پرش به محتوا

ضرورت ازدیاد علم امام در احادیث چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'لام' به 'لام'
جز (جایگزینی متن - 'لام' به 'لام')
خط ۲۹: خط ۲۹:
پاسخ آن‌که ظاهراً هیچ یک از احتمالات پیش‌گفته صحیح نمی‌باشد چراکه این دو دسته [[حدیث]] همسو و هم‌معنا هستند و از این [[جهت]] تفاوتی با یکدیگر ندارند. توضیح اینکه، مجموع این احادیث ۲۹ حدیث است. در ۲۱ حدیث واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}، و در ۷ حدیث واژه‌های {{متن حدیث|لَنَفِدَ مَا عِنْدَنَا}} به کار گرفته شده است. همان طور که در کتب لغت نیز گفته شده است، “نفد” در باب إفعال به معنای نابودی شخص نمی‌باشد؛ بلکه نابودی [[مال]]، توشه و [[دارایی]] [[انسان]] است. بنابراین {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}، و {{متن حدیث|لَنَفِدَ مَا عِنْدَنَا}} معادل یکدیگرند و از این جهت تفاوتی با یکدیگر ندارند.
پاسخ آن‌که ظاهراً هیچ یک از احتمالات پیش‌گفته صحیح نمی‌باشد چراکه این دو دسته [[حدیث]] همسو و هم‌معنا هستند و از این [[جهت]] تفاوتی با یکدیگر ندارند. توضیح اینکه، مجموع این احادیث ۲۹ حدیث است. در ۲۱ حدیث واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}، و در ۷ حدیث واژه‌های {{متن حدیث|لَنَفِدَ مَا عِنْدَنَا}} به کار گرفته شده است. همان طور که در کتب لغت نیز گفته شده است، “نفد” در باب إفعال به معنای نابودی شخص نمی‌باشد؛ بلکه نابودی [[مال]]، توشه و [[دارایی]] [[انسان]] است. بنابراین {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}، و {{متن حدیث|لَنَفِدَ مَا عِنْدَنَا}} معادل یکدیگرند و از این جهت تفاوتی با یکدیگر ندارند.


تنها یک حدیث باقی می‌ماند که با واژه {{متن حدیث|نَفَدْنَا}} نقل شده است<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۳۹۴.</ref> که معنای آن نابودی و فنای خود امام است! باید گفت “نفد” در این حدیث تصحیف<ref>تصحیف در متن حدیث یا سند آن، عبارت است از اینکه کلمه‌ای از حدیث به کلمه دیگری که مشابه آن، یا نزدیک به آن است، تغییر کند؛ ر.ک: مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۱، ص۱۸۷.</ref> شده و در اصل همان {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}- باب [[افعال]]- بوده است و [[لام]] تأکید و همزه باب، سقط شده است. دلیل این ادعا آن است که اولاً، در این مجموعه [[حدیثی]]، فقط همین یک [[حدیث]] است که با واژه {{متن حدیث|نَفَدْنَا}} نقل شده است. ثانیاً، همین حدیث را مرحوم صفار، در دو صفحه قبل، با واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} نقل کرده و [[سند]] هر دو حدیث نیز یکی است. فقط مرحوم صفار ابتدای [[سند حدیث]] {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}را با [[احمد بن محمد]] از [[احمد بن محمد بن أبی نصر]]... نقل می‌کند، ولی حدیث {{متن حدیث|نَفَدْنَا}} را از [[احمد بن موسی]]، از [[حسن بن علی بن نعمان]]، از احمد بن محمد بن أبی نصر... نقل می‌کند. ثالثاً، این حدیث در منابع دیگر نیز با واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} نقل شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۵۵؛ مفید، محمد بن محمد، اختصاص، ص۳۱۲.</ref>. رابعاً، در احادیثی تصریح شده است که [[اصحاب]] [[ائمه اطهار]]{{عم}} [[خدمت]] [[امام]] عرضه می‌دارند: بارها شما فرموده‌اید: “اگر [[علم]] ما افزون نگردد، همه [[دارایی]] ما به فنا کشیده می‌شود...”<ref>{{متن حدیث|سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ سَمِعْتُكَ وَ أَنْتَ‏ تَقُولُ‏ غَيْرَ مَرَّةٍ لَوْ لَا أَنَّا نُزَادُ لَأَنْفَدْنَا}}؛ از امام صادق{{ع}} سؤال کردم؛ پس به ایشان عرضه داشتم: در گذشته از شما شنیدم که شما بارها می‌فرمودند: چنان‌چه ما ازدیاد پیدا نکنیم، بدون شک از بین خواهیم رفت (صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۳۹۳). احادیث دیگری نیز وجود دارد که نشانگر تکرار این مسئله از سوی ائمه اطهار{{عم}} است؛ ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۵۵؛ مفید، محمد بن محمد، اختصاص، ص۳۱۳.</ref>. در این [[احادیث]] واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} را به امام نسبت می‌دادند، نه {{متن حدیث|نَفَدْنَا}}را. پس آن واژه‌ای که بارها [[اصحاب]] شنیده‌اند، {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} است. [[امام]] نیز ردعی نفرموده‌اند؛ در حالی که اگر این عبارت اشکالی داشت، امام [[اصلاح]] می‌فرمودند.
تنها یک حدیث باقی می‌ماند که با واژه {{متن حدیث|نَفَدْنَا}} نقل شده است<ref>صفار، محمد بن حسن، بصائرالدرجات، ص۳۹۴.</ref> که معنای آن نابودی و فنای خود امام است! باید گفت “نفد” در این حدیث تصحیف<ref>تصحیف در متن حدیث یا سند آن، عبارت است از اینکه کلمه‌ای از حدیث به کلمه دیگری که مشابه آن، یا نزدیک به آن است، تغییر کند؛ ر.ک: مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة، ج۱، ص۱۸۷.</ref> شده و در اصل همان {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}- باب [[افعال]]- بوده است و لام تأکید و همزه باب، سقط شده است. دلیل این ادعا آن است که اولاً، در این مجموعه [[حدیثی]]، فقط همین یک [[حدیث]] است که با واژه {{متن حدیث|نَفَدْنَا}} نقل شده است. ثانیاً، همین حدیث را مرحوم صفار، در دو صفحه قبل، با واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} نقل کرده و [[سند]] هر دو حدیث نیز یکی است. فقط مرحوم صفار ابتدای [[سند حدیث]] {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}}را با [[احمد بن محمد]] از [[احمد بن محمد بن أبی نصر]]... نقل می‌کند، ولی حدیث {{متن حدیث|نَفَدْنَا}} را از [[احمد بن موسی]]، از [[حسن بن علی بن نعمان]]، از احمد بن محمد بن أبی نصر... نقل می‌کند. ثالثاً، این حدیث در منابع دیگر نیز با واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} نقل شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۵۵؛ مفید، محمد بن محمد، اختصاص، ص۳۱۲.</ref>. رابعاً، در احادیثی تصریح شده است که [[اصحاب]] [[ائمه اطهار]]{{عم}} [[خدمت]] [[امام]] عرضه می‌دارند: بارها شما فرموده‌اید: “اگر [[علم]] ما افزون نگردد، همه [[دارایی]] ما به فنا کشیده می‌شود...”<ref>{{متن حدیث|سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} فَقُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ سَمِعْتُكَ وَ أَنْتَ‏ تَقُولُ‏ غَيْرَ مَرَّةٍ لَوْ لَا أَنَّا نُزَادُ لَأَنْفَدْنَا}}؛ از امام صادق{{ع}} سؤال کردم؛ پس به ایشان عرضه داشتم: در گذشته از شما شنیدم که شما بارها می‌فرمودند: چنان‌چه ما ازدیاد پیدا نکنیم، بدون شک از بین خواهیم رفت (صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۳۹۳). احادیث دیگری نیز وجود دارد که نشانگر تکرار این مسئله از سوی ائمه اطهار{{عم}} است؛ ر.ک: کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۱، ص۲۵۵؛ مفید، محمد بن محمد، اختصاص، ص۳۱۳.</ref>. در این [[احادیث]] واژه {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} را به امام نسبت می‌دادند، نه {{متن حدیث|نَفَدْنَا}}را. پس آن واژه‌ای که بارها [[اصحاب]] شنیده‌اند، {{متن حدیث|لَأَنْفَدْنَا}} است. [[امام]] نیز ردعی نفرموده‌اند؛ در حالی که اگر این عبارت اشکالی داشت، امام [[اصلاح]] می‌فرمودند.


نتیجه اینکه، تمام این مجموعه [[حدیثی]] در صدد القای یک معنا به مخاطبان است و آن اینکه، اگر [[علم امام]] افزایش پیدا نکند، آن‌چه نزد امام است، فانی می‌شود، نه اینکه خود امام از بین می‌رود.
نتیجه اینکه، تمام این مجموعه [[حدیثی]] در صدد القای یک معنا به مخاطبان است و آن اینکه، اگر [[علم امام]] افزایش پیدا نکند، آن‌چه نزد امام است، فانی می‌شود، نه اینکه خود امام از بین می‌رود.
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش