پرش به محتوا

بنی‌عبدالقیس در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب'
جز (جایگزینی متن - 'داود' به 'داوود')
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب')
خط ۱۱۳: خط ۱۱۳:


== اعلام و رجال بنی عبدالقیس ==  
== اعلام و رجال بنی عبدالقیس ==  
از رجال و مشاهیر بسیار عبدالقیس در [[جاهلیت]] و [[اسلام]] علاوه بر چهره‌های ممتاز و بزرگی همچون [[زید بن صوحان]]<ref> خلیفة بن خیاط، طبقات، ص۲۴۳؛ رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۵۶۵.</ref> و برادرانش [[سیحان بن صوحان]]<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۶۶؛ ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۴، ص۳۸۳.</ref> و [[صعصعه]]،<ref> ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۷۱۷؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۳۷۸.</ref> [[حُکیم بن جبله عبدی]]،<ref> ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۶۶؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۲۱.</ref> [[سفیان بن مصعب عبدی]]،<ref> امینی، الغدیر، ج۲، ص۲۹۴.</ref> [[عمرو بن مرجوم عصری]]،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۸۴.</ref> [[جویریة بن مسهِّر عبدی]]<ref> ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب، ج۳، ص۹۰.</ref> و [[جارود بن منذر عبدی]]<ref> ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب، ج۱، ص۲۴۶.</ref> که همگی در زمره [[اصحاب پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[ائمه]] {{عم}} قرار داشتند، می‌توان به نام شعرای بنامی چون المثقب [[عائذ بن محصن عبدی]]،<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۹۳.</ref> الممزق [[شأس بن نهار عبدی]]،<ref> سمعانی، الانساب، ج۱۳، ص۱۷۴.</ref> الصلتان عبدی که [[شعر]] [[جریر]] و [[فرزدق]] را [[داوری]] کرد،<ref>ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۱، ص۴۹۱؛ مرزبانی، معجم الشعراء، ص۷۳.</ref> [[یزید بن خذّاق عبدی]]،<ref>زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۱۸۲.</ref> الأعور الشنی [[بشر بن منقذ]]،<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۶۲۴؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۹۹.</ref> [[أبی البحر الخطی]]،<ref>ر. ک. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۹ ق۱، ص۳۵-۳۶.</ref> [[مفضل بن عامر]] صاحب قصیده المنصفه<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۹۳.</ref> و... و از خطبای معروفی نظیر [[زید بن صوحان]] و برادرانش [[سیحان]] و [[صعصعه]]،<ref>ثقفی کوفی، الغارات، ج۲، ص۷۸۹.</ref> [[صحار بن عباس]]<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۳۹۹.</ref> و [[مصقلة بن رقبه]]<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۴۰۴؛ زبیدی، تاج العروس، ج۲، ص۳۲.</ref> که بدین امر، در [[عرب]] مثل شده بود،<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۵۷.</ref> اشاره کرد. ضمن این که از عبّاد و زهاد معروف آنان به [[هرم بن حیان]]- از زهاد هشتگانه و از [[یاران علی]] {{ع}}<ref> تفرشی، نقد الرجال، ج۵، ص۴۷؛ اردبیلی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۱۱.</ref> و از [[زنان]] نامدار این [[قبیله]] هم می‌‌توان از [[أم ذریح العبدیة]] –از حاضران در [[جمل]] و [[مادر]] [[جوانی]] که به دستور علی {{ع}} [[قرآن]] را بین دو [[سپاه]] حمل کرد و [[اصحاب]] [[طلحه]] و [[زبیر]] او را به [[شهادت]] رساندند. -<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۱۲.</ref> [[أم أوفی العبدیه]]،<ref> تستری، قاموس الرجال، ج۱۲، ص۱۹۲.</ref> [[ماریه بنت منقذ]] یا [[سعید العبدیه]] –از زنان [[مجاهد]] [[عبدالقیس]] و خانه‌اش محل تجمع [[شیعیان]] [[بصره]] و محل ذکر [[فضائل]] [[آل محمد]] {{صل}}-<ref> تستری، قاموس الرجال، ج۱۲، ص۳۴۳.</ref> [[أم شوق العبدیه]] –از [[راویان]] بعض [[آیات]] پس از [[شهادت امام حسین]] {{ع}} مثل بارش [[خون]]-<ref> ر. ک. ابن حبان، الثقات، ج۵، ص۴۸۷.</ref> یاد کرد.
از رجال و مشاهیر بسیار عبدالقیس در [[جاهلیت]] و [[اسلام]] علاوه بر چهره‌های ممتاز و بزرگی همچون [[زید بن صوحان]]<ref> خلیفة بن خیاط، طبقات، ص۲۴۳؛ رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۵۶۵.</ref> و برادرانش [[سیحان بن صوحان]]<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۶۶؛ ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۴، ص۳۸۳.</ref> و [[صعصعه]]،<ref> ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۲، ص۷۱۷؛ خویی، معجم رجال الحدیث، ج۹، ص۳۷۸.</ref> [[حُکیم بن جبله عبدی]]،<ref> ابن عبد البر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۶۶؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۲۱.</ref> [[سفیان بن مصعب عبدی]]،<ref> امینی، الغدیر، ج۲، ص۲۹۴.</ref> [[عمرو بن مرجوم عصری]]،<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۸۴.</ref> [[جویریة بن مسهِّر عبدی]]<ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، ج۳، ص۹۰.</ref> و [[جارود بن منذر عبدی]]<ref> ابن‌شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب، ج۱، ص۲۴۶.</ref> که همگی در زمره [[اصحاب پیامبر اکرم]] {{صل}} و [[ائمه]] {{عم}} قرار داشتند، می‌توان به نام شعرای بنامی چون المثقب [[عائذ بن محصن عبدی]]،<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۹۳.</ref> الممزق [[شأس بن نهار عبدی]]،<ref> سمعانی، الانساب، ج۱۳، ص۱۷۴.</ref> الصلتان عبدی که [[شعر]] [[جریر]] و [[فرزدق]] را [[داوری]] کرد،<ref>ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۱، ص۴۹۱؛ مرزبانی، معجم الشعراء، ص۷۳.</ref> [[یزید بن خذّاق عبدی]]،<ref>زرکلی، الاعلام، ج۸، ص۱۸۲.</ref> الأعور الشنی [[بشر بن منقذ]]،<ref> ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، ج۲، ص۶۲۴؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۹۹.</ref> [[أبی البحر الخطی]]،<ref>ر. ک. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۹ ق۱، ص۳۵-۳۶.</ref> [[مفضل بن عامر]] صاحب قصیده المنصفه<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۹۳.</ref> و... و از خطبای معروفی نظیر [[زید بن صوحان]] و برادرانش [[سیحان]] و [[صعصعه]]،<ref>ثقفی کوفی، الغارات، ج۲، ص۷۸۹.</ref> [[صحار بن عباس]]<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۳۹۹.</ref> و [[مصقلة بن رقبه]]<ref> ابن قتیبه، المعارف، ص۴۰۴؛ زبیدی، تاج العروس، ج۲، ص۳۲.</ref> که بدین امر، در [[عرب]] مثل شده بود،<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۵۷.</ref> اشاره کرد. ضمن این که از عبّاد و زهاد معروف آنان به [[هرم بن حیان]]- از زهاد هشتگانه و از [[یاران علی]] {{ع}}<ref> تفرشی، نقد الرجال، ج۵، ص۴۷؛ اردبیلی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۱۱.</ref> و از [[زنان]] نامدار این [[قبیله]] هم می‌‌توان از [[أم ذریح العبدیة]] –از حاضران در [[جمل]] و [[مادر]] [[جوانی]] که به دستور علی {{ع}} [[قرآن]] را بین دو [[سپاه]] حمل کرد و [[اصحاب]] [[طلحه]] و [[زبیر]] او را به [[شهادت]] رساندند. -<ref> ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۱۱۲.</ref> [[أم أوفی العبدیه]]،<ref> تستری، قاموس الرجال، ج۱۲، ص۱۹۲.</ref> [[ماریه بنت منقذ]] یا [[سعید العبدیه]] –از زنان [[مجاهد]] [[عبدالقیس]] و خانه‌اش محل تجمع [[شیعیان]] [[بصره]] و محل ذکر [[فضائل]] [[آل محمد]] {{صل}}-<ref> تستری، قاموس الرجال، ج۱۲، ص۳۴۳.</ref> [[أم شوق العبدیه]] –از [[راویان]] بعض [[آیات]] پس از [[شهادت امام حسین]] {{ع}} مثل بارش [[خون]]-<ref> ر. ک. ابن حبان، الثقات، ج۵، ص۴۸۷.</ref> یاد کرد.


همچنین از روات [[ائمه]] از [[قبیله عبدالقیس]] می‌‌توان به [[عبد الله بن حکیم بن جبله]] از راویان [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}، <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۷۵.</ref> اشاره کرد. ضمن این که از زید بن رواحه عبدی،<ref> ر. ک. احمدی میانجی، مکاتب الرسول، ج۱، ص۴۵۴؛ ابن حمزه طوسی، الثاقب فی المثاقب، ص۲۷۶-۲۷۷.</ref> [[نجم بن حطیم]]<ref>شبستری، الفائق فی رواة و اصحاب الامام صادق {{ع}}، ص۳۴۴.</ref> و [[یونس بن أبی یعفور]]<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۱۵۰.</ref> در شمار [[اصحاب]] و [[راویان]] [[امام باقر]] {{ع}} و از [[إبراهیم بن خالد بن عطار]] معروف به [[ابن أبی ملیقه]]،<ref>نجاشی، رجال، ص۲۴.</ref> [[ابراهیم بن نعیم العبدی]]،<ref> ابن داوود، رجال، ص۳۴.</ref> [[بشر بن الصلت العبدی الکوفی]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۶۹.</ref> [[بکر بن محمد العبدی العابد]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۷۰.</ref> [[جفیر بن الحکم]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۱۳۱؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۱، ص۳۶۷.</ref> [[الحسن بن السری]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۸۰؛ ابن داوود، رجال، ص۷۳.</ref> [[حفص بن سلیم]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۹۰.</ref> [[خلاد بن عامر المسلمی العبدی]]،<ref>اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۹۷؛ امین، اعیان الشیعه، ج۶، ص۳۲۸.</ref> [[خلیل العبدی]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۱۵۳؛ ابن داوود، رجال، ص۸۹.</ref> [[عبد الله بن أبی یعفور]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۲۱۳؛ شیخ طوسی، رجال، ص۲۳۰.</ref> [[مسعدة بن صدقة]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۴۱۵.</ref> [[منذر بن جفیر]]<ref> تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۴۱۸.</ref> و... به عنوان بخشی از راویان بی‌شمار [[امام صادق]] {{ع}} یاد کرد. از اصحاب و راویان [[عبدی]] دیگر [[ائمه معصومین]] {{ع}} هم می‌‌توان به اسامی [[إبراهیم بن نعیم العبدی]] معروف به [[أبی الصباح الکنانی]] از [[راویان امام کاظم]] {{ع}}<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۲۳.</ref> و [[عمر بن محمد بن عبدالرحمن بن أُذینه]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۳.</ref> [[ذریح بن محمد المحاربی]]،<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۱۵۹.</ref> [[أبو هفان عبد الله بن أحمد بن حرب بن مهزم العبدی]] صاحب کتاب‌های: «أشعار عبد القیس وأخبارها»، و «شعر أبی طالب بن عبد المطلب وأخباره جمعه وشرحه» و کتاب «طبقات الشعراء»<ref> نجاشی، رجال، ص۲۱۸.</ref> و [[داوود بن علی العبدی]] از اصحاب [[امام رضا]] {{ع}} <ref> تفرشی، نقد الرجال، ج۲، ص۲۱۶.</ref> و نیز [[محمد بن ابراهیم الحضینی الأهوازی]]<ref>تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۱۰.</ref> و [[المختار بن زیاد]] از أصحاب [[امام جواد]] {{ع}} <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۳۷۸؛ ابن داوود، رجال، ص۱۸۷.</ref> و [[حجاج بن سفیان العبدی]] از اصحاب [[امام حسن عسکری]] {{ع}} <ref>امین، اعیان الشیعه، ج۴، ص۵۶۵</ref> اشاره کرد.<ref> برای مطالعه بیشتر ر. ک. نعمت الله صفری فروشانی، مهدی سلیمانی آشتیانی، نقش قبیله شیعی بنو عبدالقیس در حیات فرهنگی و اجتماعی کوفه در عصر حضور ائمه {{ع}}، ص۵۷-۶۱.</ref>
همچنین از روات [[ائمه]] از [[قبیله عبدالقیس]] می‌‌توان به [[عبد الله بن حکیم بن جبله]] از راویان [[امیرالمؤمنین]] {{ع}}، <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۷۵.</ref> اشاره کرد. ضمن این که از زید بن رواحه عبدی،<ref> ر. ک. احمدی میانجی، مکاتب الرسول، ج۱، ص۴۵۴؛ ابن حمزه طوسی، الثاقب فی المثاقب، ص۲۷۶-۲۷۷.</ref> [[نجم بن حطیم]]<ref>شبستری، الفائق فی رواة و اصحاب الامام صادق {{ع}}، ص۳۴۴.</ref> و [[یونس بن أبی یعفور]]<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۱۵۰.</ref> در شمار [[اصحاب]] و [[راویان]] [[امام باقر]] {{ع}} و از [[إبراهیم بن خالد بن عطار]] معروف به [[ابن أبی ملیقه]]،<ref>نجاشی، رجال، ص۲۴.</ref> [[ابراهیم بن نعیم العبدی]]،<ref> ابن داوود، رجال، ص۳۴.</ref> [[بشر بن الصلت العبدی الکوفی]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۶۹.</ref> [[بکر بن محمد العبدی العابد]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۷۰.</ref> [[جفیر بن الحکم]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۱۳۱؛ تفرشی، نقد الرجال، ج۱، ص۳۶۷.</ref> [[الحسن بن السری]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۸۰؛ ابن داوود، رجال، ص۷۳.</ref> [[حفص بن سلیم]]،<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۹۰.</ref> [[خلاد بن عامر المسلمی العبدی]]،<ref>اردبیلی، جامع الرواة، ج۱، ص۲۹۷؛ امین، اعیان الشیعه، ج۶، ص۳۲۸.</ref> [[خلیل العبدی]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۱۵۳؛ ابن داوود، رجال، ص۸۹.</ref> [[عبد الله بن أبی یعفور]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۲۱۳؛ شیخ طوسی، رجال، ص۲۳۰.</ref> [[مسعدة بن صدقة]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۴۱۵.</ref> [[منذر بن جفیر]]<ref> تفرشی، نقد الرجال، ج۴، ص۴۱۸.</ref> و... به عنوان بخشی از راویان بی‌شمار [[امام صادق]] {{ع}} یاد کرد. از اصحاب و راویان [[عبدی]] دیگر [[ائمه معصومین]] {{ع}} هم می‌‌توان به اسامی [[إبراهیم بن نعیم العبدی]] معروف به [[أبی الصباح الکنانی]] از [[راویان امام کاظم]] {{ع}}<ref> شیخ طوسی، رجال، ص۱۲۳.</ref> و [[عمر بن محمد بن عبدالرحمن بن أُذینه]]،<ref> نجاشی، رجال، ص۲۸۳.</ref> [[ذریح بن محمد المحاربی]]،<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۸، ص۱۵۹.</ref> [[أبو هفان عبد الله بن أحمد بن حرب بن مهزم العبدی]] صاحب کتاب‌های: «أشعار عبد القیس وأخبارها»، و «شعر أبی طالب بن عبد المطلب وأخباره جمعه وشرحه» و کتاب «طبقات الشعراء»<ref> نجاشی، رجال، ص۲۱۸.</ref> و [[داوود بن علی العبدی]] از اصحاب [[امام رضا]] {{ع}} <ref> تفرشی، نقد الرجال، ج۲، ص۲۱۶.</ref> و نیز [[محمد بن ابراهیم الحضینی الأهوازی]]<ref>تستری، قاموس الرجال، ج۹، ص۱۰.</ref> و [[المختار بن زیاد]] از أصحاب [[امام جواد]] {{ع}} <ref> شیخ طوسی، رجال، ص۳۷۸؛ ابن داوود، رجال، ص۱۸۷.</ref> و [[حجاج بن سفیان العبدی]] از اصحاب [[امام حسن عسکری]] {{ع}} <ref>امین، اعیان الشیعه، ج۴، ص۵۶۵</ref> اشاره کرد.<ref> برای مطالعه بیشتر ر. ک. نعمت الله صفری فروشانی، مهدی سلیمانی آشتیانی، نقش قبیله شیعی بنو عبدالقیس در حیات فرهنگی و اجتماعی کوفه در عصر حضور ائمه {{ع}}، ص۵۷-۶۱.</ref>
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش