مهدی در معارف مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

مهدی در معارف مهدویت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۵

۵۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۵ اوت ۲۰۲۲

جز

وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم

دیداریویکی‌متن

HeydariBot

۱۱۸٬۲۸۱

ویرایش

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 }}
-==مهدی در فرهنگ‌نامه مهدویت==
+== مهدی در فرهنگ‌نامه مهدویت ==
-*یکی از مشهورترین [[القاب]] [[امام مهدی|قائم آل محمد]]{{صل}}، مهدی است. مهدی اسم مفعول و به معنای ره‌یافته است.
+* یکی از مشهورترین [[القاب]] [[امام مهدی|قائم آل محمد]] {{صل}}، مهدی است. مهدی اسم مفعول و به معنای ره‌یافته است.
 * [[مهدویت]] نیز از همین ریشه است.
-* [[امام مهدی|مهدی]]{{ع}} مشهورترین نام آن حضرت نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] است. البته گاهی نیز در معنای فاعلی، به معنای [[هدایت کننده]] به کار می‏‌رود. [[محمد بن عجلان]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: " و [[قائم]] را از آن‏‌رو مهدی گفته‏‌اند که [[مردم]] را به آیینی که از دست داده‌‏اند، [[هدایت]] می‏‌کند .... "<ref>  شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳، ح۲.</ref>
+* [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} مشهورترین نام آن حضرت نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] است. البته گاهی نیز در معنای فاعلی، به معنای [[هدایت کننده]] به کار می‏‌رود. [[محمد بن عجلان]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] کرده است: " و [[قائم]] را از آن‏‌رو مهدی گفته‏‌اند که [[مردم]] را به آیینی که از دست داده‌‏اند، [[هدایت]] می‏‌کند .... "<ref> شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳، ح۲.</ref>
-*اما آنچه بیشتر در [[روایات]] آمده، همان معنای نخست است. [[امام باقر]]{{ع}} در این‏ باره فرمود: " به درستی که مهدی نامیده شد به سبب این‏که به امر مخفی [[هدایت]] می‌‏شود. او [[تورات]] و سایر کتاب‌‏های الهی را از غاری در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد"<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّمَا سُمِّيَ‏ الْمَهْدِيَ‏ لِأَنَّهُ‏ يُهْدَى‏ لِأَمْرٍ خَفِيٍ‏ يَسْتَخْرِجُ‏ التَّوْرَاةَ وَ سَائِرَ كُتُبِ‏ اللَّهِ‏ مِنْ‏ غَارٍ بِأَنْطَاكِيَّةَ}}، شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۶۱، ح ۳؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۳۷، ح ۲۶</ref>.
+* اما آنچه بیشتر در [[روایات]] آمده، همان معنای نخست است. [[امام باقر]] {{ع}} در این‏ باره فرمود: " به درستی که مهدی نامیده شد به سبب این‏که به امر مخفی [[هدایت]] می‌‏شود. او [[تورات]] و سایر کتاب‌‏های الهی را از غاری در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد"<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّمَا سُمِّيَ‏ الْمَهْدِيَ‏ لِأَنَّهُ‏ يُهْدَى‏ لِأَمْرٍ خَفِيٍ‏ يَسْتَخْرِجُ‏ التَّوْرَاةَ وَ سَائِرَ كُتُبِ‏ اللَّهِ‏ مِنْ‏ غَارٍ بِأَنْطَاكِيَّةَ}}، شیخ صدوق، علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۶۱، ح ۳؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۳۷، ح ۲۶</ref>.
-* [[امام صادق]]{{ع}} نیز هنگامی که پرسیدند: "چرا مهدی، مهدی نامیده شده است؟ فرمود: به [[دلیل]] این‏که به تمام امور پنهان [[هدایت]] می‌‏شود"<ref> {{متن حدیث|لِأَنَّهُ‏ يُهْدَى‏ إِلَى‏ كُلِ‏ أَمْرٍ خَفِي}}؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۱؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۳۷</ref>.
+* [[امام صادق]] {{ع}} نیز هنگامی که پرسیدند: "چرا مهدی، مهدی نامیده شده است؟ فرمود: به [[دلیل]] این‏که به تمام امور پنهان [[هدایت]] می‌‏شود"<ref> {{متن حدیث|لِأَنَّهُ‏ يُهْدَى‏ إِلَى‏ كُلِ‏ أَمْرٍ خَفِي}}؛ شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص ۴۷۱؛ نعمانی، الغیبة، ص ۲۳۷</ref>.
-* [[لقب مهدی]] به آخرین [[امام]] اختصاص ندارد و بقیه [[امامان]]{{عم}} نیز مهدی هستند<ref>{{متن حدیث|مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً، أَوَّلُهُمْ‏ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ‏ عَلِيُ‏ بْنُ‏ أَبِي‏ طَالِبٍ‏ وَ آخِرُهُمُ‏ التَّاسِعُ‏ مِنْ‏ وُلْدِي‏}}؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۶</ref>؛ ولی فقط از [[آخرین پیشوا]] به مهدی یاد شده است<ref>ر.ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ح ۲۰۷۷۳؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۳۰، ح ۴۰۸۵، ۴۰۸۶، ۴۰۸۷، ۴۰۸۸؛ سنن ابو داود، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۲۴۸۵</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۳۰ - ۴۳۱.</ref>.
+* [[لقب مهدی]] به آخرین [[امام]] اختصاص ندارد و بقیه [[امامان]] {{عم}} نیز مهدی هستند<ref>{{متن حدیث|مِنَّا اثْنَا عَشَرَ مَهْدِيّاً، أَوَّلُهُمْ‏ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ‏ عَلِيُ‏ بْنُ‏ أَبِي‏ طَالِبٍ‏ وَ آخِرُهُمُ‏ التَّاسِعُ‏ مِنْ‏ وُلْدِي‏}}؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۶</ref>؛ ولی فقط از [[آخرین پیشوا]] به مهدی یاد شده است<ref>ر. ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ح ۲۰۷۷۳؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۳۰، ح ۴۰۸۵، ۴۰۸۶، ۴۰۸۷، ۴۰۸۸؛ سنن ابو داود، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۲۴۸۵</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص ۴۳۰ - ۴۳۱.</ref>.
-==مهدی در موعودنامه==
+== مهدی در موعودنامه ==
-*از مشهورترین لقب‌های [[امام زمان]] {{ع}} است. درباره علت نامیده شدن آن حضرت با این [[لقب]]، روایت‌های مختلفی ذکر شده است. حضرت [[امام محمد باقر]] {{ع}} می‌فرمایند: هنگامی که مهدی ما [[قیام]] کند، ثروت‌ها را به‌طور مساوی تقسیم و در [[جامعه]] به [[عدالت]] و [[دادگری]] [[رفتار]] می‌کند. هرکس از او [[اطاعت]] کند از [[خداوند]] [[اطاعت]] کرده است و هرکس او را [[نافرمانی]] کند از [[خدا]] [[نافرمانی]] کرده است. و آن حضرت را "مهدی" نامیده‌اند چون به امور پنهان و نهانی [[هدایت]] می‌گردد<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۰ و ۱۶۹.</ref>.
+* از مشهورترین لقب‌های [[امام زمان]] {{ع}} است. درباره علت نامیده شدن آن حضرت با این [[لقب]]، روایت‌های مختلفی ذکر شده است. حضرت [[امام محمد باقر]] {{ع}} می‌فرمایند: هنگامی که مهدی ما [[قیام]] کند، ثروت‌ها را به‌طور مساوی تقسیم و در [[جامعه]] به [[عدالت]] و [[دادگری]] [[رفتار]] می‌کند. هرکس از او [[اطاعت]] کند از [[خداوند]] [[اطاعت]] کرده است و هرکس او را [[نافرمانی]] کند از [[خدا]] [[نافرمانی]] کرده است. و آن حضرت را "مهدی" نامیده‌اند چون به امور پنهان و نهانی [[هدایت]] می‌گردد<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۰ و ۱۶۹.</ref>.
-*درباره امور نهانی که آن حضرت به آن‌ها [[هدایت]] می‌شود و یا [[هدایت]] می‌کند، باتوجه به تعابیر [[روایات]] نظرات چندی بیان شده است. از آن‌جا که در دوره [[غیبت]] مخصوصا [[دوران غیبت کبری]] در اثر پیدا شدن تبلیغات ضددینی و تفسیرها و برداشت‌های نامناسب از [[احکام دین]] و نفوذ [[خرافات]] و اندیشه‌های غلط‍‌ غیردینی به اصول و [[تعالیم]] اصیل [[اعتقادی]]، [[مردم]] [[دین]] اصلی و حتی [[قرآن]] اصلی را فراموش خواهند کرد، آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[قرآن]] اصیل و [[احکام واقعی]] [[اسلام]] را از لابلای آن‌همه تحریفات و تفسیرهای نادرست بیرون خواهند کشید، به‌گونه‌ای که حتی [[مردم]] گمان خواهند کرد که ایشان یک [[دین]] و [[آیین]] جدیدی را مطرح می‌کنند. به این مناسبت آن حضرت را مهدی می‌گویند.
+* درباره امور نهانی که آن حضرت به آن‌ها [[هدایت]] می‌شود و یا [[هدایت]] می‌کند، باتوجه به تعابیر [[روایات]] نظرات چندی بیان شده است. از آن‌جا که در دوره [[غیبت]] مخصوصا [[دوران غیبت کبری]] در اثر پیدا شدن تبلیغات ضددینی و تفسیرها و برداشت‌های نامناسب از [[احکام دین]] و نفوذ [[خرافات]] و اندیشه‌های غلط‍‌ غیردینی به اصول و [[تعالیم]] اصیل [[اعتقادی]]، [[مردم]] [[دین]] اصلی و حتی [[قرآن]] اصلی را فراموش خواهند کرد، آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[قرآن]] اصیل و [[احکام واقعی]] [[اسلام]] را از لابلای آن‌همه تحریفات و تفسیرهای نادرست بیرون خواهند کشید، به‌گونه‌ای که حتی [[مردم]] گمان خواهند کرد که ایشان یک [[دین]] و [[آیین]] جدیدی را مطرح می‌کنند. به این مناسبت آن حضرت را مهدی می‌گویند.
 * [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در این‌باره می‌فرمایند: دوازدهمین فرزندم به‌گونه‌ای [[غایب]] خواهد شد که اصلا دیده نخواهد شد و در این دوره [[غیبت]]، وقایع [[سختی]] رخ خواهد داد. در نتیجه طولانی شدن این دوره، زمانی خواهد آمد که از [[اسلام]] جز اسمی و از [[قرآن]] جز رسم و خطی اثری باقی نخواهد ماند. در آن موقع [[خداوند متعال]] به وی اجازه خواهد داد تا [[قیام]] کند. آن‌گاه به وسیله او [[اسلام]] را تقویت و تجدید خواهد کرد<ref>منتخب الاثر، ص ۹۸.</ref>. برطبق این دیدگاه چون [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به حقایق پنهان شده دینی [[راهنمایی]] خواهند کرد او را مهدی می‌گویند.
-*دیدگاه دیگر این است که [[قائم]] [[آل محمد]] {{صل}} را از این‌رو مهدی می‌گویند که [[مردم]] را به اموری که بر آن‌ها پوشیده است [[راهنمایی]] خواهد کرد. وی [[پس از ظهور]]، جهت [[ارشاد]] [[پیروان ادیان]] دیگر [[کتاب‌های آسمانی]] [[تحریف]] نشده، آن‌ها را به آنان نشان خواهد داد و از این طریق آنان را با [[دین]] اصیل خودشان آشنا خواهد ساخت و براساس همان [[احکام]] تحریف‌نشده [[آیین]] خودشان، با آنان [[رفتار]] خواهد کرد. در روایتی می‌خوانیم: از جمله کارهای حضرت [[امام زمان]] {{ع}} [[پس از ظهور]] این است که [[تورات]] اصلی و [[انجیل]] اصلی و سایر کتاب‌های [[انبیای گذشته]] را از یک مخفیگاه خارج خواهد ساخت<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۹.</ref>. دیدگاه دیگر این است که آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[مردم]] را در تمام زمینه‌هایی که به [[بیراهه]] رفته‌اند [[ارشاد]] خواهند کرد تا به شیوه‌های درست دست یابند؛ چون [[انحرافات]] [[دوران غیبت]] تنها در [[احکام دینی]] نیست، چرا که در اثر [[جهل]] و [[ناآگاهی]] در عرصه‌های [[سیاسی]]، علمی و صنعتی نیز [[مردم]] دچار اشتباهات زیادی می‌شوند. طرفداران این برداشت نیز به برخی از [[روایات]] که مشتمل بر تعابیر خاصی هستند، [[تمسک]] می‌جویند. به‌عنوان مثال از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که فرموده‌اند: آن حضرت را مهدی می‌گویند چون [[مردم]] را به اموری که گم کرده‌اند، [[هدایت]] می‌کند<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۰.</ref>. این تعبیر شامل [[انحراف]] [[سیاسی]]، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز می‌شود.
+* دیدگاه دیگر این است که [[قائم]] [[آل محمد]] {{صل}} را از این‌رو مهدی می‌گویند که [[مردم]] را به اموری که بر آن‌ها پوشیده است [[راهنمایی]] خواهد کرد. وی [[پس از ظهور]]، جهت [[ارشاد]] [[پیروان ادیان]] دیگر [[کتاب‌های آسمانی]] [[تحریف]] نشده، آن‌ها را به آنان نشان خواهد داد و از این طریق آنان را با [[دین]] اصیل خودشان آشنا خواهد ساخت و براساس همان [[احکام]] تحریف‌نشده [[آیین]] خودشان، با آنان [[رفتار]] خواهد کرد. در روایتی می‌خوانیم: از جمله کارهای حضرت [[امام زمان]] {{ع}} [[پس از ظهور]] این است که [[تورات]] اصلی و [[انجیل]] اصلی و سایر کتاب‌های [[انبیای گذشته]] را از یک مخفیگاه خارج خواهد ساخت<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۲۹.</ref>. دیدگاه دیگر این است که آن حضرت [[پس از ظهور]]، [[مردم]] را در تمام زمینه‌هایی که به [[بیراهه]] رفته‌اند [[ارشاد]] خواهند کرد تا به شیوه‌های درست دست یابند؛ چون [[انحرافات]] [[دوران غیبت]] تنها در [[احکام دینی]] نیست، چرا که در اثر [[جهل]] و [[ناآگاهی]] در عرصه‌های [[سیاسی]]، علمی و صنعتی نیز [[مردم]] دچار اشتباهات زیادی می‌شوند. طرفداران این برداشت نیز به برخی از [[روایات]] که مشتمل بر تعابیر خاصی هستند، [[تمسک]] می‌جویند. به‌عنوان مثال از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که فرموده‌اند: آن حضرت را مهدی می‌گویند چون [[مردم]] را به اموری که گم کرده‌اند، [[هدایت]] می‌کند<ref>اثبات الهداة، ج ۷، ص ۱۱۰.</ref>. این تعبیر شامل [[انحراف]] [[سیاسی]]، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز می‌شود.
-*نتیجه آن‌که می‌توان گفت: چون [[امام زمان]] {{ع}} به [[برکت]] [[علم]] بی‌نظیری که دارد، [[مردم]] را در تمام عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی و علمی و دینی به راه صحیح [[هدایت]] خواهد کرد و آن‌ها را از تمام [[گمراهی‌ها]] [[نجات]] خواهد داد، به این مناسبت آن حضرت را "مهدی" می‌گویند.
+* نتیجه آن‌که می‌توان گفت: چون [[امام زمان]] {{ع}} به [[برکت]] [[علم]] بی‌نظیری که دارد، [[مردم]] را در تمام عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی و علمی و دینی به راه صحیح [[هدایت]] خواهد کرد و آن‌ها را از تمام [[گمراهی‌ها]] [[نجات]] خواهد داد، به این مناسبت آن حضرت را "مهدی" می‌گویند.
-*البته در برخی [[روایات]] نیز به این نکته اشاره شده است که یکی از چیزهای مخفی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به آن [[هدایت]] خواهند کرد، ذخایر زیرزمینی و معادن است که شاید این [[لقب]] به این قبیل از عملکردهای [[حضرت مهدی]] {{ع}} نیز دلالت داشته باشد<ref>نشریه موعود، ش ۲۸، ص ۶۷.</ref>.
+* البته در برخی [[روایات]] نیز به این نکته اشاره شده است که یکی از چیزهای مخفی که [[حضرت مهدی]] {{ع}} [[مردم]] را به آن [[هدایت]] خواهند کرد، ذخایر زیرزمینی و معادن است که شاید این [[لقب]] به این قبیل از عملکردهای [[حضرت مهدی]] {{ع}} نیز دلالت داشته باشد<ref>نشریه موعود، ش ۲۸، ص ۶۷.</ref>.
-*و اما واژه مهدی، اسم مصدر [[هدایت]] است و به معنی کسی است که به وسیله [[خدا]] [[هدایت]] شده باشد، و به همین معنی، برخی از [[پیامبران]] و بزرگان را بدون آن‌که [[مهدی موعود]] و [[منتظر]] پندارند، مهدی خوانده‌اند. [[حسان بن ثابت]] در قصیده خود، واژه مهدی را برای [[پیامبر]] {{صل}} به کار برده است. این واژه در حدیثی از [[پیامبر]] {{صل}} به همین معنی درباره [[حضرت امیر]] {{ع}} به کار رفته است<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۰۷.</ref>. [[سنی‌ها]] اغلب، آن را برای [[چهار خلیفه]] بعد از [[پیامبر]] {{صل}} که آنان را "[[خلفاء]] الراشدون المهدیون" می‌گویند، به کار می‌برند<ref>سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۱۶.</ref>. [[شیعیان]] [[کوفه]]، عنوان مهدی را در مفهوم راه‌یافته و هدایت‌شده آن، درباره [[امام سجاد]] {{ع}} به کار برده‌اند.
+* و اما واژه مهدی، اسم مصدر [[هدایت]] است و به معنی کسی است که به وسیله [[خدا]] [[هدایت]] شده باشد، و به همین معنی، برخی از [[پیامبران]] و بزرگان را بدون آن‌که [[مهدی موعود]] و [[منتظر]] پندارند، مهدی خوانده‌اند. [[حسان بن ثابت]] در قصیده خود، واژه مهدی را برای [[پیامبر]] {{صل}} به کار برده است. این واژه در حدیثی از [[پیامبر]] {{صل}} به همین معنی درباره [[حضرت امیر]] {{ع}} به کار رفته است<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۰۷.</ref>. [[سنی‌ها]] اغلب، آن را برای [[چهار خلیفه]] بعد از [[پیامبر]] {{صل}} که آنان را "[[خلفاء]] الراشدون المهدیون" می‌گویند، به کار می‌برند<ref>سنن ابن ماجه، ج ۱، ص ۱۶.</ref>. [[شیعیان]] [[کوفه]]، عنوان مهدی را در مفهوم راه‌یافته و هدایت‌شده آن، درباره [[امام سجاد]] {{ع}} به کار برده‌اند.
-*به این معنی، همه [[امامان]] عنوان مهدی داشته‌اند، با این مفهوم که وظیفه‌شان [[هدایت مردم]] به سوی [[دین]] [[خداوند]] بوده است {{متن حدیث|"و كلّنا نهدي الی دين الله"}} به همین جهت در کتب مربوط‍‌ به [[زیارات]]، تمام [[امامان]] {{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ}} اطلاق شده است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۷۱؛ التهذیب طوسی، ج ۶، ص ۱۱۴.</ref>. در روایتی از [[امام حسین]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: "ما [[دوازده مهدی]] داریم، اول آن‌ها [[امیر المؤمنین]] {{ع}} و آخر آن‌ها نهمین [[فرزند من]] است..."<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۳۲.</ref>. ولی واژه مهدی در مفهوم نجات‌بخش آن، عنوان خاص [[امام دوازدهم]] [[شیعه]] است که در [[آخر الزمان]] [[ظهور]] می‌کند و در اصطلاح [[شرع]]، اطلاق مهدی به این مفهوم، به هیچ‌کس جز [[امام غائب]] صحیح نیست و حتی اطلاق آن به سایر [[امامان]] نیز درست نمی‌باشد<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۱۰.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۱۳.</ref>.
+* به این معنی، همه [[امامان]] عنوان مهدی داشته‌اند، با این مفهوم که وظیفه‌شان [[هدایت مردم]] به سوی [[دین]] [[خداوند]] بوده است {{متن حدیث|"و كلّنا نهدي الی دين الله"}} به همین جهت در کتب مربوط‍‌ به [[زیارات]]، تمام [[امامان]] {{متن حدیث|الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمَهْدِيُّونَ}} اطلاق شده است<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۳۷۱؛ التهذیب طوسی، ج ۶، ص ۱۱۴.</ref>. در روایتی از [[امام حسین]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: "ما [[دوازده مهدی]] داریم، اول آن‌ها [[امیر المؤمنین]] {{ع}} و آخر آن‌ها نهمین [[فرزند من]] است..."<ref>بحار الانوار، ج ۵۱، ص ۱۳۲.</ref>. ولی واژه مهدی در مفهوم نجات‌بخش آن، عنوان خاص [[امام دوازدهم]] [[شیعه]] است که در [[آخر الزمان]] [[ظهور]] می‌کند و در اصطلاح [[شرع]]، اطلاق مهدی به این مفهوم، به هیچ‌کس جز [[امام غائب]] صحیح نیست و حتی اطلاق آن به سایر [[امامان]] نیز درست نمی‌باشد<ref>آخرین امید، داود الهامی، ص ۲۱۰.</ref><ref>[[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۷۱۳.</ref>.
-==مهدی در درسنامه==
+== مهدی در درسنامه ==
-*یکی از مشهورترین [[القاب]] [[قائم آل محمد]]{{ع}}، مهدی است. "مهدی"، اسم مفعول و به معنای [[هدایت]] شده است. کلمه "[[مهدویت]]" نیز برگرفته از همین ریشه است. این واژه در بین [[اهل سنت]]، از شهرت بیشتری برخوردار است؛ به‌گونه‌ای که آن [[حضرت]] بیشتر با این واژه نزد آنها شناخته می‌شود. البته گاهی نیز در معنای فاعلی به معنای "هدایت‌کننده" به کار رفته است. [[محمد بن عجلان]] از [[امام صادق]]{{ع}} [[نقل]] کرده است: "... و [[قائم]]{{ع}} را از آن جهت مهدی گفته‌اند که [[مردم]] را به آیینی که از دست داده‌اند، [[هدایت]] می‌کند..."<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳، ح ۲.</ref>. اما آنچه بیشتر در [[روایات]] آمده، همان معنای نخست است. [[امام باقر]]{{ع}} در این‌باره فرمود: "به درستی که مهدی نامیده شد؛ به جهت اینکه به امر مخفی [[هدایت]] می‌شود. او [[تورات]] و سایر کتاب‌های [[الهی]] را از غاری در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد"<ref>علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۶۱، ح ۳؛ الغیبة، ص ۲۳۷، ح ۲۶.</ref>. [[امام صادق]]{{ع}} نیز در پاسخ پرسشی فرمود: {{متن حدیث|"لِأَنَّهُ يُهْدَى إِلَى كُلِّ أَمْرٍ خَفِيٍّ"}}<ref>کتاب الغیبة، ص ۴۷۱؛ الغیبة، ص ۲۳۷.</ref>؛ "به جهت‌ اینکه به تمامی امور پنهان [[هدایت]] می‌شود".
+* یکی از مشهورترین [[القاب]] [[قائم آل محمد]] {{ع}}، مهدی است. "مهدی"، اسم مفعول و به معنای [[هدایت]] شده است. کلمه "[[مهدویت]]" نیز برگرفته از همین ریشه است. این واژه در بین [[اهل سنت]]، از شهرت بیشتری برخوردار است؛ به‌گونه‌ای که آن [[حضرت]] بیشتر با این واژه نزد آنها شناخته می‌شود. البته گاهی نیز در معنای فاعلی به معنای "هدایت‌کننده" به کار رفته است. [[محمد بن عجلان]] از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] کرده است: "... و [[قائم]] {{ع}} را از آن جهت مهدی گفته‌اند که [[مردم]] را به آیینی که از دست داده‌اند، [[هدایت]] می‌کند..."<ref>الارشاد، ج ۲، ص ۳۸۳، ح ۲.</ref>. اما آنچه بیشتر در [[روایات]] آمده، همان معنای نخست است. [[امام باقر]] {{ع}} در این‌باره فرمود: "به درستی که مهدی نامیده شد؛ به جهت اینکه به امر مخفی [[هدایت]] می‌شود. او [[تورات]] و سایر کتاب‌های [[الهی]] را از غاری در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد"<ref>علل الشرایع، ج ۱، ص ۱۶۱، ح ۳؛ الغیبة، ص ۲۳۷، ح ۲۶.</ref>. [[امام صادق]] {{ع}} نیز در پاسخ پرسشی فرمود: {{متن حدیث|"لِأَنَّهُ يُهْدَى إِلَى كُلِّ أَمْرٍ خَفِيٍّ"}}<ref>کتاب الغیبة، ص ۴۷۱؛ الغیبة، ص ۲۳۷.</ref>؛ "به جهت‌ اینکه به تمامی امور پنهان [[هدایت]] می‌شود".
-*گفتنی است [[لقب]] "مهدی"، بیشتر درباره آن [[حضرت]] [[بعد از ظهور]] و [[قیام]] و [[لقب]] "[[قائم]]"، [[قبل از ظهور]] و [[قیام]] استفاده شده است. [[امام صادق]]{{ع}} درباره برخی از [[وقایع پس از ظهور]] می‌فرماید: "... ثم یأمر منادیا فینادی: هذا المهدی..."<ref>الغیبة، ص ۳۱۳، ح ۵.</ref>؛ "به منادی [[دستور]] داده خواهد شد؛ پس ندا در می‌دهد که این است مهدی". [[پیامبر اکرم]]{{صل}} نیز فرمود: "[[پس از ظهور]] کسی نزد او آمده، می‌گوید: ای مهدی! به من عطا کن! و آن [[حضرت]] می‌فرماید: بگیر"<ref>الغیبة، ص ۹۲.</ref>. [[لقب مهدی]]، اگرچه اختصاص به [[آخرین امام]] ندارد و بقیه [[امامان]]{{عم}} نیز مهدی هستند؛ ولی تنها از پیشوای دوازدهم، به عنوان "مهدی" یاد شده است. این [[لقب]] از همان آغاز شکل‌گیری بحث "[[مهدویت]]"، بر زبان [[معصومین]]{{عم}} رایج بوده و در [[روایات]] فراوانی از [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، این [[لقب]] بیان شده است. بنابراین در کتاب‌های [[اهل سنت]] نیز فراوان این [[لقب]] آمده است<ref>ر.ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ح ۲۰۷۷۳؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۳۰، ح ۴۰۸۵، ۴۰۸۶، ۴۰۸۷، ۴۰۸۸؛ سنن ابو داود، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۲۴۸۵.</ref>.
+* گفتنی است [[لقب]] "مهدی"، بیشتر درباره آن [[حضرت]] [[بعد از ظهور]] و [[قیام]] و [[لقب]] "[[قائم]]"، [[قبل از ظهور]] و [[قیام]] استفاده شده است. [[امام صادق]] {{ع}} درباره برخی از [[وقایع پس از ظهور]] می‌فرماید: "... ثم یأمر منادیا فینادی: هذا المهدی..."<ref>الغیبة، ص ۳۱۳، ح ۵.</ref>؛ "به منادی [[دستور]] داده خواهد شد؛ پس ندا در می‌دهد که این است مهدی". [[پیامبر اکرم]] {{صل}} نیز فرمود: "[[پس از ظهور]] کسی نزد او آمده، می‌گوید: ای مهدی! به من عطا کن! و آن [[حضرت]] می‌فرماید: بگیر"<ref>الغیبة، ص ۹۲.</ref>. [[لقب مهدی]]، اگرچه اختصاص به [[آخرین امام]] ندارد و بقیه [[امامان]] {{عم}} نیز مهدی هستند؛ ولی تنها از پیشوای دوازدهم، به عنوان "مهدی" یاد شده است. این [[لقب]] از همان آغاز شکل‌گیری بحث "[[مهدویت]]"، بر زبان [[معصومین]] {{عم}} رایج بوده و در [[روایات]] فراوانی از [[پیامبر اکرم]] {{صل}}، این [[لقب]] بیان شده است. بنابراین در کتاب‌های [[اهل سنت]] نیز فراوان این [[لقب]] آمده است<ref>ر. ک: الصنعانی، المصنف، ج ۱۱، ح ۲۰۷۷۳؛ سنن ابن ماجه، ج ۲، ص ۳۰، ح ۴۰۸۵، ۴۰۸۶، ۴۰۸۷، ۴۰۸۸؛ سنن ابو داود، ج ۴، ص ۱۰۷، ح ۲۴۸۵.</ref>.
-* [[امام حسین]]{{ع}} فرمود: "[[دوازده مهدی]] از ما است: نخستین ایشان [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} بود و آخرین ایشان نهمین [[فرزند]] از [[نسل]] من است..."<ref>عیون اخبار الرضا{{ع}}، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۶.</ref>. [[محمد بن عمران]] گفت: من از [[امام ششم]]{{ع}} شنیدم که می‌فرمود: "ما [[دوازده مهدی]] هستیم"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۳۵، ۲۳۶.</ref>.
+* [[امام حسین]] {{ع}} فرمود: "[[دوازده مهدی]] از ما است: نخستین ایشان [[امیر مؤمنان علی]] {{ع}} بود و آخرین ایشان نهمین [[فرزند]] از [[نسل]] من است..."<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، ج ۱، ص ۶۸، ح ۳۶.</ref>. [[محمد بن عمران]] گفت: من از [[امام ششم]] {{ع}} شنیدم که می‌فرمود: "ما [[دوازده مهدی]] هستیم"<ref>کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۴.</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ص۲۳۵، ۲۳۶.</ref>.
-==مهدی در فرهنگنامه آخرالزمان==
+== مهدی در فرهنگنامه آخرالزمان ==
-*واژه‌ای مشهور که از [[القاب]] معروف [[حضرت صاحب الامر]]{{ع}} است. این واژه به معنی [[راهنما]] و [[هدایت‌گر]] و [[نجات]] بخش استعمال می‌‌شود. این واژه به معنای عام یعنی [[هدایت‌گری]] و [[راهنمایی]] کردن خلایق، بر تمام [[امامان دوازده‌گانه]] اطلاق می‌‌شود. در روایتی از [[امام حسین]]{{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: ما [[اهل بیت]]، [[دوازده مهدی]] هستیم که اولین آنان [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} است و آخرین‌شان نهمین [[فرزند من]] خواهد بود"<ref>بحار الانوار: ج ۵۱، ص ۱۳۲.</ref>. اما معنای خاصی که برای این واژه مصطلح است همان معنای [[موعود و منجی آخرالزمان]] است که در دوران پایانی [[جهان]] [[قیام]] می‌‌نماید و [[جهان]] را یکسره از [[ظلم]] و [[بیداد]] [[نجات]] خواهد داد. نام مهدی با این معنی فقط بر [[منجی آخرالزمان]] و [[آخرین وصی]] [[الهی]] قرار دارد<ref>ر.ک: موعود و منجی آخرالزمان.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۵۷۸.</ref>.
+* واژه‌ای مشهور که از [[القاب]] معروف [[حضرت صاحب الامر]] {{ع}} است. این واژه به معنی [[راهنما]] و [[هدایت‌گر]] و [[نجات]] بخش استعمال می‌‌شود. این واژه به معنای عام یعنی [[هدایت‌گری]] و [[راهنمایی]] کردن خلایق، بر تمام [[امامان دوازده‌گانه]] اطلاق می‌‌شود. در روایتی از [[امام حسین]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: ما [[اهل بیت]]، [[دوازده مهدی]] هستیم که اولین آنان [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} است و آخرین‌شان نهمین [[فرزند من]] خواهد بود"<ref>بحار الانوار: ج ۵۱، ص ۱۳۲.</ref>. اما معنای خاصی که برای این واژه مصطلح است همان معنای [[موعود و منجی آخرالزمان]] است که در دوران پایانی [[جهان]] [[قیام]] می‌‌نماید و [[جهان]] را یکسره از [[ظلم]] و [[بیداد]] [[نجات]] خواهد داد. نام مهدی با این معنی فقط بر [[منجی آخرالزمان]] و [[آخرین وصی]] [[الهی]] قرار دارد<ref>ر. ک: موعود و منجی آخرالزمان.</ref><ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۵۷۸.</ref>.
-*مهدی یکی از مشهورترین نام‌های [[امام دوازدهم]] می‌باشد که در [[احادیث]] [[شیعه]] و [[سنی]] به فراوانی آمده است. [[امام صادق]]{{ع}} درباره [[دلیل]] نامگذاری [[حضرت]] به این نام فرمود: او مهدی نامیده شده است زیرا [[مردم]] را به هر امر پنهانی [[هدایت]] خواهد کرد. در [[حدیث]] دیگری فرمود: [[قائم]]{{ع}} مهدی نامیده شده است زیرا اموری را که [[مردم]] از دست داده‌اند و فراموش نموده‌اند دوباره بدان‌ها نشان خواهد داد و [[مردم]] را به سوی آن [[هدایت]] می‌کند. [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: [[حضرت قائم]]{{ع}} را مهدی می‌نامند زیرا امری که مخفی است و [[مردم]] از آن خبر ندارند، [[آشکار]] خواهد کرد. او [[تورات]] و [[انجیل]] را از زمینی در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد و [[یهودیان]] را بدان [[دعوت]] می‌کند و بسیاری از [[یهودیان]] به دست آن [[حضرت]] [[هدایت]] می‌شوند و [[ایمان]] می‌آورند. البته واژه مهدی به معنای عام آن، یعنی [[هدایت‌گری]] [[مردم]] و [[ارشاد]] [[انسان‌ها]]، به تمام [[امامان]] اطلاق می‌شود و به این مطلب در زیارت‌های [[ائمه اطهار]]{{عم}} اشاره شده است<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۷۴.</ref>.
+* مهدی یکی از مشهورترین نام‌های [[امام دوازدهم]] می‌باشد که در [[احادیث]] [[شیعه]] و [[سنی]] به فراوانی آمده است. [[امام صادق]] {{ع}} درباره [[دلیل]] نامگذاری [[حضرت]] به این نام فرمود: او مهدی نامیده شده است زیرا [[مردم]] را به هر امر پنهانی [[هدایت]] خواهد کرد. در [[حدیث]] دیگری فرمود: [[قائم]] {{ع}} مهدی نامیده شده است زیرا اموری را که [[مردم]] از دست داده‌اند و فراموش نموده‌اند دوباره بدان‌ها نشان خواهد داد و [[مردم]] را به سوی آن [[هدایت]] می‌کند. [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: [[حضرت قائم]] {{ع}} را مهدی می‌نامند زیرا امری که مخفی است و [[مردم]] از آن خبر ندارند، [[آشکار]] خواهد کرد. او [[تورات]] و [[انجیل]] را از زمینی در [[انطاکیه]] بیرون خواهد آورد و [[یهودیان]] را بدان [[دعوت]] می‌کند و بسیاری از [[یهودیان]] به دست آن [[حضرت]] [[هدایت]] می‌شوند و [[ایمان]] می‌آورند. البته واژه مهدی به معنای عام آن، یعنی [[هدایت‌گری]] [[مردم]] و [[ارشاد]] [[انسان‌ها]]، به تمام [[امامان]] اطلاق می‌شود و به این مطلب در زیارت‌های [[ائمه اطهار]] {{عم}} اشاره شده است<ref>[[عباس حیدرزاده|حیدرزاده، عباس]]، [[فرهنگنامه آخرالزمان (کتاب)|فرهنگنامه آخرالزمان]]، ص ۷۴.</ref>.
 {{پرسمان القاب امام مهدی}}