتماد نمی‌کند و از کسی که بدو امیدی ندارد، درخواستی نمی‌کند»</ref>. | #{{متن حدیث|الْعَاقِلُ لَا يُحَدِّثُ مَنْ يَخَافُ تَكْذِيبَهُ، وَ لَا يَسْأَلُ مَنْ يَخَافُ مَنْعَهُ، وَ لَا يَثِقُ بَمِنْ يَخَافُ غَدَرَهُ، وَ لَا يَرْجُو مَنْ لَا يُوثَقُ بِرَجَائِهِ}}<ref>«انسان عاقل با کسی که بیم دارد او را تکذیب کند، سخن نمی‌گوید و از کسی که خواسته‌اش را برنمی‌آورد خواهش و تمنّایی انجام نمی‌دهد و به کسی که از خیانتش بیم دارد، اعتماد نمی‌کند و از کسی که بدو امیدی ندارد، درخواستی نمی‌کند»</ref>. | ||
#{{متن حدیث|الْعِلْمُ لِقَاحُ الْمَعْرِفَةِ، وَ طُولُ التَّجَارِبِ زِيَادَةٌ فِي الْعَقْلِ، وَ الشَّرَفُ التَّقْوَى، وَ الْقُنُوعُ رَاحَةُ الْأَبْدَانِ، وَ مَنْ أَحَبَّكَ نَهَاكَ وَ مَنْ أَبْغَضَكَ أَغْرَاكَ}}<ref>«علم و دانش، نخستین درجه معرفت و شناخت است، زیادی تجربه افزایش خرد است و شرافت، تقواست و قناعت راحتی و آسایش بدن است، هرکس دوستدار تو باشد تو را از انجام کار ناپسند بازمی‌دارد و آن‌کس که با تو سر دشمنی داشته باشد، تو را به انجام کارهای زشت و ناپسند وامی‌دارد» موسوعة الکلمات الامام الحسین، ص۷۴۲، به نقل از حیاة الامام الحسین، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. | #{{متن حدیث|الْعِلْمُ لِقَاحُ الْمَعْرِفَةِ، وَ طُولُ التَّجَارِبِ زِيَادَةٌ فِي الْعَقْلِ، وَ الشَّرَفُ التَّقْوَى، وَ الْقُنُوعُ رَاحَةُ الْأَبْدَانِ، وَ مَنْ أَحَبَّكَ نَهَاكَ وَ مَنْ أَبْغَضَكَ أَغْرَاكَ}}<ref>«علم و دانش، نخستین درجه معرفت و شناخت است، زیادی تجربه افزایش خرد است و شرافت، تقواست و قناعت راحتی و آسایش بدن است، هرکس دوستدار تو باشد تو را از انجام کار ناپسند بازمی‌دارد و آن‌کس که با تو سر دشمنی داشته باشد، تو را به انجام کارهای زشت و ناپسند وامی‌دارد» موسوعة الکلمات الامام الحسین، ص۷۴۲، به نقل از حیاة الامام الحسین، ج۱، ص۱۸۱.</ref>. | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
#{{متن حدیث|لَو أَنَّ الْعَالِمَ كُلَّمَا قَالَ أَحْسَنَ وَ أَصَابَ لَأَوْشَكَ أَنْ يُجَنَّ مِنَ الْعُجْبِ، وَ إِنَّمَا الْعَالِمُ مَنْ يُكْثَرُ صَوَابُهُ}}<ref>«اگر هرچه را عالم و اندیشمند می‌گوید مطابق با واقع باشد به خودپسندی گرفتار می‌شود بلکه دانشمند و عالم کسی است که بیشتر گفته‌هایش مطابق با واقع باشد»</ref>. | #{{متن حدیث|لَو أَنَّ الْعَالِمَ كُلَّمَا قَالَ أَحْسَنَ وَ أَصَابَ لَأَوْشَكَ أَنْ يُجَنَّ مِنَ الْعُجْبِ، وَ إِنَّمَا الْعَالِمُ مَنْ يُكْثَرُ صَوَابُهُ}}<ref>«اگر هرچه را عالم و اندیشمند می‌گوید مطابق با واقع باشد به خودپسندی گرفتار می‌شود بلکه دانشمند و عالم کسی است که بیشتر گفته‌هایش مطابق با واقع باشد»</ref>. | ||
در [[دعای عرفه]] [[امام حسین]]{{ع}} فرازهایی بس دل‌انگیز در [[ارتباط]] با [[شناخت]] [[آدمی]] و راه‌های دست‌یابی به آن و [[ارزش]] و اهمیت هریک از آن راه‌ها و صحیح‌ترین راه سزاوار پیمودن برای فرد عاقلی که در پی [[هدف]] است، به چشم می‌خورد نمونه‌هایی مرتبط با بحث‌مان از آن را در اینجا یادآور می‌شویم: | در [[دعای عرفه]] [[امام حسین]] {{ع}} فرازهایی بس دل‌انگیز در [[ارتباط]] با [[شناخت]] [[آدمی]] و راه‌های دست‌یابی به آن و [[ارزش]] و اهمیت هریک از آن راه‌ها و صحیح‌ترین راه سزاوار پیمودن برای فرد عاقلی که در پی [[هدف]] است، به چشم می‌خورد نمونه‌هایی مرتبط با بحث‌مان از آن را در اینجا یادآور می‌شویم: | ||
#{{متن حدیث|إِلَهِي أَنَا الْفَقِيرُ فِي غِنَايَ فَكَيْفَ لَا أَكُونُ فَقِيراً فِي فَقْرِي؟ إِلَهِي أَنَا الْجَاهِلُ فِي عِلْمِي فَكَيْفَ لَا أَكُونُ جَهُولًا فِي جَهْلِي؟}}<ref>«خدایا! من که در عین بی‌نیازیم فقیر و تهیدستم پس چگونه در تهیدستی‌ام فقیر و بینوا نباشم؟ خدایا! من که با وجود علم و دانشم جاهل و نادانم، پس چگونه در جهل و نادانی‌ام، سراسر جهل و نادانی نباشم؟»</ref>. | #{{متن حدیث|إِلَهِي أَنَا الْفَقِيرُ فِي غِنَايَ فَكَيْفَ لَا أَكُونُ فَقِيراً فِي فَقْرِي؟ إِلَهِي أَنَا الْجَاهِلُ فِي عِلْمِي فَكَيْفَ لَا أَكُونُ جَهُولًا فِي جَهْلِي؟}}<ref>«خدایا! من که در عین بی‌نیازیم فقیر و تهیدستم پس چگونه در تهیدستی‌ام فقیر و بینوا نباشم؟ خدایا! من که با وجود علم و دانشم جاهل و نادانم، پس چگونه در جهل و نادانی‌ام، سراسر جهل و نادانی نباشم؟»</ref>. | ||
#{{متن حدیث|إِلَهِي عَلِمْتُ بِاخْتِلَافِ الْآثَارِ وَ تَنَقُّلَاتِ الْأَطْوَارِ أَنَّ مُرَادَكَ مِنِّي أَنْ تَتَعَرَّفَ إِلَيَّ فِي كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَتَّى لَا أَجْهَلَكَ فِي شَيْ‌ءٍ}}<ref>«خدایا! دانستم که در اثر دگرگونی آثار و جابجایی تحولات، هدف از آفرینشم این است که خودت را در هرچیزی به من بشناسانی تا در هرچیز نسبت به تو جهل نداشته باشم»</ref>. | #{{متن حدیث|إِلَهِي عَلِمْتُ بِاخْتِلَافِ الْآثَارِ وَ تَنَقُّلَاتِ الْأَطْوَارِ أَنَّ مُرَادَكَ مِنِّي أَنْ تَتَعَرَّفَ إِلَيَّ فِي كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَتَّى لَا أَجْهَلَكَ فِي شَيْ‌ءٍ}}<ref>«خدایا! دانستم که در اثر دگرگونی آثار و جابجایی تحولات، هدف از آفرینشم این است که خودت را در هرچیزی به من بشناسانی تا در هرچیز نسبت به تو جهل نداشته باشم»</ref>. | ||