خاستگاه پیدایش تشیع و فرقه‌های شیعی در عصر امامان (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| تصویر = 1368279.jpg  

| ناشر = دانشگاه ادیان و مذاهب

'''خاستگاه پیدایش تشیع و فرقه‌های شیعی در عصر امامان''' کتابی است به زبان فارسی که به بررسی چگونگی بسط و گسترش فرهنگ تشیع و پراكندگی آن در میان گروه‌های مختلف، می‌پردازد. این کتاب به قلم [[علی آقانوری]] نوشته شده و توسط [[دانشگاه ادیان و مذاهب (ناشر)|انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب]] به چاپ رسیده‌است.

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر درباره چگونگی بسط و گسترش فرهنگ تشیع و پراكندگی آن در میان گروه‌های مختلف، نیز نوع تعامل آنها با یك‌دیگر این مطالب را شامل می‌شود: چگونگی و چرایی دسته‌بندی‌های سیاسی و فكری عموم مسلمانان، ویژگی‌ها و كاستی‌های برخی از منابع شیعه‌پژوهی، شیعه كیست؟ تشیع چیست و خاستگاه آن كجاست و در چه زمانی شكل گرفته است؟ نیز انشعابات شیعی در عصر امامان. گفتنی است درباره خاستگاه تشیع سه دیدگاه عرضه گردیده كه عبارت است از: یک: هم‌زمانی پیدایش تشیع با اسلام و طراحی آن به دست [[پیامبر خاتم|پیامبر اسلام]] {{صل}}، دوم: پیدایش تشیع به منزله یكی از بازتاب‌ها و پیامدهای حوادث و تحولات سیاسی مذهبی بعد از پیامبر اسلام، سوم: پیدایش تشیع به مثابه یكی از پیامدهای فكری روابط مسلمانان با غیر مسلمانان و در نتیجه غیر اسلامی بودن آن».

* مقدمه؛

=== فصل اول: چگونگی پیدایش فرق اسلامی ===

* مراد از فرقه و فرقه‌گرایی؛

* آغاز فرقه‌گرایی مسلمانان؛

* محورهای کلامی اختلافات فرقه‌ها؛

* زمینه‌ها و عوامل پیدایش فرق:

# اختلاف افکار و سلایق مسلمانان؛

# زمینه‌ها اهداف و تحولات سیاسی اجتماعی؛

# اختلاف‌پذیری قرآن و تفتوت برداشت از متون کتاب و سنت؛

# روابط و تعامل فرهنگی اجتماعی با فرهنگ‌های گوناگون.

=== فصل دوم: شیعه و فرقه‌های شیعی از نگاه ارباب ملل و نحل ===

* پیشینه دانش فرقه‌شناسی؛

* معرفی اجمالی آثار کهن فرقه‌شناسی؛

* آسیب شناسی آثار فرقه‌شناسی:

# جهت‌گیری‌های فرقه‌ای در گزارش تاریخ؛

# اختلاف در لقب‌ها اسامی و تعداد فرقه‌ها؛

* اسباب اختلاف گزارش‌گران؛

* تأثیر حدیث افتراق در گونه‌شناسی و زیاده‌نمایی فرقه‌ها.

=== فصل سوم: مفهوم‌شناسی شیعه و تشیع ===

* کاربرد واژگانی شیعه و تشیع؛

* کاربرد تاریخی واژه شیعه؛

* تعاریف گوناگون از واژه شیعه به عنوان یک جماعت مذهبی؛

* کاربرد واژه‌های دیگر.

=== فصل چهارم: خاستگاه و تاریخ پیدایش تشیع از نگاه‌های مختلف ===

* تشیع مولود طبیعی اسلام؛

* تشیع حاصل تحولات و حوادث سیاسی و فکری در میان مسلمانان نخستین:

# شکل‌گیری تشیع در ماجرای سقیفه؛

# شکل‌گیری تشیع در جریان منازعات مربوط به خلافت عثمان؛

# ظهور تشیع در کشمکش‌های سیاسی نظامی دوران خلافت [[امام علی]] {{ع}}؛

# تشیع بازتابی از شهادت [[امام حسین]] {{ع}}؛

# پیدایش تشیع در عصر [[امام صادق]] {{ع}}؛

* تشیع حاصل روابط فرهنگی اجتماعی با غیر مسلمان:

# روابط فرهنگی و اجتماعی مسلمانان با ایرانیان؛

# شکل‌گیری تشیع و رابطه آن با عبدالله بن سبا.

=== فصل پنجم: مشکلات سیاسی اجتماعی شیعه و رهبران شیعی ===

* عصر اموی:

# ستیز امویان با [[اهل بیت]] {{عم}} و شیعیان؛

# مواجهه حسنین با دستگاه خلافت اموی؛

# سیره سیاسی دیگر امامان شیعه در عصر اموی؛

* عصر سیاسی:

# برخورد و رقابت با شیعه و رهبران شیعی؛

# رودرویی متقابل علویان و خلفای عباسی؛

# دشمنی و رقابت عباسیان با امامان شیعه اثنی عشری؛

# سیره سیاسی دیگر امامان شیعه.

=== فصل ششم: اختلافات سیاسی کلامی شیعیان و اصحاب امامان ===

* انشعاب علویان به دو شاخه حسنی و حسینی؛

* سردرگمی و اختلاف اصحاب [[ائمه]] در باب امامت:

# سردرگمی در مصداق واقعی امام؛

# اختلاف در ویژگی‌های امام؛

* تنازعات درونی اصحاب و برخورد ائمه؛

* طرح دعاوی مهدویت رجعیت و نامیرایی برای ائمه.

=== فصل هفتم: انشعابات شیعی در عصر امامان ===

* کیسانیه؛

* زیدیه:

# عوامل ظهور و شکل‌گیری تفکر زیدی؛

# انشعابات زیدیه در عصر امامان؛

* غلو و غالی‌گری:

# اقسام غلو؛

# عوامل پیداش غلو؛

# برخورد ائمه با غلو و غالیان؛

* اسماعیلیه:

# انشعابات شیعیان جعفری پس از امام صادق {{ع}}؛

# عوامل پیداش اسماعیلیه؛

* واقفه:

# مراد از واقفه؛

# عوامل پیدایش واقفه؛

* انشعابات و اختلافات شیعی پس از [[امام رضا]] {{ع}}؛

* اختلافات شیعیان پس از رحلت امام عسکری {{ع}}؛

* کتابنامه..