مرجعیت دینی اهل بیت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
'''مرجعیت دینی اهل بیت {{ع}}''' به معنای محل رجوع بودن ایشان در [[امور دینی]] است. از آنجا که [[دین اسلام]] آخرین و کامل‌ترین [[ادیان]] است و با توجه به اینکه در زمان حیات [[پیامبر]] {{صل}}، امکان بیان تمام احکام وجود نداشت، لذا بعد از ایشان باید [[مرجع]] و راهنمای [[معصوم]] وجود داشته باشد تا [[احکام اسلامی]] را برای [[مردم]] بیان کرده و آنان را [[هدایت]] کند. براساس ادلۀ عقلی و [[نقلی]]، این [[شأن]] برای [[اهل بیت]] {{ع}} ثابت شده است. | '''مرجعیت دینی اهل بیت {{ع}}''' به معنای محل رجوع بودن ایشان در [[امور دینی]] است. از آنجا که [[دین اسلام]] آخرین و کامل‌ترین [[ادیان]] است و با توجه به اینکه در زمان حیات [[پیامبر]] {{صل}}، امکان بیان تمام احکام وجود نداشت، لذا بعد از ایشان باید [[مرجع]] و راهنمای [[معصوم]] وجود داشته باشد تا [[احکام اسلامی]] را برای [[مردم]] بیان کرده و آنان را [[هدایت]] کند. براساس ادلۀ عقلی و [[نقلی]]، این [[شأن]] برای [[اهل بیت]] {{ع}} ثابت شده است. | ||
== | == مقدمه == | ||
[[مرجعیت دینی]] اهل بیت{{عم}} با ذکر چند مقدمه و اضافه آنها به [[آیه]] {{متن قرآن|عِلْمُ الْكِتَابِ}} می‌توان به [[اثبات]] رسانید: | [[مرجعیت دینی]] اهل بیت{{عم}} با ذکر چند مقدمه و اضافه آنها به [[آیه]] {{متن قرآن|عِلْمُ الْكِتَابِ}} می‌توان به [[اثبات]] رسانید: | ||
===مقدمه اول=== | === مقدمه اول === | ||
در [[قرآن کریم]] می‌خوانیم: | در [[قرآن کریم]] می‌خوانیم: {{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>. | ||
{{متن قرآن|إِنَّهُ لَقُرْآنٌ كَرِيمٌ * فِي كِتَابٍ مَكْنُونٍ * لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ}}<ref>«که این قرآنی ارجمند است * در نوشته‌ای فرو پوشیده * که جز پاکان را به آن دسترس نیست» سوره واقعه، آیه ۷۷-۷۹.</ref>. | |||
در {{متن قرآن|لَا يَمَسُّهُ}} دو احتمال است: یکی مسّ ظاهری با اعضای [[بدن]]؛ و دیگری، مسّ [[باطنی]]. همان‌گونه که در {{متن قرآن|الْمُطَهَّرُونَ}} نیز دو احتمال است: یکی [[طهارت]] ظاهری با اعضای بدن و دیگری، طهارت باطنی با [[قلب]]<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۰۶.</ref>. | |||
در | |||
{{متن قرآن| | |||
===مقدمه | === مقدمه دوم === | ||
در | در اینکه مطهران چه کسانی‌اند؟ باز به [[قرآن]] مراجعه می‌کنیم، [[خداوند متعال]] می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>. | ||
{{متن قرآن| | |||
===مقدمه چهارم=== | در این [[آیه شریفه]]، مصداق مطهران، مشخص و معین شده است؛ آنان کسانی جز [[اهل بیت پیامبر]]{{صل}} نیستند<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۰۷.</ref>. | ||
=== مقدمه سوم === | |||
در تشخیص [[مصداق اهل بیت]] باید به [[روایات]] مراجعه کرد؛ زیرا قرآن می‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ}}<ref>«(آنان را) با برهان‌ها (ی روشن) و نوشته‌ها (فرستادیم) و بر تو قرآن را فرو فرستادیم تا برای مردم آنچه را که به سوی آنان فرو فرستاده‌اند روشن گردانی و باشد که بیندیشند» سوره نحل، آیه ۴۴.</ref>.<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۰۷.</ref> | |||
=== مقدمه چهارم === | |||
با مراجعه به روایات [[فریقین]] [[شیعه]] و [[سنی]] پی می‌بریم که مقصود از [[اهل بیت]] در [[آیه تطهیر]]، [[پیامبر اکرم]]، علی، [[فاطمه]]، حسن و حسین{{عم}} می‌باشند. اگرچه [[حصر]] در آیه اضافی است در مقابل [[همسران پیامبر]]{{صل}} و بقیه [[صحابه]] تا آنها از شمول آیه خارج گردند؛ در نتیجه، آیه تطهیر شامل بقیه اهل بیت{{عم}} از [[دوازده امام]] نیز می‌شود. | با مراجعه به روایات [[فریقین]] [[شیعه]] و [[سنی]] پی می‌بریم که مقصود از [[اهل بیت]] در [[آیه تطهیر]]، [[پیامبر اکرم]]، علی، [[فاطمه]]، حسن و حسین{{عم}} می‌باشند. اگرچه [[حصر]] در آیه اضافی است در مقابل [[همسران پیامبر]]{{صل}} و بقیه [[صحابه]] تا آنها از شمول آیه خارج گردند؛ در نتیجه، آیه تطهیر شامل بقیه اهل بیت{{عم}} از [[دوازده امام]] نیز می‌شود. | ||
==مقصود از {{متن قرآن|مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}== | از مجموع این مقدمات استفاده می‌شود که اهل بیت [[عصمت]] و طهارت{{عم}} [[مرجع]] [[دینی]] [[مردم]] بوده و بر مردم [[امامت]] دارند و بیانات آنان در ذیل [[آیات]]، [[حجت]] است<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۰۸.</ref>. | ||
== مقصود از {{متن قرآن|مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} == | |||
با قطع نظر از ظاهر [[آیه]] که ظهور در افراد [[معصوم]] دارد، با مراجعه به [[روایات تفسیری]] [[اهل سنت]] و [[شیعه]] که در ذیل آیه مورد بحث وارد شده نیز پی می‌بریم که مقصود از {{متن قرآن|مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} و در رأس آنان [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است. | با قطع نظر از ظاهر [[آیه]] که ظهور در افراد [[معصوم]] دارد، با مراجعه به [[روایات تفسیری]] [[اهل سنت]] و [[شیعه]] که در ذیل آیه مورد بحث وارد شده نیز پی می‌بریم که مقصود از {{متن قرآن|مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} [[اهل بیت]] [[عصمت]] و [[طهارت]]{{عم}} و در رأس آنان [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} است. | ||
اینک برخی از [[روایات شیعه]] و اهل سنت را در این زمینه، مورد بررسی قرار می‌دهیم: | |||
[[کلینی]] به [[سند صحیح]] از [[برید بن معاویه]] نقل کرده که گفت: | اینک برخی از [[روایات شیعه]] و اهل سنت را در این زمینه، مورد بررسی قرار می‌دهیم: [[کلینی]] به [[سند صحیح]] از [[برید بن معاویه]] نقل کرده که گفت: {{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ{{ع}}: {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref> قَالَ إِيَّانَا عَنَى وَ عَلِيٌّ أَوَّلُنَا وَ أَفْضَلُنَا وَ خَيْرُنَا بَعْدَ النَّبِيِّ{{صل}}}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۲۹، حدیث ۶.</ref>. | ||
{{متن حدیث|قُلْتُ لِأَبِي جَعْفَرٍ{{ع}}: {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}<ref>«و کافران می‌گویند: تو فرستاده (خداوند) نیستی؛ بگو: میان من و شما خداوند و کسی که دانش کتاب نزد اوست، گواه بس» سوره رعد، آیه ۴۳.</ref> قَالَ إِيَّانَا عَنَى وَ عَلِيٌّ أَوَّلُنَا وَ أَفْضَلُنَا وَ خَيْرُنَا بَعْدَ النَّبِيِّ{{صل}}}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۲۹، حدیث ۶.</ref>. | |||
از [[امام باقر]]{{ع}} درباره آیه {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} سؤال کردم؟ [[حضرت]] فرمود: «تنها ما را قصد کرده و علی اول و [[افضل]] ما و بهترین ما بعد از [[پیامبر]]{{صل}} است». | از [[امام باقر]]{{ع}} درباره آیه {{متن قرآن|قُلْ كَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} سؤال کردم؟ [[حضرت]] فرمود: «تنها ما را قصد کرده و علی اول و [[افضل]] ما و بهترین ما بعد از [[پیامبر]]{{صل}} است». | ||
[[حاکم حسکانی]] به سندش از [[ابوسعید خدری]] نقل کرده که گفت: | |||
{{متن حدیث|سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: {{متن قرآن|وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} قَالَ: ذَاكَ أَخِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ}}<ref>حسکانی، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۰۰، حدیث ۴۲۲.</ref>. | [[حاکم حسکانی]] به سندش از [[ابوسعید خدری]] نقل کرده که گفت: {{متن حدیث|سَأَلْتُ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} عَنْ قَوْلِ اللَّهِ تَعَالَى: {{متن قرآن|وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}} قَالَ: ذَاكَ أَخِي عَلِيُّ بْنُ أَبِي طَالِبٍ}}<ref>حسکانی، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ج۱، ص۴۰۰، حدیث ۴۲۲.</ref>. | ||
«از [[رسول خدا]]{{صل}} درباره قول [[خداوند متعال]]: {{متن قرآن|وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}، سؤال کردم، حضرت فرمود: «آن، برادرم علی بن ابی طالب{{ع}} است» | |||
«از [[رسول خدا]]{{صل}} درباره قول [[خداوند متعال]]: {{متن قرآن|وَمَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتَابِ}}، سؤال کردم، حضرت فرمود: «آن، برادرم علی بن ابی طالب{{ع}} است»<ref>[[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[دانشنامه علمی کلمات امام حسین ج۱ (کتاب)|دانشنامه علمی کلمات امام حسین]]، ج۱، ص ۲۰۸.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||