دوران امیرالامرایی: تفاوت میان نسخه‌ها

محمد بن رائق مدتی پیش از امیرالامرایی، ولایتدار واسط و [[بصره]] بود و چون در [[سرکوب]] [[مخالفان]] و به دست آوردن [[فرمانروایی]] آن دیار [[توفیق]] یافت، توجه خلیفه را جلب کرد؛ از این‌رو [[راضی]] به سال ۳۲۴ او را به [[بغداد]] فرا خواند و به [[مقام]] امیرالامرایی [[منصوب]] کرد و برای آنکه دست امیرالامرا در سامان دادن به امور باز باشد، [[قدرت]] او را بیفزود، بدین گونه که [[عزل]] و [[نصب والیان]] و صاحبان [[دیوان]]، [[تدبیر امور]] [[مالیات‌ها]] و [[اداره امور]] [[دولت]]، پرداخت [[نفقه]] به [[خلیفه]] و [[سپاه]]، [[فرماندهی]] [[لشکر]] و تنظیم قراردادهای [[صلح]] و [[اعلان]] [[جنگ]] را به او داد و [[فرمان]] داد تا نام امیرالامرا را همراه خلیفه در [[خطبه]] بخوانند و بر سکه‌ها نقش زنند و اعطای خلعت و [[پرچم]] را نیز در [[اختیار]] او گذاشت<ref>تجارب الامم، ج۱، ص۳۵۱.</ref>. بدین گونه، امیرالامرا [[وظایف]] و اختیاراتی را که پیش از آن در دست شخص خلیفه بود به دست آورد. در نتیجه، [[وزیر]] عملاً موقعیت خود را از دست داد و جز در روزهای رسمی به حضور خلیفه نمی‌رفت که در آن [[زمان]] نیز خاموش می‌ماند و امیرالامرا که بالاتر از او بود به [[کارها]] رسیدگی می‌کرد<ref>الکامل، ج۸، ص۳۲۲-۳۳۳.</ref>. با این همه، این عنوان پرطمطراق نیز نتوانست [[بیماری]] مهلک [[دستگاه خلافت عباسی]] را علاج کند؛ زیرا مشکل [[آل عباس]]، نبودن عناوین و [[القاب]] یا بخشیدن نشان و علامت نبود، بلکه آنچه [[خلافت]] آنان را در نشیب [[ضعف]] و نابودی قرار داده بود، همانا خلفای بی‌کفایت و [[دولتمردان]] طمع‌کاری بودند که برای انباشتن [[خزانه]] خود از هیچ کاری، از [[مصادره]] [[اموال]] و [[دارایی]] [[مردم]] گرفته تا بستن مالیات‌های سنگین و [[طاقت]] فرسا بر آنان، دریغ نمی‌ورزیدند.

با نزدیک شدن سپاه ناصرالدوله، [[برادران]] بریدی که در دوره استیلای خود بر بغداد از هیچ‌گونه [[ستمگری]] و [[اجحاف]] فروگذار نکرده بودند<ref>الکامل، ج۸، ص۳۸۲-۳۸۳.</ref>، از آن شهر گریختند و سیف‌الدوله، [[عراق]] را تا حدود [[بصره]] به تصرف در آورد<ref>تاریخ الخلفاء، ص۳۹۵.</ref>؛ اما [[آشفتگی]] و [[نابسامانی]] در [[دستگاه خلافت]] چنان بود که حمدانیان نیز نتوانستند کاری از پیش برند. از این‌رو، آنان نیز مانند [[وزیران]] و امیرالامرایان پیش از خود، فقط در [[اندیشه]] [[غارت]] و [[چپاول]] بودند. مالیات‌های [[طاقت]] فرسا و سنگینی که [[ناصرالدوله]] وضع کرد موجب [[قحطی]] و [[گرسنگی]] گردید و [[خوراک]] و [[پوشاک]] نایاب شد تا جایی که عده‌ای از گرسنگی و [[بدبختی]] [[جان]] می‌سپردند و نعش آنان روزها در کوچه‌ها و خیابان‌ها می‌ماند و طعمه حیوانات درنده می‌گردید و هیچ کس پروای [[دفن]] اجساد [[مردگان]] را نداشت<ref>صولی، ابوبکر محمد بن یحیی، اخبار راضی بالله والمتقی بالله، ص۲۳۴-۲۳۷.</ref>. به گفته صولی، «ناصرالدوله کار را بر [[متقی]] سخت گرفت و از مخارج او و نزدیکانش بکاست و [[اموال]] وی و مادرش را [[مصادره]] کرد»<ref>صولی، ابوبکر محمد بن یحیی، اخبار راضی بالله والمتقی بالله، ص۲۳۵.</ref>. در همین [[زمان]]، [[روابط]] [[امیر]] حمدانی و [[سپاهیان]] ترک نیز به‌سختی آشفته گردید؛ زیرا ترکانی که در [[سپاه]] سیف‌الدوله بودند به [[ریاست]] توزون بر او بشوریدند و او را متواری کردند. به‌علاوه، بریدیان نیز بر قسمت‌هایی از متصرفات حمدانیان دست یافتند و نبردهای سپاه حمدانی با [[آل بویه]] نیز به [[شکست]] انجامید. از این‌رو، ناصرالدوله با دیگر [[امیران]] حمدانی به سال ۳۳۱ ق. به [[موصل]] گریخت و راه را برای امیرالامرایی توزون هموار ساخت.<ref>[[سید احمد رضا خضری|خضری، سید احمد رضا]]، [[تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه (کتاب)|تاریخ خلافت عباسی از آغاز تا پایان آل بویه]] ص ۱۶۲.</ref>.