فضایل امام علی: تفاوت میان نسخه‌ها

هرچند نام [[حضرت علی]] {{ع}} به صراحت در [[قرآن]] نیامده است، امّا [[آیات]] متعدّدی در [[شأن]] او و عملکرد خاصّ آن حضرت، یا دربارۀ [[ولایت]]، یا [[اهل بیت]] نازل شده که آن حضرت را هم شامل می‌شود<ref>ر. ک: شهید قاضی نور اللّه در «احقاق الحق» ج ۲ و ۳ حدود ۸۴ آیه را نقل می‌کند که دربارۀ علی است و منابع آنها را از کتب اهل سنت می‌آورد. نیز در «پرتوی از فضایل امیر المؤمنین در قرآن» ابو الحسن مطلبی حدود ۱۶۰ مورد از آیات قرآن که دربارۀ علی و اهل بیت است، براساس روایات معرفی شده است نیز «فضائل الخمسه من الصحاح السته» ج ۱ ص۲۶۵.</ref>. به [[اعتقاد]] [[مفسران]] مقدار آیاتی که درباره [[امیر المؤمنین]] {{ع}} نازل شده است، درباره هیچ کس دیگر نازل نشده است، برخی از این [[آیات]] عبارت است از:

[[نقل]] شده روزی [[ابن عباس]] کنار [[چاه زمزم]] نشسته بود و از [[رسول خدا]] {{صل}} [[حدیث]] [[نقل]] می‌کرد. مردی که صورتش را با دستار خود پوشانده بود نزدیک او آمد و هرگاه که [[ابن عباس]] می‌گفت [[رسول خدا]] {{صل}} چنین فرمود او هم می‌گفت [[رسول خدا]] {{صل}} چنین فرمود؛ [[ابن عباس]] به او گفت: "تو را به [[خدا]] [[سوگند]] می‌دهم خودت را معرفی کن". او دستار خود را از صورتش کنار زد و گفت: "ای [[مردم]]! هر کس مرا می‌شناسد، که می‌شناسد و آنان که نمی‌شناسد، خودم را معرفی می‌کنم. من جندب پسر جناده، [[ابوذر غفاری]] از [[یاران]] [[رسول خدا]] {{صل}} در [[جنگ بدر]] هستم. از آن حضرت با دو گوشم شنیدم و با چشم‌هایم دیدم که اگر غیر از این باشد، کر و کور باشم که فرمود: "[[علی]] پیشوای [[نیکوکاران]] و کشنده [[کافران]] است؛ هر کس او را کمک کند [[پیروز]] است و آنکه او را [[خوار]] کند، [[ذلیل]] و بیچاره شود". بدانید که روزی از روزها هنگام ظهر برای [[اقامه نماز]] در [[مسجد]]، نزد [[رسول خدا]] {{صل}} بودم. مردی [[نیازمند]] به [[مسجد]] وارد شد و تقاضای کمک کرد ولی هیچ کس به وی کمکی نکرد. [[علی]] که در همان لحظه مشغول [[نماز]] و در حال [[رکوع]] بود، [[دست]] راستش را که انگشتری در یکی از انگشتانش بود جلو آورد تا آن را به [[مرد]] [[نیازمند]] هدیه کند و مرد [[فقیر]] [[انگشتر]] را در آورد. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} این کار را دید و پس از پایان یافتن [[نماز]] او [[دست]] به [[دعا]] بلند کرد و فرمود: "خداوندا! برادرم [[موسی]] از تو تقاضا کرد تا به وی [[سعه صدر]] و [[گشایش]] در امور و بیانی رسا و شیوا و [[جانشینی]] برادرش [[هارون]] را عطا فرمایی و تو ای [[خدا]] درخواستش را پذیرفتی، و اکنون من، [[پیامبر]] و فرستاده و برگزیده‌ات، از تو می‌خواهم تا [[شرح صدر]] و آسان شدن کارهایم را به من [[مرحمت]] فرمائی و نیز برادرم [[علی]] را [[وزیر]] و [[جانشین]] من قرار دهی تا همراه و کمک من در [[کارها]] و [[پشتیبان]] رسالتم باشد". هنوز سخن [[رسول خدا]] {{صل}} تمام نشده بود که [[جبرئیل]] نازل شد و این [[آیه]] را به [[امر خداوند]] بر وی [[تلاوت]] کرد: {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند، همان کسان که نماز برپا می‌دارند و در حال رکوع زکات می‌دهند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref>.<ref>مناقب علی بن ابی طالب {{ع}} و ما نزل من القرآن فی علی {{ع}}، ابن مردویه اصفهانی، ص۲۹۳، ح۴۶۰؛ تفسیر الثعلبی، ج۴، ص۸۰؛ التفسیر الکبیر، رازی، ج۱۲، ص۲۶؛ شواهد التنزیل، حاکم حسکانی، ج۱، ص۲۳۰ - ۲۲۹؛ مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول {{صل}}، محمد بن طلحه شافعی، ص۱۷۰؛ الفصول المهمة فی معرفة الائمه، ابن صباغ مالکی، ج۱، ص۵۷۹. البته طبق نظر استاد یوسفی غروی، نزول سوره مائده در عصر روز عرفه در حجة الوداع و صدقه دادن انگشتری نیز در مسجد الحرام و در همان حجة الوداع بوده است که به آن در نقل ماجرای غدیر خم اشاره شد.</ref>

=== [[آیه تطهیر]] ===

[[شهر بن حوشب]] [[روایت]] کرده است: روزی برای [[احوالپرسی]] نزد [[ام سلمه]]، [[همسر پیامبر]] {{صل}} رفتم. از او پرسیدم: "ای امّ المؤمنین، نظر شما درباره [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> چیست؟" [[ام سلمه]] گفت: "من و [[رسول خدا]] {{صل}} در محل [[خواب]] خود خوابیده و یک کساء خیبری را در زیر خود انداخته بودیم. در این حال، خدمتکار وارد اطاق شد و گفت: "[[علی]] {{ع}} و [[فاطمه]] {{س}} به همراه [[حسن]] و [[حسین]] {{عم}} بیرون [[خانه]] هستند و می‌خواهند شما را ببینند". [[پیامبر]] {{صل}} به من گفت: "برخیز و از [[اهل بیت]] من فاصله بگیر". برخاستم و در گوشه‌ای نشستم. [[پیامبر]] {{صل}} به آنها اجازه ورود داد و آنها وارد شدند. ایشان زهرا {{س}} را بوسید و به آغوش کشید و سپس [[علی]] {{ع}} را بوسید و به آغوش گرفت و سپس [[حسن]] و [[حسین]] {{عم}} را که بچه‌های کوچکی بودند به سینه خود چسبانید. آنگاه [[فاطمه]] {{س}} ظرفی را آورد که در آن حلوا بود و نزد [[پیامبر]] {{صل}} گذاشت. [[رسول خدا]] {{صل}} ظرف را پیش کشید و همگی از آن خوردند. سپس [[پیامبر]] {{صل}} زهرا {{س}} را در کنار [[علی]] {{ع}} نشانید و [[حسن]] و [[حسین]] {{عم}} را در کنار [[فاطمه]] {{س}} نشانید و چون هوا سرد بود، [[رسول خدا]] {{صل}} پاهای خود را در میان پاهای [[علی]] و [[فاطمه]] {{عم}} داخل کرد، آنگاه پارچه‌ای را که روی خود می‌انداختیم گرفت و آن را برگرداند و با آن کساء آنان را پوشانید. سپس با [[دست]] چپ دو طرف پارچه (کساء) را گرفت و [[دست]] راست را به [[آسمان]] گرفت و فرمود: "خدایا اینها [[اهل بیت]] من هستند. هر گونه [[ناپاکی]] و [[پلیدی]] را از آنها دور کن و آنها را [[پاک]] گردان". این را سه مرتبه گفت. سپس در ادامه فرمود: "چنانکه [[اسماعیل]] و [[اسحاق]] و [[یعقوب]] را از [[پلیدی]] دور و آنها را [[پاک]] کردی و چنانکه [[خاندان]] [[لوط]] و [[آل عمران]] و [[هارون]] را [[پاک]] کردی؛ خدایا اینها [[آل محمد]] هستند پس [[درود]] و [[برکات]] خود را بر [[آل محمد]] قرار بده چنانکه بر [[آل ابراهیم]] قرار دادی که همانا تو سزاوار [[ستایش]] و صاحب [[عظمت]] هستی". من که در آستانه در [[ایستاده]] بودم، گفتم: ای [[رسول خدا]]، آیا من هم از [[اهل بیت]] تو هستم؟ و کساء را بلند کردم تا در کنار آنها قرار گیرم؛ اما [[رسول خدا]] کساء را از [[دست]] من کشید و فرمود: "نه! تو [[همسر پیامبر]] و بر خیر و [[نیکی]] هستی و [[اهل بیت]] من اینها هستند". و نفرمود که تو از [[اهل بیت]] من هستی که اگر چنین می‌فرمود، به [[درستی]] که این [[افتخار]] برای من از آنچه [[خورشید]] بر آن می‌تابد، بهتر بود. سپس این [[آیه]] در [[شأن پیامبر]] و [[علی]] و [[فاطمه]] و [[حسن]] و [[حسین]] {{عم}} نازل شد"<ref>تفسیر قمی، علی بن ابراهیم قمی، ج۲، ص۶۷؛ تفسیر فرات کوفی، فرات بن ابراهیم کوفی، ص۳۳۲؛ مناقب الامام امیرالمؤمنین {{ع}}، محمد بن سلیمان کوفی، ج۲، ص۱۲۴.</ref>.

# [[تکمیل دین]] پس از [[ابلاغ]] امامتش در [[غدیر خم]]: {{متن قرآن|الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ}}<ref>سوره مائده، آیه ۳.</ref> و...<ref>ر. ک: «دانشنامۀ امام علی» {{ع}}، ج ۱۰ مقالۀ «امام علی در قرآن» علامه عسکری، «شواهد التنزیل» ابن رویش، «آیات الفضائل» سیّد محمّد حسینی بهارانچی «علی فی الکتاب و السنّه» حسین شاکری، «نفحات الأزهار فی خلاصة عبقات الأنوار»، ج ۲۰، «سیمای امام علی در قرآن»، حسکانی ترجمه یعقوب جعفری، «احقاق الحق» ج ۲ و ۳، «آیات الأئمّه»، محمّد علی حسنی لاریجانی «پرتوی از فضایل امیر المؤمنین در قرآن» ابو الحسن مطّلبی، «آیات الولایه» سید باقر محمّدی نسب، «دلائل الصدق» ج ۲، نیز تفسیر «البرهان» و «نور الثقلین».</ref>.

== [[امام علی در حدیث]] ==