پرش به محتوا

عمود نور در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ضمیر' به 'ضمیر'
جز (جایگزینی متن - 'ضمیر' به 'ضمیر')
خط ۲۳: خط ۲۳:
اینکه منظور از [[نور الهی]] در روایات چیست، روشن نیست، ولی بعضی از [[راویان]]، نور الهی را به "[[ملک]]" تعبیر کرده‌اند: "[[محمد بن عیسی بن عبید]] می‌گوید: من و ابن‌فضال نشسته بودیم، [[یونس]] وارد شد و گفت: من [[خدمت]] [[امام رضا]] {{ع}} رسیدم و به او گفتم: قربان شما شوم! مردم درباره [[عمود]]، [[سخن]] بسیار گفته‌اند. امام به من فرمود: ای یونس! نظر تو درباره آن چیست؟ نظرت این است، یک عمود آهنی است که برای صاحب تو برافرازند؟! عرض کردم: نمی‌دانم. فرمود: عمود، فرشته‌ای است که بر هر شهری گماشته شده است و [[خدا]] به وسیله او [[کردار]] آن [[شهرها]] را می‌رساند"<ref>{{متن حدیث|دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ أَكْثَرَ النَّاسُ فِي الْعَمُودِ قَالَ فَقَالَ لِي يَا يُونُسُ مَا تَرَاهُ أَ تَرَاهُ عَمُوداً مِنْ حَدِيدٍ يُرْفَعُ لِصَاحِبِكَ قَالَ قُلْتُ مَا أَدْرِي قَالَ لَكِنَّهُ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ بِكُلِّ بَلْدَةٍ يَرْفَعُ اللَّهُ بِهِ أَعْمَالَ تِلْكَ الْبَلْدَةِ قَالَ فَقَامَ ابْنُ فَضَّالٍ فَقَبَّلَ رَأْسَهُ وَ قَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَا تَزَالُ تَجِي‏ءُ بِالْحَدِيثِ الْحَقِّ الَّذِي يُفَرِّجُ اللَّهُ بِهِ عَنَّا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ١، ص ۳۸۸.</ref>.
اینکه منظور از [[نور الهی]] در روایات چیست، روشن نیست، ولی بعضی از [[راویان]]، نور الهی را به "[[ملک]]" تعبیر کرده‌اند: "[[محمد بن عیسی بن عبید]] می‌گوید: من و ابن‌فضال نشسته بودیم، [[یونس]] وارد شد و گفت: من [[خدمت]] [[امام رضا]] {{ع}} رسیدم و به او گفتم: قربان شما شوم! مردم درباره [[عمود]]، [[سخن]] بسیار گفته‌اند. امام به من فرمود: ای یونس! نظر تو درباره آن چیست؟ نظرت این است، یک عمود آهنی است که برای صاحب تو برافرازند؟! عرض کردم: نمی‌دانم. فرمود: عمود، فرشته‌ای است که بر هر شهری گماشته شده است و [[خدا]] به وسیله او [[کردار]] آن [[شهرها]] را می‌رساند"<ref>{{متن حدیث|دَخَلْتُ عَلَى أَبِي الْحَسَنِ الرِّضَا ع فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَدْ أَكْثَرَ النَّاسُ فِي الْعَمُودِ قَالَ فَقَالَ لِي يَا يُونُسُ مَا تَرَاهُ أَ تَرَاهُ عَمُوداً مِنْ حَدِيدٍ يُرْفَعُ لِصَاحِبِكَ قَالَ قُلْتُ مَا أَدْرِي قَالَ لَكِنَّهُ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ بِكُلِّ بَلْدَةٍ يَرْفَعُ اللَّهُ بِهِ أَعْمَالَ تِلْكَ الْبَلْدَةِ قَالَ فَقَامَ ابْنُ فَضَّالٍ فَقَبَّلَ رَأْسَهُ وَ قَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَا تَزَالُ تَجِي‏ءُ بِالْحَدِيثِ الْحَقِّ الَّذِي يُفَرِّجُ اللَّهُ بِهِ عَنَّا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ١، ص ۳۸۸.</ref>.


بنابراین اگر منظور از [[نور الهی]]، [[ملک]] یا [[روح‌القدس]] باشد، نمی‌توان آن را منبع جداگانه‌ای برای [[علم امام]] دانست، بلکه همان القای [[روح القدس]] است. به عبارتی دیگر [[عمود نور]] امری جدا از [[امام]] نیست؛ بلکه ویژگی و توانی در امام است که [[خداوند]] آن را برای [[احتجاج]] بر خلقش برای امام فراهم نموده است؛ مانند روایتی که پس از اشاره به وجود منار [[نور]] می‌فرماید: {{متن حدیث|فَبِهَذَا یَحْتَجُ‏ اللَّهُ‏ عَلَی‏ خَلْقِه}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۳۸۷.</ref>. علامۀ [[مجلسی]] ذیل این [[روایت]]، [[ضمیر]] اشاره منفصل "هذا" را به خود امام برمی‌گرداند و صحیح هم همین است<ref>مازندرانی، شرح اصول الکافی، ج ۶، ص ۳۶۰.</ref>. با توجه به این جمله، اگر منار یا عمود نور را امری جدا از امام بدانیم، [[احتجاج]] [[الهی]] به امام صحیح نخواهد بود. علامۀ مجلسی می‌‌گوید:<ref>مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول، ج ۴، ص ۲۶۸.</ref> "نامیده شدن ملک با عنوان [[عمود]]، استعاره است؛ گویی ملک عمودی از نور است که امام در آن نظر می‌کند. همچنین ممکن است این [[تشبیه]] به این دلیل صورت گرفته که [[اعتماد]] امام در [[کشف]] امور، به ملک است<ref>ر. ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴.</ref>.
بنابراین اگر منظور از [[نور الهی]]، [[ملک]] یا [[روح‌القدس]] باشد، نمی‌توان آن را منبع جداگانه‌ای برای [[علم امام]] دانست، بلکه همان القای [[روح القدس]] است. به عبارتی دیگر [[عمود نور]] امری جدا از [[امام]] نیست؛ بلکه ویژگی و توانی در امام است که [[خداوند]] آن را برای [[احتجاج]] بر خلقش برای امام فراهم نموده است؛ مانند روایتی که پس از اشاره به وجود منار [[نور]] می‌فرماید: {{متن حدیث|فَبِهَذَا یَحْتَجُ‏ اللَّهُ‏ عَلَی‏ خَلْقِه}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۳۸۷.</ref>. علامۀ [[مجلسی]] ذیل این [[روایت]]، ضمیر اشاره منفصل "هذا" را به خود امام برمی‌گرداند و صحیح هم همین است<ref>مازندرانی، شرح اصول الکافی، ج ۶، ص ۳۶۰.</ref>. با توجه به این جمله، اگر منار یا عمود نور را امری جدا از امام بدانیم، [[احتجاج]] [[الهی]] به امام صحیح نخواهد بود. علامۀ مجلسی می‌‌گوید:<ref>مجلسی، محمد باقر، مرآة العقول، ج ۴، ص ۲۶۸.</ref> "نامیده شدن ملک با عنوان [[عمود]]، استعاره است؛ گویی ملک عمودی از نور است که امام در آن نظر می‌کند. همچنین ممکن است این [[تشبیه]] به این دلیل صورت گرفته که [[اعتماد]] امام در [[کشف]] امور، به ملک است<ref>ر. ک: [[سید محمد جعفر سبحانی|سبحانی، سید محمد جعفر]]، [[منابع علم امامان شیعه (کتاب)|منابع علم امامان شیعه]]، ص ۱۴۴ ـ ۱۴۶؛ [[محمد تقی شاکر|شاکر، محمد تقی]]، [[منابع علم امام در قرآن (مقاله)|منابع علم امام در قرآن]]، فصلنامۀ امامت پژوهی، ش ۶، ص ۱۸۳ ـ ۱۸۴.</ref>.


در مجموع آنچه از [[روایات]] به دست می‌‌آید، سه چیز است:
در مجموع آنچه از [[روایات]] به دست می‌‌آید، سه چیز است:
۲۱۸٬۱۹۱

ویرایش