پرش به محتوا

حلیم (اسم الهی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن '
جز (جایگزینی متن - ' لیکن ' به ' لکن ')
خط ۶: خط ۶:
}}
}}
== مقدمه ==
== مقدمه ==
«[[حلیم]]» بر وزن فعیل، صفت مشبهه از ریشه «ح ـ ل ـ م» به معنای چشم‌پوشی از تقصیر <ref> المصباح، ص۱۴۸، «حلم».</ref> و پوشاندن چیزی است.<ref> المصباح، ص۱۴۸، «حلم».</ref> برخی حلیم و [[صبور]] را به یک معنی دانسته‌اند؛ با این فرق که در صبور برخلاف حلیم، [[گناهکار]] ایمن از [[عقوبت]] نیست.<ref> القول الاسنی، ص۳۲۸.</ref> بعضی نیز در این زمینه گفته‌اند صبور کسی است که در مقابل مضار و [[مکروه]]، از اظهار [[جزع]] خودداری می‌کند؛ ولی حلیم چنین ویژگی‌ای ندارد، از این رو به [[خدا]] حلیم اطلاق می‌شود؛ اما صبور گفته نمی‌شود،<ref> الفروق اللغویه، ص۱۹۹ ـ ۲۰۰.</ref> زیرا او توانای مطلق است و ناچار از [[تحمّل]] نیست. گذشته از این، هیچ چیز برای ذات اَقدس او ناسازگار و مکروه شمرده نمی‌شود، از این رو در [[آیات قرآن کریم]] خدا به اسم صبور [[وصف]] نشده است؛ البته در [[ادعیه]] در مواردی چند صفات صبّار، صبور و [[صابر]] برای خدا به کار رفته‌اند؛<ref> المقام الاسنی، ص۹۲.</ref> لیکن با توجه به معنای صبور و کاربرد هر کدام از [[صبر]] و [[حلم]] به جای یکدیگر در عرف، باید گفت صبر در این موارد به معنای حلم است.
«[[حلیم]]» بر وزن فعیل، صفت مشبهه از ریشه «ح ـ ل ـ م» به معنای چشم‌پوشی از تقصیر <ref> المصباح، ص۱۴۸، «حلم».</ref> و پوشاندن چیزی است.<ref> المصباح، ص۱۴۸، «حلم».</ref> برخی حلیم و [[صبور]] را به یک معنی دانسته‌اند؛ با این فرق که در صبور برخلاف حلیم، [[گناهکار]] ایمن از [[عقوبت]] نیست.<ref> القول الاسنی، ص۳۲۸.</ref> بعضی نیز در این زمینه گفته‌اند صبور کسی است که در مقابل مضار و [[مکروه]]، از اظهار [[جزع]] خودداری می‌کند؛ ولی حلیم چنین ویژگی‌ای ندارد، از این رو به [[خدا]] حلیم اطلاق می‌شود؛ اما صبور گفته نمی‌شود،<ref> الفروق اللغویه، ص۱۹۹ ـ ۲۰۰.</ref> زیرا او توانای مطلق است و ناچار از [[تحمّل]] نیست. گذشته از این، هیچ چیز برای ذات اَقدس او ناسازگار و مکروه شمرده نمی‌شود، از این رو در [[آیات قرآن کریم]] خدا به اسم صبور [[وصف]] نشده است؛ البته در [[ادعیه]] در مواردی چند صفات صبّار، صبور و [[صابر]] برای خدا به کار رفته‌اند؛<ref> المقام الاسنی، ص۹۲.</ref> لکن با توجه به معنای صبور و کاربرد هر کدام از [[صبر]] و [[حلم]] به جای یکدیگر در عرف، باید گفت صبر در این موارد به معنای حلم است.


حلیم از اسمای حسنای [[الهی]] و بدین معناست که خدا با آنکه [[نافرمانی]] [[گناهکاران]] و [[مخالفت]] آنان را می‌بیند، [[خشم]] بر او چیره نگشته و وی را به [[انتقام]] وانمی‌دارد و با داشتن کمال [[قدرت]] <ref> الفتوحات المکیه، ج ۱۰، ص۵۰۳.</ref> بر مجازاتشان به آنان مهلت داده و در عقوبتشان [[شتاب]] نمی‌کند <ref> المقصد الاسنی، ص۱۰۱؛ علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۱.</ref> و [[مطیع]] و [[عاصی]] و [[کافر]] و [[مسلمان]] را یکسان از نعمت‌های خود بهره‌مند می‌سازد.<ref>اسماء الله الحسنی، ابن قیم، ص۱۸۱.</ref> تعاریف گوناگونی برای اسم حلیم گزارش شده‌اند؛ مانند «حلیم کسی است که پس از پوشاندن [[عیوب]]، [[گناهان]] را می‌بخشد؛ [[دوستی‌ها]] را [[حفظ]] و [[عهد]] خود را تمام و به [[وعده]] خود عمل می‌کند؛ پرده [[عفو]] را بر فرو رفتگان در [[گناه]] می‌افکند و دامنه گذشت خویش را روی پرده‌داران می‌کشد؛ گناه [[گناهکاران]]، او را به سبکی نمی‌کشاند و [[سرکشی]] طغیانگران، وی را مضطرب و بیتاب نمی‌کند».<ref>شرح اسماء اللّه‌ الحسنی، ص۲۴۴.</ref> [[حلیم]] بودن [[خدا]] با [[انتقام]] و [[غضب]] او منافات ندارد؛ زیرا [[نظام آفرینش]] برای [[تربیت نفوس]] به هر کدام از آن دو در جایگاه مناسب نیازمند است،<ref> اسماء الله الحسنی آثارها و اسرارها، ص۱۲۹.</ref> چنان‌که اقتضای [[حلم]] خدا تأخیر [[عقوبت]] در دنیاست؛ اما در [[آخرت]] برداشتن عقوبت تنها شامل [[موحّدان]] می‌شود،<ref> الجامع لاسماء اللّه‌ الحسنی، ص۹۶ - ۹۷.</ref> از این رو برخی حلیم را به دیر [[خشم]] گیرنده و تأخیر کننده در عقوبت معنا کرده‌اند.<ref>نثر طوبی، ج ۱، ص۱۹۵.</ref>
حلیم از اسمای حسنای [[الهی]] و بدین معناست که خدا با آنکه [[نافرمانی]] [[گناهکاران]] و [[مخالفت]] آنان را می‌بیند، [[خشم]] بر او چیره نگشته و وی را به [[انتقام]] وانمی‌دارد و با داشتن کمال [[قدرت]] <ref> الفتوحات المکیه، ج ۱۰، ص۵۰۳.</ref> بر مجازاتشان به آنان مهلت داده و در عقوبتشان [[شتاب]] نمی‌کند <ref> المقصد الاسنی، ص۱۰۱؛ علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۱.</ref> و [[مطیع]] و [[عاصی]] و [[کافر]] و [[مسلمان]] را یکسان از نعمت‌های خود بهره‌مند می‌سازد.<ref>اسماء الله الحسنی، ابن قیم، ص۱۸۱.</ref> تعاریف گوناگونی برای اسم حلیم گزارش شده‌اند؛ مانند «حلیم کسی است که پس از پوشاندن [[عیوب]]، [[گناهان]] را می‌بخشد؛ [[دوستی‌ها]] را [[حفظ]] و [[عهد]] خود را تمام و به [[وعده]] خود عمل می‌کند؛ پرده [[عفو]] را بر فرو رفتگان در [[گناه]] می‌افکند و دامنه گذشت خویش را روی پرده‌داران می‌کشد؛ گناه [[گناهکاران]]، او را به سبکی نمی‌کشاند و [[سرکشی]] طغیانگران، وی را مضطرب و بیتاب نمی‌کند».<ref>شرح اسماء اللّه‌ الحسنی، ص۲۴۴.</ref> [[حلیم]] بودن [[خدا]] با [[انتقام]] و [[غضب]] او منافات ندارد؛ زیرا [[نظام آفرینش]] برای [[تربیت نفوس]] به هر کدام از آن دو در جایگاه مناسب نیازمند است،<ref> اسماء الله الحسنی آثارها و اسرارها، ص۱۲۹.</ref> چنان‌که اقتضای [[حلم]] خدا تأخیر [[عقوبت]] در دنیاست؛ اما در [[آخرت]] برداشتن عقوبت تنها شامل [[موحّدان]] می‌شود،<ref> الجامع لاسماء اللّه‌ الحسنی، ص۹۶ - ۹۷.</ref> از این رو برخی حلیم را به دیر [[خشم]] گیرنده و تأخیر کننده در عقوبت معنا کرده‌اند.<ref>نثر طوبی، ج ۱، ص۱۹۵.</ref>
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش