سالم مولی ابیحذیفه در قرآن: تفاوت میان نسخهها
جز
جایگزینی متن - 'تاویل' به 'تأویل'
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
جز (جایگزینی متن - 'تاویل' به 'تأویل') |
||
خط ۲۰: | خط ۲۰: | ||
خداوند در فرمانی در آیه {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْ يُحْشَرُوا إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِيٌّ وَلَا شَفِيعٌ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ}}<ref>«و با آن (قرآن) کسانی را که از گرد آورده شدن نزد پروردگارشان میهراسند در حالی که جز او، هیچ سرور و میانجی ندارند، بیم بده باشد که پرهیزگاری ورزند» سوره انعام، آیه ۵۱.</ref> از پیامبر خواسته تا کسانی که در [[دل]] از [[محشور]] شدن [[هراس]] دارند، با [[قرآن]] بترساند و آنان را هشدار دهد. [[میبدی]]، مقصود آیه را [[ترساندن]] [[موالی]] و فقرای [[عرب]]، از جمله سالم مولی ابی حذیفه دانسته است،<ref>تفسیر مقاتل، ج۱، ص۵۶۲؛ کشف الاسرار، ج۳، ص۳۶۱؛ زاد المسیر، ج۲، ص۳۲.</ref> در حالی که چنین تخصیصی بیدلیل است و تمامی کسانی که به [[معاد]] [[ایمان]] دارند، فقیر باشند یا [[غنی]]، مشمول [[حکم]] آیهاند. به نظر میرسد تأکید میبدی بر [[یاران]] فقیر پیامبر در این آیه، مربوط به [[تفسیر آیه]] بعدی [[سوره مائده]] باشد. میبدی در تفسیر آیه {{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و کسانی را که پروردگارشان را در سپیدهدمان و در پایان روز در پی به دست آوردن خشنودی وی میخوانند از خود مران، نه هیچ از حساب آنان بر گردن تو و نه هیچ از حساب تو بر گردن آنهاست تا برانیشان و از ستمگران گردی» سوره انعام، آیه ۵۲.</ref> گفته [[همنشینی]] [[مسلمانان]] کمبضاعت از جمله [[سالم مولی ابیحذیفه]] با [[پیامبر اکرم]] {{صل}} موجب فاصله گرفتن سران [[قریش]] از آن [[حضرت]] شده بود و از این رو برای [[همنشینی]] با [[پیامبر]] {{صل}} پیشنهاد کردند اطرافیان دونطبقه را از خود دور کند که با [[نزول آیه]]؛ و با اشاره به [[عبادت]] همیشگی این افراد، درخواست [[مشرکان]] برابر با [[ظلم]] دانسته و رد شد <ref>جامعالبیان، ج۷، ص۱۲۷؛ تفسیر ابنکثیر، ج۳،ص۲۳۴.</ref> البته [[میبدی]] با توجه به مکی بودن [[آیه]] توجه نداشته که سالم از [[یاران]] [[مکی]]پیامبر به شمار نمیآمد و در [[مدینه]] [[اسلام]] آورد. برخی [[مفسران]] متأخر گفتهاند که [[فقر]] افرادی مانند سالم مولی ابیحذیفه دستاویز [[تمسخر]] گروهی از [[توانگران]] [[بنیتمیم]] شد که [[خداوند]] با نزول آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! هیچ گروهی گروه دیگر را به ریشخند نگیرد، بسا آنان از اینان بهتر باشند؛ و نه زنانی زنانی دیگر را، بسا آنان از اینان بهتر باشند و از یکدیگر عیبجویی مکنید و (همدیگر را) با لقبهای ناپسند مخوانید! پس از ایمان، بزهکاری نامگذاری ناپسندی است و آنان که (از این کارها) بازنگردند ستمکارند» سوره حجرات، آیه ۱۱.</ref>، مسلمانان را از این کار [[نهی]] کرد<ref>تفسیر ثعلبی، ج۹، ص۸۰؛ تفسیر بغوی، ج۴، ص۲۶۱؛ روض الجنان، ج۱۸، ص۲۸.</ref> افرادی مانند سالم تحت تأثیر گفتار و [[رفتار پیامبر]] {{صل}} بودهاند؛ به گونهای که وقتی پیامبر اکرم {{صل}} [[مردم]] را از وضع هولناک [[قیامت]] [[آگاه]] کرد، ۱۰ تن از [[صحابه]] از جمله سالم [[تصمیم]] گرفتند برخی [[لذتها]] و راحتیها را بر خود [[حرام]] کرده و به جای آن به عبادت و [[شبزندهداری]] بپردازند. با [[آگاهی]] پیامبر اکرم {{صل}} از قضیه، و بازگو کردن روش و [[سنت]] خویش در چگونگی بهرهگیری صحیح از [[راحتی]] و [[لذایذ]] [[دنیا]]، از آنان خواست بر خود سخت نگیرند و چیزهای [[پاکیزه]] را همانند [[کشیشان]] [[مسیحی]] و [[رهبانان]] بر خود حرام نکنند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! چیزهای پاکیزهای را که خداوند برای شما حلال کرده است حرام مشمارید و تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمیدارد و از آنچه خداوند حلال و پاکیزه روزی شما کرده است بخورید و از خداوند که بدو ایمان دارید پروا کنید» سوره مائده، آیه ۸۷-۸۸.</ref>.<ref>اسباب النزول، ص۲۰۷؛ المحرر الوجیز، ج۲، ص۲۲۸؛ مجمع البیان، ج۳، ص۳۶۴.</ref>؛ همچنین [[آیات]] {{متن قرآن|وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا}}<ref>«و بندگان (خداوند) بخشنده آنانند که بر زمین فروتنانه گام برمیدارند و هرگاه نادانان با آنان سخن سر کنند پاسخی نرم گویند و آنان که برای پروردگارشان در سجده و ایستاده شب زندهداری کنند» سوره فرقان، آیه ۶۳-۶۴.</ref> که بیانگر [[صفات]] {{متن قرآن|عِبَادُ الرَّحْمَنِ}} است، بر افرادی مانند سالم [[تطبیق]] شدهاند،<ref>کشف الاسرار، ج۷، ص۷۰؛ روح البیان، ج۶، ص۲۴۰-۲۴۲.</ref> در حالی که هر دو [[آیه]] مکیاند و نمیتوانند درباره مسلمانانی چون [[سالم مولی ابوحذیفه]] نازل شده باشند. | خداوند در فرمانی در آیه {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْ يُحْشَرُوا إِلَى رَبِّهِمْ لَيْسَ لَهُمْ مِنْ دُونِهِ وَلِيٌّ وَلَا شَفِيعٌ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ}}<ref>«و با آن (قرآن) کسانی را که از گرد آورده شدن نزد پروردگارشان میهراسند در حالی که جز او، هیچ سرور و میانجی ندارند، بیم بده باشد که پرهیزگاری ورزند» سوره انعام، آیه ۵۱.</ref> از پیامبر خواسته تا کسانی که در [[دل]] از [[محشور]] شدن [[هراس]] دارند، با [[قرآن]] بترساند و آنان را هشدار دهد. [[میبدی]]، مقصود آیه را [[ترساندن]] [[موالی]] و فقرای [[عرب]]، از جمله سالم مولی ابی حذیفه دانسته است،<ref>تفسیر مقاتل، ج۱، ص۵۶۲؛ کشف الاسرار، ج۳، ص۳۶۱؛ زاد المسیر، ج۲، ص۳۲.</ref> در حالی که چنین تخصیصی بیدلیل است و تمامی کسانی که به [[معاد]] [[ایمان]] دارند، فقیر باشند یا [[غنی]]، مشمول [[حکم]] آیهاند. به نظر میرسد تأکید میبدی بر [[یاران]] فقیر پیامبر در این آیه، مربوط به [[تفسیر آیه]] بعدی [[سوره مائده]] باشد. میبدی در تفسیر آیه {{متن قرآن|وَلَا تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ مَا عَلَيْكَ مِنْ حِسَابِهِمْ مِنْ شَيْءٍ وَمَا مِنْ حِسَابِكَ عَلَيْهِمْ مِنْ شَيْءٍ فَتَطْرُدَهُمْ فَتَكُونَ مِنَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و کسانی را که پروردگارشان را در سپیدهدمان و در پایان روز در پی به دست آوردن خشنودی وی میخوانند از خود مران، نه هیچ از حساب آنان بر گردن تو و نه هیچ از حساب تو بر گردن آنهاست تا برانیشان و از ستمگران گردی» سوره انعام، آیه ۵۲.</ref> گفته [[همنشینی]] [[مسلمانان]] کمبضاعت از جمله [[سالم مولی ابیحذیفه]] با [[پیامبر اکرم]] {{صل}} موجب فاصله گرفتن سران [[قریش]] از آن [[حضرت]] شده بود و از این رو برای [[همنشینی]] با [[پیامبر]] {{صل}} پیشنهاد کردند اطرافیان دونطبقه را از خود دور کند که با [[نزول آیه]]؛ و با اشاره به [[عبادت]] همیشگی این افراد، درخواست [[مشرکان]] برابر با [[ظلم]] دانسته و رد شد <ref>جامعالبیان، ج۷، ص۱۲۷؛ تفسیر ابنکثیر، ج۳،ص۲۳۴.</ref> البته [[میبدی]] با توجه به مکی بودن [[آیه]] توجه نداشته که سالم از [[یاران]] [[مکی]]پیامبر به شمار نمیآمد و در [[مدینه]] [[اسلام]] آورد. برخی [[مفسران]] متأخر گفتهاند که [[فقر]] افرادی مانند سالم مولی ابیحذیفه دستاویز [[تمسخر]] گروهی از [[توانگران]] [[بنیتمیم]] شد که [[خداوند]] با نزول آیه {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَى أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَى أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ وَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! هیچ گروهی گروه دیگر را به ریشخند نگیرد، بسا آنان از اینان بهتر باشند؛ و نه زنانی زنانی دیگر را، بسا آنان از اینان بهتر باشند و از یکدیگر عیبجویی مکنید و (همدیگر را) با لقبهای ناپسند مخوانید! پس از ایمان، بزهکاری نامگذاری ناپسندی است و آنان که (از این کارها) بازنگردند ستمکارند» سوره حجرات، آیه ۱۱.</ref>، مسلمانان را از این کار [[نهی]] کرد<ref>تفسیر ثعلبی، ج۹، ص۸۰؛ تفسیر بغوی، ج۴، ص۲۶۱؛ روض الجنان، ج۱۸، ص۲۸.</ref> افرادی مانند سالم تحت تأثیر گفتار و [[رفتار پیامبر]] {{صل}} بودهاند؛ به گونهای که وقتی پیامبر اکرم {{صل}} [[مردم]] را از وضع هولناک [[قیامت]] [[آگاه]] کرد، ۱۰ تن از [[صحابه]] از جمله سالم [[تصمیم]] گرفتند برخی [[لذتها]] و راحتیها را بر خود [[حرام]] کرده و به جای آن به عبادت و [[شبزندهداری]] بپردازند. با [[آگاهی]] پیامبر اکرم {{صل}} از قضیه، و بازگو کردن روش و [[سنت]] خویش در چگونگی بهرهگیری صحیح از [[راحتی]] و [[لذایذ]] [[دنیا]]، از آنان خواست بر خود سخت نگیرند و چیزهای [[پاکیزه]] را همانند [[کشیشان]] [[مسیحی]] و [[رهبانان]] بر خود حرام نکنند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحَرِّمُوا طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ وَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَالًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي أَنْتُمْ بِهِ مُؤْمِنُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! چیزهای پاکیزهای را که خداوند برای شما حلال کرده است حرام مشمارید و تجاوز نکنید که خداوند تجاوزکاران را دوست نمیدارد و از آنچه خداوند حلال و پاکیزه روزی شما کرده است بخورید و از خداوند که بدو ایمان دارید پروا کنید» سوره مائده، آیه ۸۷-۸۸.</ref>.<ref>اسباب النزول، ص۲۰۷؛ المحرر الوجیز، ج۲، ص۲۲۸؛ مجمع البیان، ج۳، ص۳۶۴.</ref>؛ همچنین [[آیات]] {{متن قرآن|وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا وَالَّذِينَ يَبِيتُونَ لِرَبِّهِمْ سُجَّدًا وَقِيَامًا}}<ref>«و بندگان (خداوند) بخشنده آنانند که بر زمین فروتنانه گام برمیدارند و هرگاه نادانان با آنان سخن سر کنند پاسخی نرم گویند و آنان که برای پروردگارشان در سجده و ایستاده شب زندهداری کنند» سوره فرقان، آیه ۶۳-۶۴.</ref> که بیانگر [[صفات]] {{متن قرآن|عِبَادُ الرَّحْمَنِ}} است، بر افرادی مانند سالم [[تطبیق]] شدهاند،<ref>کشف الاسرار، ج۷، ص۷۰؛ روح البیان، ج۶، ص۲۴۰-۲۴۲.</ref> در حالی که هر دو [[آیه]] مکیاند و نمیتوانند درباره مسلمانانی چون [[سالم مولی ابوحذیفه]] نازل شده باشند. | ||
آیات دیگری نیز در منابع [[شیعی]] به [[سالم مولی ابیحذیفه]] نسبت داده شدهاند. در برخی منابع شیعی مقصود از [[نجوا]] در آیه {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«آیا در نیافتهای که خداوند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است میداند؛ هیچ رازگویی میان سه نفر رخ نمیدهد مگر که او چهارمین آنهاست و نه میان پنج تن مگر که او ششمین آنهاست و نه کمتر از آن و نه بیشتر از آن مگر که او هر جا باشند با آنهاست سپس آنان را از آنچه انجام دادهاند در روز رستخیز آگاه میگرداند، بیگمان خداوند به هر چیزی داناست» سوره مجادله، آیه ۷.</ref>. نجوای سالم مولی ابیحذیفه با تنی چند از [[مهاجران]] [[قریشی]] دانسته شده <ref>الکافی، ج۸، ص۱۸۹؛ | آیات دیگری نیز در منابع [[شیعی]] به [[سالم مولی ابیحذیفه]] نسبت داده شدهاند. در برخی منابع شیعی مقصود از [[نجوا]] در آیه {{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَا يَكُونُ مِنْ نَجْوَى ثَلَاثَةٍ إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَى مِنْ ذَلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}}<ref>«آیا در نیافتهای که خداوند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است میداند؛ هیچ رازگویی میان سه نفر رخ نمیدهد مگر که او چهارمین آنهاست و نه میان پنج تن مگر که او ششمین آنهاست و نه کمتر از آن و نه بیشتر از آن مگر که او هر جا باشند با آنهاست سپس آنان را از آنچه انجام دادهاند در روز رستخیز آگاه میگرداند، بیگمان خداوند به هر چیزی داناست» سوره مجادله، آیه ۷.</ref>. نجوای سالم مولی ابیحذیفه با تنی چند از [[مهاجران]] [[قریشی]] دانسته شده <ref>الکافی، ج۸، ص۱۸۹؛ تأویل الآیات الظاهره، ص۶۴۷؛ نور الثقلین، ج۵، ص۲۵۹.</ref> و بنابر این وی از کسانی است که با [[خدا]] و [[رسول خدا]] [[مخالفت]] کرده و [[خداوند]] از گفت و گوهای پنهانی او خبر دارد و میداند که در صورت منع از نجوا و گفتوگوی پنهانی، باز به کار خود ادامه میدهد {{متن قرآن|فَمَنْ لَمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَتَمَاسَّا فَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَإِطْعَامُ سِتِّينَ مِسْكِينًا ذَلِكَ لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٌ إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ كُبِتُوا كَمَا كُبِتَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَقَدْ أَنزَلْنَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُّهِينٌ يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعًا فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا أَحْصَاهُ اللَّهُ وَنَسُوهُ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الأَرْضِ مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَى ثَلاثَةٍ إِلاَّ هُوَ رَابِعُهُمْ وَلا خَمْسَةٍ إِلاَّ هُوَ سَادِسُهُمْ وَلا أَدْنَى مِن ذَلِكَ وَلا أَكْثَرَ إِلاَّ هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ نُهُوا عَنِ النَّجْوَى ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاؤُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنفُسِهِمْ لَوْلا يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمَصِيرُ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلا تَتَنَاجَوْا بِالإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ }}<ref>«و هر کس نیافت، روزه دو ماه پیاپی پیش از آنکه با همدیگر تماسی بگیرند (بر عهده اوست) و آنکه یارایی ندارد، خوراک دادن به شصت مستمند (بر عهده اوست)، این بدان روست که به خداوند و پیامبرش ایمان آورید و اینها احکام خداوند است و کافران عذابی دردناک خواهند داشت. کسانی که با خداوند و پیامبرش به ستیزه برخیزند نگونسار میشوند چنان که پیشینیانشان نگونسار شدند و ما نشانهها (ی روشن) فرو فرستادهایم و کافران را عذابی خوارساز خواهد بود؛ روزی که خداوند همه آنان را برمیانگیزد آنگاه آنان را از آنچه کردهاند آگاه میگرداند؛ خداوند آن (کردارها) را شماره کرده است اما ایشان خود به فراموشی سپردهاند و خداوند بر هر چیزی گواه است. آیا در نیافتهای که خداوند آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است میداند؛ هیچ رازگویی میان سه نفر رخ نمیدهد مگر که او چهارمین آنهاست و نه میان پنج تن مگر که او ششمین آنهاست و نه کمتر از آن و نه بیشتر از آن مگر که او هر جا باشند با آنهاست سپس آنان را از آنچه انجام دادهاند در روز رستخیز آگاه میگرداند، بیگمان خداوند به هر چیزی داناست. آیا به کسانی ننگریستهای که آنان را از رازگویی باز میدارند سپس به آنچه از آن بازداشته شدهاند، باز میگردند و به گناه و دشمنخویی و نافرمانی با پیامبر، با هم رازگویی میکنند و چون نزد تو میآیند به گونهای تو را درود میگویند که خداوند آن گونه تو را درود نگفته است و با خویش میگویند: چرا خداوند برای آنچه میگوییم ما را عذاب نمیکند؟ دوزخ، آنان را بس، که به آن در میآیند و این پایانه، بد است. ای مؤمنان! هنگامی که رازگویی میکنید به گناه و دشمنخویی و نافرمانی با پیامبر رازگویی نکنید و به نیکی و پرهیزگاری راز گویید! و از خداوند که نزد او گرد آورده میشوید پروا کنید» سوره مجادله، آیه ۴-۹.</ref>؛ همچنین بنابر [[نقلی]]، وقتی [[امام صادق]] {{ع}} در مسیر خود میان [[مکه]] و [[مدینه]] به [[مسجد غدیر]] رسیدند، با [[یادآوری]] رخداد [[غدیرخم]] و اشاره به محل [[خیمه]] [[رسول الله]] {{صل}} و [[منافقان]]، از [[جسارت]] برخی از جمله سالم به [[پیامبر]] {{صل}} و نسبت دادن [[جنون]] به ایشان سخن گفتند که [[نزول]] آیات {{متن قرآن|وَإِن يَكَادُ الَّذِينَ كَفَرُوا لَيُزْلِقُونَكَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّكْرَ وَيَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ وَمَا هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِّلْعَالَمِينَ}}<ref>«و به راستی نزدیک است کافران هنگامی که این یادکرد را میشنوند با چشمانشان به تو آسیب رسانند و میگویند بیگمان او دیوانه است در حالی که این (قرآن) جز یادکردی برای جهانیان نیست» سوره قلم، آیه ۵۱-۵۲.</ref> را در همین راستا دانستهاند<ref>الکافی، ج۴، ص۵۶۶-۵۶۷؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۵۶۰؛ تهذیب، ج۳، ص۲۶۴.</ref> که با توجه به مکی بودن آیات باید آن را از باب [[جری و تطبیق]] دانست. بنابر روایتی دیگر، سالم مولی ابیحذیفه با این سخنان، وارد عرصه [[کفر]] شد؛ ولی [[سوگند]] یاد کرد که چنین سخنی را نگفته است. برخی [[مفسران]] با [[تطبیق]] [[آیه]] {{متن قرآن|يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ مَا قَالُوا وَلَقَدْ قَالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَكَفَرُوا بَعْدَ إِسْلَامِهِمْ وَهَمُّوا بِمَا لَمْ يَنَالُوا وَمَا نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْنَاهُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْرًا لَهُمْ وَإِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذَابًا أَلِيمًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمَا لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ}}<ref>«به خداوند سوگند میخورند که (سخنی) نگفتهاند در حالی که بیگمان کلمه کفر (آمیز) را بر زبان آوردهاند و پس از اسلام خویش کفر ورزیدهاند و به چیزی دل نهادند که بدان دست نیافتهاند و کینهجویی نکردهاند مگر بدان روی که خداوند را توانگر کردهاند؛ پس اگر توبه کنند برای آنان بهتر است و اگر رو بگردانند خداوند آنان را در این جهان و جهان واپسین به عذابی دردناک دچار خواهد کرد و در (این سر) زمین یار و یاوری نخواهند داشت» سوره توبه، آیه ۷۴.</ref> بر این رویداد، آن را [[تفسیر]] کردهاند<ref>تفسیر قمی، ج۱، ص۳۰۱؛ الصافی، ج۲، ص۳۵۹؛ اطیب البیان، ج۶، ص۲۷۱.</ref>.<ref>[[محمد اکبری کارمزدی|کارمزدی]] و [[مهران اسماعیلی|اسماعیلی]]، [[سالم مولی ابی حذیفه (مقاله)|مقاله «سالم مولی ابی حذیفه»]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۵.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == |