پرش به محتوا

ولادت پیامبر خاتم در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
عموم سیره‌نویسان و [[تاریخ‌نگاران]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۲۶؛ ابن هشام، ج۱، ص۱۶۷؛ یعقوبی، ج۲، ص۷؛ مسعودی، ج۲، ص۲۶۸.</ref> معتقدند [[تولد پیامبر اکرم]] {{صل}} در "[[عام الفیل]]" (سالی که ابرهه برای خرابی [[خانه کعبه]] آمده بود)<ref>اواسط قرن ششم = م. ۵۷۱.</ref>، [[سال]] ۵۷۰ م بوده است<ref>بیهقی، دلائل، ج۱، ص۷۲.</ref>؛ زیرا آن حضرت به طور قطع در سال ۶۳۲ م در گذشته است و سن مبارک او ۶۲ تا ۶۳ سال بوده است. بنابراین ولادت آن حضرت در ۵۷۰ م خواهد بود.
عموم سیره‌نویسان و [[تاریخ‌نگاران]]<ref>خلیفة بن خیاط، ص۲۶؛ ابن هشام، ج۱، ص۱۶۷؛ یعقوبی، ج۲، ص۷؛ مسعودی، ج۲، ص۲۶۸.</ref> معتقدند [[تولد پیامبر اکرم]] {{صل}} در "[[عام الفیل]]" (سالی که ابرهه برای خرابی [[خانه کعبه]] آمده بود)<ref>اواسط قرن ششم = م. ۵۷۱.</ref>، [[سال]] ۵۷۰ م بوده است<ref>بیهقی، دلائل، ج۱، ص۷۲.</ref>؛ زیرا آن حضرت به طور قطع در سال ۶۳۲ م در گذشته است و سن مبارک او ۶۲ تا ۶۳ سال بوده است. بنابراین ولادت آن حضرت در ۵۷۰ م خواهد بود.


[[اکثریت]] قریب به اتفاق [[محدثان]] و مؤرخان بر این اعتقادند که [[تولد]] [[پیامبر]] {{صل}} در [[ربیع‌الاول]] بوده است؛ ولی در روز [[تولد]] حضرت، [[اختلاف]] دارند<ref>جعفر سبحانی، فروغ ابدیت، ص۱۴۸.</ref>. [[شیعیان]]<ref>به غیر از مرحوم کلینی، ر. ک: کافی، ج۱، ص۴۳۹.</ref>، [[تولد]] وی را هفدهم ربیع‌الاول<ref>طوسی، رسائل العشر، ص۲۱۸.</ref>، [[روز جمعه]] و [[اهل تسنن]] دوازدهم ربیع‌الاول<ref>ابن سعد. ج۱، ص۸۰.</ref>، روز [[دوشنبه]] می‌دانند<ref>منابع معتقد به هفده ربیع الاول: رضی الدین علی حلی، العدد القویه، ص۱۱۰؛ شیخ طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۴۲. منابع معتقد به دوازده ربیع الاول: احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۲؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۵۸-۱۵۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۰-۸۱؛ کلینی، اصول کافی، ج۱، ۴۳۹.</ref>. هنگام [[تولد]]، مادرش [[آمنه]]، کسی را نزد [[عبدالمطلب]]، جد بزرگوارش فرستاد و گفت که [[خداوند]] به تو پسری داده است.  
[[اکثریت]] قریب به اتفاق [[محدثان]] و مؤرخان بر این اعتقادند که [[تولد]] [[پیامبر]] {{صل}} در فصل [[بهار]] و در [[ربیع‌الاول]] بوده است؛ ولی در روز تولد حضرت، [[اختلاف]] دارند<ref>جعفر سبحانی، فروغ ابدیت، ص۱۴۸.</ref>. روزهای دوم<ref>بلاذری، انساب الأشراف، ج۱، ص۹۲ [چاپ زکار، ج۱، ص۱۰۰]؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۲۱.</ref> هشتم<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۱.</ref>، دهم<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۰؛ بلاذری، انساب الأشراف، ج۱، ص۱۰۰؛ ابن اثیر، اسدالغابة، ج۱، ص۲۱.</ref> دوازدهم<ref>ابن سید الناس، عیون الأثر، ج۱، ص۳۳؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۵، ص۲۵۵.</ref> و [[هفدهم ربیع الاول]] و دوازدهم [[ماه مبارک رمضان]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۰؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ج۱، ص۲۵.</ref> در این باره ذکر شده است. بعضی از [[دانشمندان]] امروز حساب کرده‌اند تا ببینند روز ولادت [[رسول اکرم]] {{صل}} با چه روزی از ایام ماه‌های شمسی منطبق می‌شود. به این نتیجه رسیده‌اند که دوازدهم ربیع آن سال مطابق می‌شود با بیستم آوریل و بیستم آوریل مطابق است با سی و یکم فروردین. قهراً هفدهم ربیع مطابق می‌شود با پنجم اردیبهشت. پس قدر مسلّم این است که رسول اکرم {{صل}} در فصل بهار به دنیا آمده است. حال یا سی و یکم فروردین یا پنجم اردیبهشت.


هنگامی که [[عبدالمطلب]] خبر ولادت رسول خدا {{صل}} را شنید، از داخل [[حجر اسماعیل]] که با فرزندان خود و مردانی از [[بنی هاشم]] در آنجا نشسته بود، بلند شد و نزد [[آمنه]] آمد و [[کودک]] را داخل کعبه برد و [[خدا]] را بر این [[نعمت]] چنین [[سپاس]] گفت: "[[حمد]] و سپاس [[خداوند]] را که پسر بچه‌ای [[پاک]] به من [[عطا]] فرمود. او در گهواره به بچه‌های دیگر [[سروری]] پیدا کرد. او را به خانه‌ای که دارای ارکان است [[پناه]] می‌دهم تا اینکه او را بالغ و [[استوار]] ببینم. او را از [[شر]] هر بدخواه [[کینه]] به [[دل]] و حسود ورز لگام گسیخته به [[خدا]] می‌سپارم"<ref>{{متن حدیث|الحمد لله الذی أعطانی هذا الغلام الطیب الآردان قد ساد فی المهد علی الغلمان اعیذ بالبیت ذی الأرکان حتی آرا بالغ البنیان أعیذه من شر ذی شنئان من خاسد مضطرب العنان}}؛بلاذری، ج۱، ص۸۹؛ ابن جوزی، الوفاء، ص۹۳.</ref>. [[عبدالمطلب]] سپس عقیقه‌ای کُشت<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۶۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۲.</ref>. [[محمد]] {{صل}} قبل از اینکه چشم به [[جهان]] بگشاید پدر خویش [[عبدالله]] را از دست داده بود<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۲؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۵۸.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۶؛ [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۰-۳۱.</ref>.
مشهور بین [[اهل سنت]] در [[تولد]] آن حضرت [[دوازدهم ربیع الاول]] و روز [[دوشنبه]] است که نخستین بار آن را [[ابن اسحاق]] (م ۱۵۱)<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> نقل و [[مورخان]] دیگر مانند: [[ابن هشام]] (م ۲۱۸)<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> [[طبری]] (م ۳۱۰)<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۲، ص۱۵۶.</ref> و دیگر [[منابع روایی]] و [[تاریخی]] اهل سنت از وی نقل کرده‌اند. در بین [[شیعیان]] نیز [[کلینی]] (م ۳۲۹)<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۳۹.</ref> قول دوازدهم ربیع الاول را در ولادت آن حضرت نقل کرده است که به احتمال [[قوی]] این قول را از ابن اسحاق گرفته یا کلمه «بقیت» به «مضیت» در عبارت {{متن حدیث|مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ‌}}<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۵۸، ص۴۳۹.</ref> تصحیف و [[دوازده]] [[روز]] باقی مانده از [[ربیع الاول]] به دوازده روز گذشته از ربیع الاول تبدیل شده است<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۵، ص۲۵۱، پاورقی ۳.</ref>، اما مشهور قول [[شیعه]] در تولد آن حضرت، هفدهم ربیع الاول و [[روز جمعه]] است<ref>مفید، المقنعة ص۴۵۶؛ همو، مسارالشیعة (مصنفات الشیخ المفید)، ج۷، ص۵۰.</ref>. بنابراین [[مجلسی]] قول دوازدهم ربیع الاول را از مرحوم کلینی حمل بر [[تقیه]]<ref>مجلسی، حیاة القلوب، ج۲، ص۴۸؛ همو، بحارالأنوار، ج۵۵، ص۳۶۴.</ref> و بر قول هفدهم ربیع الاول ادعای اتفاق کرده است<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۵، ص۲۴۸.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۶؛ [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۳۰-۳۱؛ [[رمضان محمدی|محمدی]]، [[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد]]، [[حسین حسینیان مقدم|حسینیان]]، [[تاریخ اسلام ج۱ (کتاب)|تاریخ اسلام]]، ج۱، ص۴۲.</ref>


گفته شده آن حضرت [[ختنه]] شده و ناف [[بریده]] به [[دنیا]] آمد و این مطلب، [[شگفتی]] عبدالمطلب را برانگیخت و ‌شأن و [[منزلت]] [[رسول خدا]] {{صل}} را در نظر او بالا برد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۸۲.</ref>. [[انس بن مالک]] می‌گوید: رسول خدا {{صل}} فرمود: "از [[کرامت]] من این است که ختنه شده و ناف بریده به دنیا آمدم و کسی عورت مرا ندید"<ref>ابن جوزی، الوفاء، ص۹۴.</ref> [[حاکم]]<ref>حاکم، ج۲، ص۶۰۷.</ref> در مورد [[حدیث]] مختون متولد شدن آن حضرت ادعای [[تواتر]] کرده است، اما عده‌ای<ref>طبرانی، الصغیر، ج۲، ص۵۹؛ هیثمی، ج۸، ص۲۲۴.</ref> افزون بر [[انکار]] تواتر و خدشه در [[سند حدیث]]، در اصل وجود چنین [[حدیثی]] تردید کرده‌اند. [[کمال بن عدیم عقیلی]] این حدیث را [[ضعیف]] دانسته و گفته است: ابداً چنین مطلبی [[ثابت]] نشده است. [[ابن قیم]] گفته است: ممکن است بسیاری از [[مردم]] نیز ختنه شده متولد شوند؛ از این‌رو نمی‌توان آن را از [[معجزات پیامبر]] شمرد<ref>ر. ک: قسطلانی، المواهب، ج۱، ص۷۱.</ref>. افزون بر این، [[روایت]] بالا با روایتی که گفته است عبدالمطلب [[روز]] هفتم ولادت رسول خدا، او را ختنه کرده و محمد نامید<ref>بکری دمیاطی، ج۱، ص۲۰.</ref> و نیز با برخی از گزارش‌ها که [[ختنه]] شدن او را هنگام [[شق صدر]] ـ که مصدر خبری معتبری نیز ندارد ـ دانسته‌اند<ref>طبرانی، المعجم الاوسط، ج۶، ص۷۰؛ ابن عساکر، ج۳، ص۴۱؛ هشمی، ج۸، ص۲۲۴؛ بکری دمیاطی، ج۱، ص۱۲.</ref> [[تعارض]] دارد<ref> [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۰-۳۱.</ref>.
هنگام [[تولد]]، مادرش [[آمنه]]، کسی را نزد [[عبدالمطلب]]، جد بزرگوارش فرستاد و گفت که [[خداوند]] به تو پسری داده است. زمانی که [[عبدالمطلب]] خبر ولادت رسول خدا {{صل}} را شنید، از داخل [[حجر اسماعیل]] که با فرزندان خود و مردانی از [[بنی هاشم]] در آنجا نشسته بود، بلند شد و نزد [[آمنه]] آمد و [[کودک]] را داخل کعبه برد و [[خدا]] را بر این [[نعمت]] چنین [[سپاس]] گفت: "[[حمد]] و سپاس [[خداوند]] را که پسر بچه‌ای [[پاک]] به من [[عطا]] فرمود. او در گهواره به بچه‌های دیگر [[سروری]] پیدا کرد. او را به خانه‌ای که دارای ارکان است [[پناه]] می‌دهم تا اینکه او را بالغ و [[استوار]] ببینم. او را از [[شر]] هر بدخواه [[کینه]] به [[دل]] و حسود ورز لگام گسیخته به [[خدا]] می‌سپارم"<ref>{{متن حدیث|الحمد لله الذی أعطانی هذا الغلام الطیب الآردان قد ساد فی المهد علی الغلمان اعیذ بالبیت ذی الأرکان حتی آرا بالغ البنیان أعیذه من شر ذی شنئان من خاسد مضطرب العنان}}؛بلاذری، ج۱، ص۸۹؛ ابن جوزی، الوفاء، ص۹۳.</ref>. [[عبدالمطلب]] سپس عقیقه‌ای کُشت<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۶۰؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۲.</ref>. [[محمد]] {{صل}} قبل از اینکه چشم به [[جهان]] بگشاید پدر خویش [[عبدالله]] را از دست داده بود<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۲؛ ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۵۸.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۶؛ [[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref>


* [[پیامبر]] {{صل}} بنا به قول مشهور در [[عام الفیل]]، چهل سال [[پیش از بعثت]] در [[مکّه]] به [[دنیا]] آمد<ref>بنگرید: سیره مغلطای، ص۶- ۷؛ تاریخ الخمیس، ج۱، ص۱۹۵.</ref>. مشهور [[شیعه]] و شماری از [[پیروان]] [[مکتب خلافت]]، آن است که در [[روز]] [[هفدهم ربیع الاول]] متولّد شد. در حالی که مشهور [[اهل]] [[سنّت]] و [[عقیده]] [[کلینی]]، روز دوازدهم همین ماه است<ref>الکافی، ج۱، ص۳۶۴.</ref>. مطابق تأکید [[طبرسی]] و کلینی آن [[حضرت]] [[روز جمعه]] به دنیا آمد، امّا دیگران روز [[دوشنبه]] را میلاد [[پیغمبر]] می‌دانند. گویند: مادرش در ایام تشریق، روزهای یازدهم، دوازدهم و سیزدهم [[ذی حجّه]] به او باردار شد<ref>الکافی، ج۱، ص۳۶۴؛ بنگرید: تاریخ الخمیس، ج۱، ص۱۹۶.</ref>. این گفته بی‌اشکال نیست؛ زیرا اگر در همان سال فرزندش را به دنیا آورده باشد، دوران بارداری او سه ماه و چند روز می‌شود و اگر در سال بعد وضع حمل کرده باشد، طول دوره بارداری به پانزده ماه می‌رسد. در حالی که حد اقل بارداری شش ماه و حد اکثر یک سال است. این دیدگاه مشهور شیعه است، مگر این که [[معتقد]] شویم چهار ماه بارداری، از اختصاصات آن حضرت بوده است.<ref>[[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۱۸۹.</ref>.
گفته شده آن حضرت [[ختنه]] شده و ناف [[بریده]] به [[دنیا]] آمد و این مطلب، [[شگفتی]] عبدالمطلب را برانگیخت و ‌شأن و [[منزلت]] [[رسول خدا]] {{صل}} را در نظر او بالا برد<ref>ابن سعد، ج۱، ص۸۲.</ref>. [[انس بن مالک]] می‌گوید: رسول خدا {{صل}} فرمود: "از [[کرامت]] من این است که ختنه شده و ناف بریده به دنیا آمدم و کسی عورت مرا ندید"<ref>ابن جوزی، الوفاء، ص۹۴.</ref> [[حاکم]]<ref>حاکم، ج۲، ص۶۰۷.</ref> در مورد [[حدیث]] مختون متولد شدن آن حضرت ادعای [[تواتر]] کرده است، اما عده‌ای<ref>طبرانی، الصغیر، ج۲، ص۵۹؛ هیثمی، ج۸، ص۲۲۴.</ref> افزون بر [[انکار]] تواتر و خدشه در [[سند حدیث]]، در اصل وجود چنین [[حدیثی]] تردید کرده‌اند. [[کمال بن عدیم عقیلی]] این حدیث را [[ضعیف]] دانسته و گفته است: ابداً چنین مطلبی [[ثابت]] نشده است. [[ابن قیم]] گفته است: ممکن است بسیاری از [[مردم]] نیز ختنه شده متولد شوند؛ از این‌رو نمی‌توان آن را از [[معجزات پیامبر]] شمرد<ref>ر.ک: قسطلانی، المواهب، ج۱، ص۷۱.</ref>. افزون بر این، [[روایت]] بالا با روایتی که گفته است عبدالمطلب [[روز]] هفتم ولادت رسول خدا، او را ختنه کرده و محمد نامید<ref>بکری دمیاطی، ج۱، ص۲۰.</ref> و نیز با برخی از گزارش‌ها که [[ختنه]] شدن او را هنگام [[شق صدر]] ـ که مصدر خبری معتبری نیز ندارد ـ دانسته‌اند<ref>طبرانی، المعجم الاوسط، ج۶، ص۷۰؛ ابن عساکر، ج۳، ص۴۱؛ هشمی، ج۸، ص۲۲۴؛ بکری دمیاطی، ج۱، ص۱۲.</ref> [[تعارض]] دارد<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۳۰-۳۱.</ref>.


== محل ولادت [[رسول خدا]] {{صل}} ==
== محل ولادت [[رسول خدا]] {{صل}} ==
* محل تولد رسول اکرم {{صل}}، ورودی [[شعب ابی طالب]] است که پس از [[هجرت]] [[رسول خدا]] {{صل}} به یثرب، [[عقیل]] این [[خانه]] را [[تصرف]] کرد و آن خانه به نام او مشهور شد. بعدها [[فرزندان]] عقیل آن را به [[محمد بن یوسف ثقفی]] فروختند<ref>طبری، ج۲، ص۱۵۶؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۳۶.</ref>. البته [[محل]] تولد آن [[حضرت]] در طول [[تاریخ]] مورد توجه [[مسلمانان]] بوده است. در [[قرن دوم هجری]]، خیزران، [[همسر]] [[هارون]]، آن محل را خرید و به [[مسجد]] تبدیل کرد. بعدها نیز محل تولد آن حضرت از سوی [[سلاطین]] [[عثمانی]]، [[حاکمان]] [[یمن]]، [[مصر]] و [[عباسیان]] بازسازی شد. در پی روی کار آمدن [[دولت]] سعودی، با [[اصرار]] شیخ عباس قطان شهردار وقت [[مکه]] و درخواست وی از "ملک عبدالعزیز"، قرار بر آن شد تا در آنجا کتابخانه‌ای موسوم به "المکتبة مکة المکرمه" بنا کنند که تاکنون بر قرار است<ref>جعفریان، ص۱۵۴.</ref>.<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۰-۳۱.</ref>
محل تولد رسول اکرم {{صل}}، ورودی [[شعب ابی طالب]] است که پس از [[هجرت]] [[رسول خدا]] {{صل}} به یثرب، [[عقیل]] این [[خانه]] را [[تصرف]] کرد و آن خانه به نام او مشهور شد. بعدها [[فرزندان]] عقیل آن را به [[محمد بن یوسف ثقفی]] فروختند<ref>طبری، ج۲، ص۱۵۶؛ ابن عبدالبر، ج۱، ص۱۳۶.</ref>. البته [[محل]] تولد آن حضرت در طول [[تاریخ]] مورد توجه [[مسلمانان]] بوده است. در [[قرن دوم هجری]]، خیزران، [[همسر]] [[هارون]]، آن محل را خرید و به [[مسجد]] تبدیل کرد. بعدها نیز محل تولد آن حضرت از سوی [[سلاطین]] [[عثمانی]]، [[حاکمان]] [[یمن]]، [[مصر]] و [[عباسیان]] بازسازی شد. در پی روی کار آمدن [[دولت]] سعودی، با [[اصرار]] شیخ عباس قطان شهردار وقت [[مکه]] و درخواست وی از "ملک عبدالعزیز"، قرار بر آن شد تا در آنجا کتابخانه‌ای موسوم به "المکتبة مکة المکرمه" بنا کنند که تاکنون بر قرار است<ref>جعفریان، ص۱۵۴.</ref>.<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۳۰-۳۱؛ [[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۱۸۹.</ref>
* [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در شعب [[بنی هاشم]] یا شعب [[ابو طالب]] در خانه‌ای به دنیا آمد که [[محمد بن یوسف ثقفی]] آن را از [[ورثه]] [[عقیل بن ابی طالب]] به مبلغ یکصد هزار دینار خرید. سپس [[خیزران]] [[مادر]] [[هارون الرشید]] آنجا را خرید و [[مسجد]] کرد. [[مردم]] در آنجا [[نماز]] می‌خواندند<ref>الکافی، ج۱، ص۲۶۴. بنگرید: اخبار مکّه، ج۱، ص۴۳۳؛ تاریخ الامم و الملوک، ج۱، ص۵۷۱.</ref> و ضمن [[زیارت]]، بدان [[تبرک]] می‌کردند. همچنان بود تا این که «وهابی‌ها آنجا را منهدم کردند و مطابق [[عادت]] خود در جلوگیری از تبرک جستن به آثار [[پیامبران]] و [[صالحان]]، مردم را از زیارت آنجا بازداشتند و به اصطبل [[چارپایان]] تبدیل کردند»<ref>اعیان الشیعة، ج۲، ص۷.</ref>.<ref>[[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۱۸۹.</ref>.


== مراسم نام‌گذاری [[پیامبر]] {{صل}} ==
== مراسم نام‌گذاری [[پیامبر]] {{صل}} ==
[[عبدالمطلب]] برای عرض تشکر به پیشگاه [[خداوند]]، گوسفندی کشت و عده‌ای را [[دعوت]] کرد و در آن جشن باشکوه که از عموم [[قریش]] [[دعوت]] شده بودند، نام [[فرزند]] خود را [[محمد]] گذارد. از او پرسیدند: "چرا نام فرزند خود را [[محمد]] (ستوده) [[انتخاب]] کردید، در صورتی که این نام در میان [[اعراب]] کم‌سابقه است؟ گفت: خواستم که در [[آسمان]] و [[زمین]]، ستوده باشد"<ref>ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۱۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۳۲.</ref>. [[ابوطالب]] عموی آن [[حضرت]] در اشعار خود با اشاره به این رویداد چنین گفت: "خداوند نامی از خود را برای [[بزرگداشت]] او جدا ساخت؛ زیرا نام صاحب [[عرش]] [[محمود]] ([[پسندیده]]) و نام [[پیامبر]] [[محمد]] (ستوده) است"<ref>{{عربی|فشق له من اسمه لیجله فذوا العرش محمود و هذا محمد}}؛ابن حبان، الثقات، ج۱، ص۴۱.</ref>.
[[عبدالمطلب]] برای عرض تشکر به پیشگاه [[خداوند]]، گوسفندی کشت و عده‌ای را [[دعوت]] کرد و در آن جشن باشکوه که از عموم [[قریش]] [[دعوت]] شده بودند، نام [[فرزند]] خود را [[محمد]] گذارد. از او پرسیدند: "چرا نام فرزند خود را [[محمد]] (ستوده) [[انتخاب]] کردید، در صورتی که این نام در میان [[اعراب]] کم‌سابقه است؟ گفت: خواستم که در [[آسمان]] و [[زمین]]، ستوده باشد"<ref>ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۱۵؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۳، ص۳۲.</ref>. [[ابوطالب]] عموی آن حضرت در اشعار خود با اشاره به این رویداد چنین گفت: "خداوند نامی از خود را برای [[بزرگداشت]] او جدا ساخت؛ زیرا نام صاحب [[عرش]] [[محمود]] ([[پسندیده]]) و نام [[پیامبر]] [[محمد]] (ستوده) است"<ref>{{عربی|فشق له من اسمه لیجله فذوا العرش محمود و هذا محمد}}؛ابن حبان، الثقات، ج۱، ص۴۱.</ref>.


تا آن روز، فقط شانزده نفر به این اسم نام‌گذاری شده بودند<ref>ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۲۰.</ref>. [[قرآن مجید]] نیز از آن حضرت با نام‌های [[محمد]] و [[احمد]] یاد می‌کند. [[خداوند]] در سوره‌های [[آل عمران]]، [[محمّد]]، [[فتح]] و [[احزاب]]، او را با نام [[محمد]] و در [[سوره صف]] با نام [[احمد]] خوانده است. منشأ [[اختلاف]]، این است که [[مادر رسول خدا]]، پیش از جدش، نام او را احمد گزارده بود<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۷۹؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۸۱.</ref>، چنان که در [[تاریخ]] منعکس است<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۷.</ref>.
تا آن روز، فقط شانزده نفر به این اسم نام‌گذاری شده بودند<ref>ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۲۰.</ref>. [[قرآن مجید]] نیز از آن حضرت با نام‌های [[محمد]] و [[احمد]] یاد می‌کند. [[خداوند]] در سوره‌های [[آل عمران]]، [[محمّد]]، [[فتح]] و [[احزاب]]، او را با نام [[محمد]] و در [[سوره صف]] با نام [[احمد]] خوانده است. منشأ [[اختلاف]]، این است که [[مادر رسول خدا]]، پیش از جدش، نام او را احمد گزارده بود<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۷۹؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۸۱.</ref>، چنان که در [[تاریخ]] منعکس است<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۷.</ref>.


== رویدادهای هنگام ولادت ==
== رویدادهای هنگام ولادت ==
در [[منابع حدیثی]] و [[تاریخی]] برای ولادت [[پیامبر]] {{صل}}، [[معجزات]] و خوارق عادات فراوانی به صورت‌های گوناگون ذکر کرده‌اند<ref>برای مشاهده برخی رویدادها، ر. ک: ابن هشام، ج۱، ص۱۶۶ و ۱۷۴؛ بیهقی، دلائل، ج۱، ص۸۱ و ۱۳۵؛بحرانی، ص۳۷۱-۳۸۰؛ هیثمی، النعمه، ص۴۴؛ جامی ص۱۰۷.</ref> که بسیاری از آنها از نظر [[سند]] مرسل و فاقد شرایط صحت هستند و برخی نیز ضمن [[مخالفت]] با [[عقل]]، درباره موضوعی کم اهمیت است که در آنها [[مبالغه]] زیادی صورت گرفته و عجایب و غرایب آنها با شرح و بسط نقل شده که این خود از نشانه‌های برساخته بودن [[روایت]] است. افزون بر این، [[دست]] کم نیمی از این [[اخبار]] از طریق [[کعب الاحبار]]، [[ابوهریره]]، [[وهب بن منبه]] یا افراد مجهولی نقل شده است که ناقلان آنها به هیچ وجه [[زمان]] ولادت آن [[حضرت]] را [[درک]] نکرده‌اند. از این‌رو، [[معروف حسنی]]<ref>معروف حسنی، ص۲۷۷.</ref> برخی از این خوارق نقل شده را شبیه به افسانه‌های [[هند]] قدیم و [[اقوام]] باستانی دانسته است؛ چنان که [[سید محسن امین]]<ref>محسن امین، ج۶، ص۴۶۵.</ref> نیز درباره برخی از این اخبار گوید: در آنها دیدگاه‌های افراطی و غلوآمیز، [[آشفتگی]]، پاشیدگی و رنگی از [[تندروی]] نمایان است.
در [[منابع حدیثی]] و [[تاریخی]] برای ولادت [[پیامبر]] {{صل}}، [[معجزات]] و خوارق عادات فراوانی به صورت‌های گوناگون ذکر کرده‌اند<ref>برای مشاهده برخی رویدادها، ر.ک: ابن هشام، ج۱، ص۱۶۶ و ۱۷۴؛ بیهقی، دلائل، ج۱، ص۸۱ و ۱۳۵؛بحرانی، ص۳۷۱-۳۸۰؛ هیثمی، النعمه، ص۴۴؛ جامی ص۱۰۷.</ref> که بسیاری از آنها از نظر [[سند]] مرسل و فاقد شرایط صحت هستند و برخی نیز ضمن [[مخالفت]] با [[عقل]]، درباره موضوعی کم اهمیت است که در آنها [[مبالغه]] زیادی صورت گرفته و عجایب و غرایب آنها با شرح و بسط نقل شده که این خود از نشانه‌های برساخته بودن [[روایت]] است. افزون بر این، [[دست]] کم نیمی از این [[اخبار]] از طریق [[کعب الاحبار]]، [[ابوهریره]]، [[وهب بن منبه]] یا افراد مجهولی نقل شده است که ناقلان آنها به هیچ وجه [[زمان]] ولادت آن حضرت را [[درک]] نکرده‌اند. از این‌رو، [[معروف حسنی]]<ref>معروف حسنی، ص۲۷۷.</ref> برخی از این خوارق نقل شده را شبیه به افسانه‌های [[هند]] قدیم و [[اقوام]] باستانی دانسته است؛ چنان که [[سید محسن امین]]<ref>محسن امین، ج۶، ص۴۶۵.</ref> نیز درباره برخی از این اخبار گوید: در آنها دیدگاه‌های افراطی و غلوآمیز، [[آشفتگی]]، پاشیدگی و رنگی از [[تندروی]] نمایان است.


مهم‌ترین رویدادهای هنگام ولادت، نخستین بار در کتاب [[تاریخ]] [[یعقوبی]]<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۷.</ref> آمده است. یعقوبی با اینکه به صورت گذرا به حوادث می‌پردازد، معجزات یا رویدادهای هنگام ولادت را با تفصیل و بدون هیچ سندی ذکر می‌کند و تاریخ دقیق ولادت آن حضرت را از روی [[ستارگان]] معلوم می‌دارد؛ در حالی که بین [[مورخان]] و [[محدثان]] [[اختلاف]] زیادی هنگام ولادت آن حضرت وجود دارد. رویدادهایی که یعقوبی آورده چنین است:
مهم‌ترین رویدادهای هنگام ولادت، نخستین بار در کتاب [[تاریخ]] [[یعقوبی]]<ref>تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۷.</ref> آمده است. یعقوبی با اینکه به صورت گذرا به حوادث می‌پردازد، معجزات یا رویدادهای هنگام ولادت را با تفصیل و بدون هیچ سندی ذکر می‌کند و تاریخ دقیق ولادت آن حضرت را از روی [[ستارگان]] معلوم می‌دارد؛ در حالی که بین [[مورخان]] و [[محدثان]] [[اختلاف]] زیادی هنگام ولادت آن حضرت وجود دارد. رویدادهایی که یعقوبی آورده چنین است:
خط ۳۹: خط ۳۸:
# ایوان کسرا تکان خورد و سیزده [[کنگره]] آن فرو ریخت؛
# ایوان کسرا تکان خورد و سیزده [[کنگره]] آن فرو ریخت؛
# [[آتشکده فارس]] خاموش شد با اینکه هزار سال خاموش نشده بود<ref>شامی، ج۱، ص۳۵۸ گوید: بعد از خاموش شدن آتشکده‌ها، همان شب اقدام به روشن کردن آنها شد، ولی روشن نشدند.</ref>.
# [[آتشکده فارس]] خاموش شد با اینکه هزار سال خاموش نشده بود<ref>شامی، ج۱، ص۳۵۸ گوید: بعد از خاموش شدن آتشکده‌ها، همان شب اقدام به روشن کردن آنها شد، ولی روشن نشدند.</ref>.
# موبد موبدان در [[خواب]] دید شتران [[عربی]]، اسبان سخت کوشی را کشیدند تا از دجله گذشتند و در [[سرزمین]] آنها پراکنده شدند. [[عبد]] المسیح بن بغیله از طرف کسرا راهی [[دمشق]] شد و [[سطیح کاهن]] را در «[[جابیه]]"<ref>روستایی در نواحی جولان دمشق، ر. ک: یاقوت حموی، ج۲، ص۹۱.</ref> در حالی که مشرف به [[مرگ]] بود، [[دیدار]] کرد و بلند در گوش او گفت: ای گره‌گشای [[سختی‌ها]]! کری یا شنوا؟ بزرگ [[خاندان]] یزن گرفتار است و پیش تو آمده. سطیح در پاسخ عبدالمسیح به سجع، شعری خواند بدین مضمون: تو از طرف کسرا آمده‌ای تا درباره خرابی ایوان کسرا، [[خاموشی]] آتشکده‌ها و خواب موبد موبدان بپرسی. بعد این وقایع را چنین [[پیشگویی]] و [[تفسیر]] کرد که به عدد کنگره‌های [[شکست]] خورده، شاهان [[حکومت]] می‌کنند، [[دریاچه ساوه]] خشک می‌شود، [[تلاوت قرآن]] در تهامه آشکار می‌گردد و صاحب [[عصا]] ([[پیامبر خاتم]] {{صل}}) بیاید. سطیح پس از این پیشگویی از [[دنیا]] رفت <ref>یعقوبی، ج۲، ص۷. بخشی از اخبار مربوط به رویدادهای ولادت در منابع دیگر تکرار شده است، ر. ک: طبری، ج۲، ص۱۶۶؛ صدوق، کمال، ص۱۹۱؛ مسعودی، ج۴، ص۲۰؛ بیهقی، دلائل، ج۱، ص۱۲۸؛ زمخشری، ج۲، ص۱۸؛ ابن عساکر، ج۲۷، ص۳۶۲؛ ابن کثیر، البدایه، ج۲، ص۲۶۹؛ طبرسی، اعلام، ص۱۱.</ref>.
# موبد موبدان در [[خواب]] دید شتران [[عربی]]، اسبان سخت کوشی را کشیدند تا از دجله گذشتند و در [[سرزمین]] آنها پراکنده شدند. [[عبد]] المسیح بن بغیله از طرف کسرا راهی [[دمشق]] شد و [[سطیح کاهن]] را در «[[جابیه]]"<ref>روستایی در نواحی جولان دمشق، ر.ک: یاقوت حموی، ج۲، ص۹۱.</ref> در حالی که مشرف به [[مرگ]] بود، [[دیدار]] کرد و بلند در گوش او گفت: ای گره‌گشای [[سختی‌ها]]! کری یا شنوا؟ بزرگ [[خاندان]] یزن گرفتار است و پیش تو آمده. سطیح در پاسخ عبدالمسیح به سجع، شعری خواند بدین مضمون: تو از طرف کسرا آمده‌ای تا درباره خرابی ایوان کسرا، [[خاموشی]] آتشکده‌ها و خواب موبد موبدان بپرسی. بعد این وقایع را چنین [[پیشگویی]] و [[تفسیر]] کرد که به عدد کنگره‌های [[شکست]] خورده، شاهان [[حکومت]] می‌کنند، [[دریاچه ساوه]] خشک می‌شود، [[تلاوت قرآن]] در تهامه آشکار می‌گردد و صاحب [[عصا]] ([[پیامبر خاتم]] {{صل}}) بیاید. سطیح پس از این پیشگویی از [[دنیا]] رفت<ref>یعقوبی، ج۲، ص۷. بخشی از اخبار مربوط به رویدادهای ولادت در منابع دیگر تکرار شده است، ر.ک: طبری، ج۲، ص۱۶۶؛ صدوق، کمال، ص۱۹۱؛ مسعودی، ج۴، ص۲۰؛ بیهقی، دلائل، ج۱، ص۱۲۸؛ زمخشری، ج۲، ص۱۸؛ ابن عساکر، ج۲۷، ص۳۶۲؛ ابن کثیر، البدایه، ج۲، ص۲۶۹؛ طبرسی، اعلام، ص۱۱.</ref>.


[[مخزوم بن هانی مخزومی]]، تنها [[راوی]] بخش مهمی از رویداهای هنگام ولادت [[رسول خدا]] {{صل}} است. مخزوم این واقعه را از پدرش هانی نقل کرده است؛ بنابراین، تکرار این [[روایت]] در کتاب‌های گوناگون، دلیل بر [[تواتر]] آن نیست در حجم انبوهی از اخباری که رویدادهای هنگام ولادت را نقل کرده‌اند، عجایب و غرایب فراوانی به چشم می‌خورد که فاقد [[ارزش]] [[تاریخی]] هستند. این [[اخبار]] بیشتر در کتاب‌های دلائل النبوه نقل شده‌اند که حاوی بیشترین روایاتی است که عجایب و غرایب فراوانی را در خود جای داده‌اند و این خود می‌تواند از نشانه‌های برساخته بودن آنها باشد. شاید به علت وجود این عجایب است که وقتی [[ذهبی]]<ref>تاریخ، ج۱، ص۳۸.</ref> این [[معجزات]] را از [[طبری]] نقل می‌کند، می‌گوید: "سخنی شگفت و دور از [[باور]] است".
[[مخزوم بن هانی مخزومی]]، تنها [[راوی]] بخش مهمی از رویداهای هنگام ولادت [[رسول خدا]] {{صل}} است. مخزوم این واقعه را از پدرش هانی نقل کرده است؛ بنابراین، تکرار این [[روایت]] در کتاب‌های گوناگون، دلیل بر [[تواتر]] آن نیست در حجم انبوهی از اخباری که رویدادهای هنگام ولادت را نقل کرده‌اند، عجایب و غرایب فراوانی به چشم می‌خورد که فاقد [[ارزش]] [[تاریخی]] هستند. این [[اخبار]] بیشتر در کتاب‌های دلائل النبوه نقل شده‌اند که حاوی بیشترین روایاتی است که عجایب و غرایب فراوانی را در خود جای داده‌اند و این خود می‌تواند از نشانه‌های برساخته بودن آنها باشد. شاید به علت وجود این عجایب است که وقتی [[ذهبی]]<ref>تاریخ، ج۱، ص۳۸.</ref> این [[معجزات]] را از [[طبری]] نقل می‌کند، می‌گوید: "سخنی شگفت و دور از [[باور]] است".
خط ۴۷: خط ۴۶:
# این حوادث را با [[سلسله]] اسناد از منابع [[عربی]] و [[راویان]] ساکن [[مکه]] و به صورت شفاهی دریافت و ذکر کرده‌اند، اما نه در بخش تاریخ ایران.
# این حوادث را با [[سلسله]] اسناد از منابع [[عربی]] و [[راویان]] ساکن [[مکه]] و به صورت شفاهی دریافت و ذکر کرده‌اند، اما نه در بخش تاریخ ایران.


حمزه اصفهانی که از تاریخ ایران اطلاعات وسیعی داشته و در کتاب خود اطلاعات [[ارزشمندی]] از تاریخ یونان، [[روم]] و ایران عرضه کرده است و در بخش تاریخ ایران و [[عرب]]، به [[تولد]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پرداخته و تا حدودی [[ارتباط]] [[پادشاه ایران]] و [[عرب‌ها]] را در این زمان بیان کرده، به چنین حوادث خارق‌العاده‌ای در زمان کسرای پادشاه ایران اشاره نکرده است<ref>ر. ک: حمزه اصفهانی، ص۱۱۴.</ref>.
حمزه اصفهانی که از تاریخ ایران اطلاعات وسیعی داشته و در کتاب خود اطلاعات [[ارزشمندی]] از تاریخ یونان، [[روم]] و ایران عرضه کرده است و در بخش تاریخ ایران و [[عرب]]، به [[تولد]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پرداخته و تا حدودی [[ارتباط]] [[پادشاه ایران]] و [[عرب‌ها]] را در این زمان بیان کرده، به چنین حوادث خارق‌العاده‌ای در زمان کسرای پادشاه ایران اشاره نکرده است<ref>ر.ک: حمزه اصفهانی، ص۱۱۴.</ref>.


[[ابوعلی مسکویه]] نیز با اینکه تقریباً تمام [[پادشاهان ایران]] و جزئیات فراوانی از [[حکومت]] آنها را آورده، به هیچ یک از این وقایع اشاره نکرده است. به هر حال، اگر واقعا چنین حوادث مهمی در [[تاریخ]] [[ایران]] اتفاق افتاده بود، باید در جایی از تاریخ ایران ثبت و نقل می‌شد.
[[ابوعلی مسکویه]] نیز با اینکه تقریباً تمام [[پادشاهان ایران]] و جزئیات فراوانی از [[حکومت]] آنها را آورده، به هیچ یک از این وقایع اشاره نکرده است. به هر حال، اگر واقعا چنین حوادث مهمی در [[تاریخ]] [[ایران]] اتفاق افتاده بود، باید در جایی از تاریخ ایران ثبت و نقل می‌شد.
خط ۵۳: خط ۵۲:
گفتنی است درباره ولادت [[رسول خدا]] {{صل}}، [[روایات]] فراوان دیگری نقل شده است که [[درستی]] آنها معلوم نیست؛ به ویژه که [[اعراب]] از رسول خدا {{صل}} و [[آینده]] او [[شناختی]] نداشتند<ref>اربلی، ج۱، ص۵۲.</ref> و در فضای [[فرهنگی]] [[جامعه]] [[حجاز]] پیش از [[اسلام]] نیز اقتضای نقل چنین [[اخبار]] جزئی و دقیق از [[زندگی]] کسی که اهمیت او برای آنها روشن نبوده، وجود نداشته است. در کلمات [[اهل بیت]] نیز هیچ اشاره‌ای به این اخبار نرفته است. افزون بر اینکه برخی از رویدادهای هنگام ولادت، [[انکار]] شده‌اند<ref>قسطلانی، المواهب، ج۱، ص۶۵؛ جعفر مرتضی عاملی، ج۲، ص۶۶.</ref>.
گفتنی است درباره ولادت [[رسول خدا]] {{صل}}، [[روایات]] فراوان دیگری نقل شده است که [[درستی]] آنها معلوم نیست؛ به ویژه که [[اعراب]] از رسول خدا {{صل}} و [[آینده]] او [[شناختی]] نداشتند<ref>اربلی، ج۱، ص۵۲.</ref> و در فضای [[فرهنگی]] [[جامعه]] [[حجاز]] پیش از [[اسلام]] نیز اقتضای نقل چنین [[اخبار]] جزئی و دقیق از [[زندگی]] کسی که اهمیت او برای آنها روشن نبوده، وجود نداشته است. در کلمات [[اهل بیت]] نیز هیچ اشاره‌ای به این اخبار نرفته است. افزون بر اینکه برخی از رویدادهای هنگام ولادت، [[انکار]] شده‌اند<ref>قسطلانی، المواهب، ج۱، ص۶۵؛ جعفر مرتضی عاملی، ج۲، ص۶۶.</ref>.


[[معروف حسنی]]<ref>معروف حسنی، ص۲۷۹-۲۸۰.</ref> درباره [[معجزات]] و خوارق عاداتی که به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در [[دوران کودکی]] او نسبت می‌دهند می‌نویسد: اگر غرایب و رخدادهایی که از زمانی که او نطفه بود تا زمانی که به صورت [[خون]] بسته و مضغه درآمد، آنگاه استخوان شد و بر آن استخوان گوشت رویید و تا زمانی که دیده به [[جهان]] گشود و نفس‌های [[مبارک]] او در فضای [[مکه]] و پس از آن در دیگر مکان‌های [[عرب]] نشین، آنجا که [[حلیمه سعدیه]] عهده‌دار شیر دادن و [[تربیت]] او می‌شود، رها شد و تا زمانی که وی، حلیمه و همه اعراب آن محله را به [[شگفتی]] فرو برد، پیوسته و پی در پی رخ می‌داد و بالاخره اگر آن همه وقایع شگفت‌آوری که [[راویان]]، مدعی شده‌اند، در [[آسمان]] و [[زمین]] و دریاها و غارها صورت پذیرفته بود، قطعاً آوازه آن، مکه و مناطق مجاور آن را در می‌نوردید و در خوارکردن سرکشان مکه و [[قریش]] مؤثر می‌افتاد و آنان را وامی داشت به [[دعوت]] او [[ایمان]] آورند؛ حال آنکه می‌دانیم مکیان و قرشیان (که قاعدتاً باید چنین معجزاتی را در صورت وقوع می‌دیدند) از همه [[اعراب]] و دیگر [[ملت‌ها]] [[تعصب]] و [[شرارت]] بیشتری در مقابل [[دعوت پیامبر]] از خود نشان دادند و وی نتوانست آنان را به این [[مکتب]] درآورد، مگر پس از آنکه [[آتش]] جنگ‌های (پی در پی) تعدادی از [[پیروان]] او و تعدادی از آنان را در کام خود فرو برد و وی از نظر افراد و توان تسلیحاتی از آنان قوی‌تر شد. به هر حال روشن نیست چه مقدار از این [[روایات]] صحت دارد و چه مقدار به دست قصه گویان ساخته شده است<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۳۱-۳۲.</ref>.
[[معروف حسنی]]<ref>معروف حسنی، ص۲۷۹-۲۸۰.</ref> درباره [[معجزات]] و خوارق عاداتی که به [[پیامبر اکرم]] {{صل}} در [[دوران کودکی]] او نسبت می‌دهند می‌نویسد: اگر غرایب و رخدادهایی که از زمانی که او نطفه بود تا زمانی که به صورت [[خون]] بسته و مضغه درآمد، آنگاه استخوان شد و بر آن استخوان گوشت رویید و تا زمانی که دیده به [[جهان]] گشود و نفس‌های [[مبارک]] او در فضای [[مکه]] و پس از آن در دیگر مکان‌های [[عرب]] نشین، آنجا که [[حلیمه سعدیه]] عهده‌دار شیر دادن و [[تربیت]] او می‌شود، رها شد و تا زمانی که وی، حلیمه و همه اعراب آن محله را به [[شگفتی]] فرو برد، پیوسته و پی در پی رخ می‌داد و بالاخره اگر آن همه وقایع شگفت‌آوری که [[راویان]]، مدعی شده‌اند، در [[آسمان]] و [[زمین]] و دریاها و غارها صورت پذیرفته بود، قطعاً آوازه آن، مکه و مناطق مجاور آن را در می‌نوردید و در خوارکردن سرکشان مکه و [[قریش]] مؤثر می‌افتاد و آنان را وامی داشت به [[دعوت]] او [[ایمان]] آورند؛ حال آنکه می‌دانیم مکیان و قرشیان (که قاعدتاً باید چنین معجزاتی را در صورت وقوع می‌دیدند) از همه [[اعراب]] و دیگر [[ملت‌ها]] [[تعصب]] و [[شرارت]] بیشتری در مقابل [[دعوت پیامبر]] از خود نشان دادند و وی نتوانست آنان را به این [[مکتب]] درآورد، مگر پس از آنکه [[آتش]] جنگ‌های (پی در پی) تعدادی از [[پیروان]] او و تعدادی از آنان را در کام خود فرو برد و وی از نظر افراد و توان تسلیحاتی از آنان قوی‌تر شد. به هر حال روشن نیست چه مقدار از این [[روایات]] صحت دارد و چه مقدار به دست قصه گویان ساخته شده است<ref>[[رمضان محمدی|محمدی، رمضان]]، [[دانشنامه سیره نبوی (کتاب)|مقاله «محمد رسول الله»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص۳۱-۳۲؛ [[رمضان محمدی|محمدی]]، [[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد]]، [[حسین حسینیان مقدم|حسینیان]]، [[تاریخ اسلام ج۱ (کتاب)|تاریخ اسلام]]، ج۱، ص۴۲.</ref>.


== دوره [[زندگی پیامبر]] {{صل}} در [[بادیه]] ==
== دوره [[زندگی پیامبر]] {{صل}} در [[بادیه]] ==
نخستین دایه [[رسول اکرم]] {{صل}} کنیزی بود به نام ثویبه که چهار [[ماه]] آن حضرت را شیر داد<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۶۱؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۳.</ref>. بعد از ثویبه، [[حلیمه سعدیه]] دایه حضرت شد. او با [[زنان]] "بنی‌سعد" به [[شهر]] [[مکه]] آمده بود تا هر کدام، [[کودکی]] از [[قریش]] بگیرند و او را شیر دهند و بزرگ کنند تا خود را از تنگنای [[زندگی]] [[نجات]] دهند و [[افتخار]] دایگی حضرت به حلیمه رسید<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۴.</ref>.
نخستین دایه [[رسول اکرم]] {{صل}} کنیزی بود به نام ثویبه که چهار [[ماه]] آن حضرت را شیر داد<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۶۱؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۳.</ref>. بعد از ثویبه، [[حلیمه سعدیه]] دایه حضرت شد. او با [[زنان]] "بنی‌سعد" به [[شهر]] [[مکه]] آمده بود تا هر کدام، [[کودکی]] از [[قریش]] بگیرند و او را شیر دهند و بزرگ کنند تا خود را از تنگنای [[زندگی]] [[نجات]] دهند و [[افتخار]] دایگی حضرت به حلیمه رسید<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۴.</ref>.


از [[برکت]] وجود [[پیامبر]] {{صل}} [[زندگی]] حلیمه و شوهرش متحول و پر [[برکت]] شد<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۴.</ref>. مدت ۵ سال تمام، [[رسول خدا]] {{صل}} در میان [[قبیله]] بنی‌سعد بود و [[رشد]] و نمو کافی کرد و در ضمن این مدت دو یا سه بار حلیمه، او را پیش مادرش برد و آخرین بار، وی را به مادرش تحویل داد<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۶۴-۱۶۵.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۸.</ref>
از [[برکت]] وجود [[پیامبر]] {{صل}} [[زندگی]] حلیمه و شوهرش متحول و پر [[برکت]] شد<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۶۲-۱۶۴.</ref>. مدت ۵ سال تمام، [[رسول خدا]] {{صل}} در میان [[قبیله]] بنی‌سعد بود و [[رشد]] و نمو کافی کرد و در ضمن این مدت دو یا سه بار حلیمه، او را پیش مادرش برد و آخرین بار، وی را به مادرش تحویل داد<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۶۴-۱۶۵.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۸.</ref>


== [[وفات]] [[آمنه]] [[مادر پیامبر خاتم]] {{صل}} ==
== [[وفات]] [[آمنه]] [[مادر پیامبر خاتم]] {{صل}} ==
[[حلیمه سعدیه]]، [[رسول خدا]] {{صل}} را نزد مادرش آورد و به او سپرد. از آن به بعد، [[محمد]] {{صل}} در کنار [[مادر]] و جد خویش [[عبدالمطلب]] [[زندگی]] می‌کرد تا اینکه ۶ سال از [[عمر]] شریفش [[گذشت]]. در آن هنگام، مادرش [[آمنه]]، او را برای [[دیدار]] دایی‌های پدری که آن حضرت در [[مدینه]] از [[قبیله]] "بنی‌النجار" داشت، با خود برداشت و به [[مدینه]] آورد. [[آمنه]] در مراجعت به [[مکه]]، در منزلی به نام "ابواء" [[بیمار]] شد و همانجا از [[دنیا]] رفت<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۶۸؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۴؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۱، ص۱۸۸.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۸.</ref>
[[حلیمه سعدیه]]، [[رسول خدا]] {{صل}} را نزد مادرش آورد و به او سپرد. از آن به بعد، [[محمد]] {{صل}} در کنار [[مادر]] و جد خویش [[عبدالمطلب]] [[زندگی]] می‌کرد تا اینکه ۶ سال از [[عمر]] شریفش [[گذشت]]. در آن هنگام، مادرش [[آمنه]]، او را برای [[دیدار]] دایی‌های پدری که آن حضرت در [[مدینه]] از [[قبیله]] "بنی‌النجار" داشت، با خود برداشت و به [[مدینه]] آورد. [[آمنه]] در مراجعت به [[مکه]]، در منزلی به نام "ابواء" [[بیمار]] شد و همانجا از [[دنیا]] رفت<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۱، ص۱۶۸؛ احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ج۱، ص۹۴؛ ابوبکر بیهقی، دلائل النبوة و معرفة احوال صاحب الشریعه، ج۱، ص۱۸۸.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۸.</ref>


== [[سرپرستی]] [[عبدالمطلب]] ==
== [[سرپرستی]] [[عبدالمطلب]] ==
پس از [[مرگ]] [[آمنه]]، [[رسول خاتم]] {{صل}} تحت تکفل جدش [[عبدالمطلب]] قرار گرفت. رسم آن زمان چنان بود که هر روز در کنار [[کعبه]] برای [[عبدالمطلب]] فرش پهن می‌کردند و فرزندانش در اطراف آن فرش، روی [[زمین]] می‌نشستند تا [[عبدالمطلب]] می‌آمد و روی آن فرش می‌نشست و [[فرزندان]] همراه او روی فرش می‌نشستند. [[رسول اکرم]] {{صل}} گاهی روی آن فرش می‌رفت و عموهای آن حضرت، [[مانع]] وی می‌شدند؛ ولی [[عبدالمطلب]] به آنها می‌گفت که فرزندم را رها کنید که به [[خدا]] قسم! [[صاحب]] [[مقام]] بزرگی خواهد شد. سپس او را می‌گرفت و در کنار خود، روی فرش می‌نشاند<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۸-۲۴۹.</ref>.
پس از [[مرگ]] [[آمنه]]، [[رسول خاتم]] {{صل}} تحت تکفل جدش [[عبدالمطلب]] قرار گرفت. رسم آن زمان چنان بود که هر روز در کنار [[کعبه]] برای [[عبدالمطلب]] فرش پهن می‌کردند و فرزندانش در اطراف آن فرش، روی [[زمین]] می‌نشستند تا [[عبدالمطلب]] می‌آمد و روی آن فرش می‌نشست و [[فرزندان]] همراه او روی فرش می‌نشستند. [[رسول اکرم]] {{صل}} گاهی روی آن فرش می‌رفت و عموهای آن حضرت، [[مانع]] وی می‌شدند؛ ولی [[عبدالمطلب]] به آنها می‌گفت که فرزندم را رها کنید که به [[خدا]] قسم! [[صاحب]] [[مقام]] بزرگی خواهد شد. سپس او را می‌گرفت و در کنار خود، روی فرش می‌نشاند<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹.</ref>.


== [[مرگ]] [[عبدالمطلب]] و کفالت [[ابوطالب]] ==
== [[مرگ]] [[عبدالمطلب]] و کفالت [[ابوطالب]] ==
هشت سال از [[زندگی]] [[شریف]] [[پیامبر]] {{صل}} گذشته بود که جد بزرگوارش، [[رحلت]] کرد. [[عبدالمطلب]] از میان پسرانش، [[ابوطالب]] را برای [[سرپرستی]] [[محمد]] {{صل}} برگزید و [[وصیت]] کرد همواره از او نگهداری کند. [[عبدالمطلب]] می‌دانست [[شفقت]] [[ابوطالب]] بر [[محمد]] {{صل}} زیاد است. [[ابوطالب]]، بی‌نهایت او را [[دوست]] می‌داشت و پیوسته مراقب وی بود و شب و روز، یک لحظه او را تنها نمی‌گذاشت و وی را از چشم [[بیگانگان]] محفوظ می‌داشت<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ص۹۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۹۶.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۹.</ref>
هشت سال از [[زندگی]] [[شریف]] [[پیامبر]] {{صل}} گذشته بود که جد بزرگوارش، [[رحلت]] کرد. [[عبدالمطلب]] از میان پسرانش، [[ابوطالب]] را برای [[سرپرستی]] [[محمد]] {{صل}} برگزید و [[وصیت]] کرد همواره از او نگهداری کند. [[عبدالمطلب]] می‌دانست [[شفقت]] [[ابوطالب]] بر [[محمد]] {{صل}} زیاد است. [[ابوطالب]]، بی‌نهایت او را [[دوست]] می‌داشت و پیوسته مراقب وی بود و شب و روز، یک لحظه او را تنها نمی‌گذاشت و وی را از چشم [[بیگانگان]] محفوظ می‌داشت<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الاشراف، ص۹۲؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۹۶.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۹.</ref>


== [[شبانی پیامبر]] {{صل}} در کودکی ==
== [[شبانی پیامبر]] {{صل}} در کودکی ==
گزارش [[شبانی پیامبر]] {{صل}} برای [[خویشاوندان]] خود و تمام مکیان، از خود آن حضرت نقل شده است. [[نبی]] [[اسلام]] {{صل}} ابتدا در "اجیاد" برای [[خویشاوندان]] خود و سپس در "قراریط" برای مکیان [[شبانی]] می‌کرد<ref>شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس التنفیس، ج۱، ص۲۵۹؛ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۸۳.</ref>. [[عمر بن عمر بن فارس]] از [[زهری]]، از [[جابر بن عبدالله]] [[نقل]] می‌کند که از [[رسول اکرم]] {{صل}} پرسیدم: "شما هم گوسفند چرانی کرده‌اید؟ فرمود: آری و هیچ [[پیامبری]] نیست؛ مگر آنکه [[شبانی]] کرده است"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۰۰؛ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۸۳.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۹.</ref>.
گزارش [[شبانی پیامبر]] {{صل}} برای [[خویشاوندان]] خود و تمام مکیان، از خود آن حضرت نقل شده است. [[نبی]] [[اسلام]] {{صل}} ابتدا در "اجیاد" برای [[خویشاوندان]] خود و سپس در "قراریط" برای مکیان [[شبانی]] می‌کرد<ref>شیخ حسین دیار بکری، تاریخ الخمیس فی أحوال أنفس التنفیس، ج۱، ص۲۵۹؛ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۸۳.</ref>. [[عمر بن عمر بن فارس]] از [[زهری]]، از [[جابر بن عبدالله]] [[نقل]] می‌کند که از [[رسول اکرم]] {{صل}} پرسیدم: "شما هم گوسفند چرانی کرده‌اید؟ فرمود: آری و هیچ [[پیامبری]] نیست؛ مگر آنکه [[شبانی]] کرده است"<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۰۰؛ ابوالفرج حلبی شافعی، السیرة الحلبیه، ج۱، ص۱۸۳.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۲۴۹.</ref>.
 
== [[مسافرت به شام]] ==
گزارش نخستین [[سفر پیامبر به شام]] و [[ملاقات]] آن حضرت با [[بحیرای راهب]]، از جمله [[اخبار]] مشکوک و قصه‌گونه‌ای است که [[دشمنان رسول اکرم]] {{صل}} از آن بهره‌برداری بسیاری کرده‌اند.
 
[[معاندان]] قدیم و [[جدید]] [[پیامبر]] {{صل}} که [[رسالت]] آسمانی او را [[انکار]] می‌کنند، همواره کوشیده‌اند تا برای وی [[معلم]] یا معلمانی معرفی کنند و سپس مدعی شوند که [[رسول خدا]] {{صل}} [[قرآن]] و [[تعالیم]] خویش را از این معلمان آموخته است<ref>غلامحسین زرگری نژاد، تاریخ صدر اسلام (عصر نبوت)، ص۱۸۴.</ref>.
 
[[ابوطالب]] با کاروان [[قریش]] برای [[تجارت]] به سوی [[شام]] می‌رفت و چون آماده حرکت شد، [[پیامبر]] {{صل}} با [[اشتیاق]]، خواستار [[همراهی]] با او شد. [[ابوطالب]] گفت: "به [[خدا]] وی را همراه می‌برم و هرگز از او جدا نمی‌شوم". [[ابوطالب]]، [[پیامبر]] {{صل}} را با خود برد تا کاروان به "بصری" [[شام]] رسید و بحیرا [[راهب]] [[نصرانی]]، صومعه‌ای داشت که در آن به سر می‌برد. چون کاروان نزدیک صومعه آمد، بحیرا غذای زیادی برای آنها آماده کرد.
 
وقتی بحیرا [[پیامبر]] {{صل}} را دید، [[مشاهده]] کرد که ابری بر سر [[رسول خدا]] {{صل}}[[سایه]] افکنده است. از [[پیامبر]] {{صل}} سؤالاتی از احوال [[خواب]] و [[بیداری]] وی پرسید و حضرت به او پاسخ داد و همه را موافق صفاتی یافت که از وی خوانده بود. آن‌گاه میان دو کتف وی را نگاه کرد و خاتم [[نبوت]] را دید.
 
بحیرا از [[ابوطالب]] پرسید: "این پسر چه نسبتی با تو دارد؟ [[ابوطالب]] در جوابش فرمود: این، پسر من است. بحیرا پاسخ داد: پدر این پسر، زنده نیست. [[ابوطالب]] گفت: برادرزاده من است و پدرش، در حالی که مادرش باردار بود، درگذشت. بحیرا گفت: راست گفتی! او را به دیار خویش ببر و از [[یهودیان]] بر او بیمناک باش که به [[خدا]]! اگر او را ببینند و آنچه از او می‌دانم، بدانند، به او آسیب می‌رسانند که [[سرنوشت]] بزرگی دارد. [[ابوطالب]] او را با شتاب به [[مکه]] بازگرداند"<ref>محمد بن جریر طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۲، ص۲۲۷-۲۲۸؛ عزالدین ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۳۷-۳۸.</ref>. [[نقل]] شده است که [[پیامبر]] {{صل}} ۱۲ سال داشت که به این سفر رفت<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۹۷؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۲، ص۲۹۲.</ref>.<ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]]، [[تولد و کودکی پیامبر (مقاله)|تولد و کودکی پیامبر]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص:۲۴۹-۲۵۰.</ref>
 
== [[تولد]] [[حضرت محمد]] {{صل}} ==
«ولادت [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} به اتفاق [[شیعه]] و [[سنی]] در ماه [[ربیع الاول]] است. [[اهل تسنن]] بیشتر [[روز]] دوازدهم و شیعه بیشتر روز هفدهم را [روز تولد [[حضرت]] می‌داند] به استثنای [[شیخ کلینی]] صاحب [[کتاب کافی]] که ایشان هم روز دوازدهم را روز ولادت می‌داند. [[رسول خدا]] {{صل}} در فصل [[بهار]] متولد شده است. در السیرة الحلبیه می‌نویسد: {{عربی|وُلِدَ فِي فَصْلِ الرَّبِيعِ}}؛ «در فصل بهار به [[دنیا]] آمد». بعضی از [[دانشمندان]] امروز حساب کرده‌اند تا ببینند روز ولادت [[رسول اکرم]] {{صل}} با چه روزی از ایام ماه‌های شمسی منطبق می‌شود. به این نتیجه رسیده‌اند که دوازدهم ربیع آن سال مطابق می‌شود با بیستم آوریل و بیستم آوریل مطابق است با سی و یکم فروردین. قهراً هفدهم ربیع مطابق می‌شود با پنجم اردیبهشت. پس قدر مسلّم این است که رسول اکرم {{صل}} در فصل بهار به دنیا آمده است. حال یا سی و یکم فروردین یا پنجم اردیبهشت.
در چه روزی از ایام هفته به دنیا آمده است؟ شیعه [[معتقد]] است که در [[روز جمعه]] به دنیا آمده‌اند. اهل تسنن بیشتر گفته‌اند در روز [[دوشنبه]]، در چه ساعتی از شبانه روز به دنیا آمده‌اند؟ شاید [[اتفاق نظر]] باشد که بعد از [[طلوع فجر]] به دنیا آمده‌اند، در بین الطلوعین.
 
تاریخچه رسول اکرم {{صل}} تاریخچه عجیبی است. [[پدر]] بزرگوارشان، [[عبدالله بن عبدالمطلب]] است. عبدالله [[جوانی]] بود که در همه [[مکه]] می‌درخشید. جوانی بود بسیار [[زیبا]]، بسیار [[رشید]]، بسیار مؤدب و بسیار معقول که [[دختران]] مکه آرزوی همسری او را داشتند.
 
او با مخدره [[آمنه دختر وهب]] که از [[فامیل]] نزدیک آنها به شمار می‌آید، [[ازدواج]] می‌کند. در حدود چهل روز بیشتر از زفافش نمی‌گذرد که به [[عزم]] [[مسافرت]] به [[شام]] و [[سوریه]] از مکه خارج می‌شود و ظاهرا [[سفر]]، سفر بازرگانی بوده است. در برگشتن به [[مدینه]] می‌آید که [[خویشاوندان]] [[مادر]] او آنجا بودند و در [همان جا] [[وفات]] می‌کند. عبدالله وقتی وفات می‌کند که پیغمبر اکرم {{صل}} هنوز در رحم [[مادر]] است. محمد {{صل}} [[یتیم]] به [[دنیا]] می‌آید... به رسم آن وقت [[عرب]]، برای [[تربیت کودک]] لازم می‌دانستند که بچه را به «مُرْضِعَه» بدهند تا به [[بادیه]] ببرد و در آنجا به او شیر بدهد.
 
[[حلیمه سعدیه]] (حلیمه، زنی از [[قبیله]] [[بنی سعد]]) از بادیه به [[مدینه]] می‌آید که آن هم داستان مفصلی دارد. این طفل نصیب او می‌شود. خود حلیمه و شوهرش داستان‌ها نقل می‌کنند که از روزی که این [[کودک]] پا به [[خانه]] ما گذاشت، گویی [[برکت]] از [[زمین]] و [[آسمان]] بر خانه ما می‌بارید.
این کودک تا چهار سالگی، دور از مادر و دور از جد و [[خویشاوندان]] و دور از [[شهر]] [[مکه]]، در بادیه میان [[بادیه نشینان]] و پیش دایه [[زندگی]] می‌کند. [در] چهار سالگی او را از دایه می‌گیرند. [و به] مادر [[مهربان]] [می سپارند]. حال شما [[آمنه]] را در نظر بگیرید: زنی که شوهری [[محبوب]] و به اصطلاح شوهر ایده‌آلی داشته است به نام عبدالله که آن شبی که با او [[ازدواج]] می‌کند، به همه [[دختران]] مکه [[افتخار]] می‌کند که این افتخار بزرگ نصیب من شده است، هنوز بچه در رحمش است که این شوهر را از دست می‌دهد. برای زنی که علاقه [فراوان] به شوهر خود دارد، [[بدیهی]] است که بچه برای او یک یادگار بسیار بزرگ [شمرده می‌شود] مخصوصا اگر این بچه، پسر باشد. آمنه تمام آرزوهای خود در عبدالله را [در] این کودک خردسال می‌بیند.
 
جناب [[عبدالمطلب]]، [[پدر]] بزرگ [[رسول خدا]] {{صل}} علاوه بر آمنه، متکفل این کودک کوچک هم هست. [[قوم]] و خویش‌های آمنه در مدینه بودند. آمنه از عبدالمطلب اجازه می‌گیرد که سفری برای [[دیدار]] خویشاوندانش به مدینه برود و این کودک را هم با خودش ببرد. همراه کنیزی که داشت، به نام [[ام ایمن]] با قافله حرکت می‌کند و به مدینه می‌رود و دیدار [[دوستان]] را انجام می‌دهد. (سفری که [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} در [[کودکی]] کرده، همین [[سفر]] است که در پنج سالگی از [[مکه]] به [[مدینه]] رفته است.)
 
[پس از پایان [[سفر]]،]محمد {{صل}} با [[مادر]] و [[کنیز]] مادر برمی‌گردد. در بین راه مکه ومدینه، در منزلی به نام [[ابواء]] که الان هم هست، مادر او مریض می‌شود. به تدریج [[ناتوان]] می‌گردد و [[قدرت]] حرکت را از دست می‌دهد و در همان جا [[وفات]] می‌کند. این [[کودک]] خردسال، [[مرگ]] مادر را در خلال [[مسافرت]]، به چشم می‌بیند. مادر را در همان جا [[دفن]] می‌کنند و همراه [[ام ایمن]] به مکه برمی‌گردد. این کنیز بسیار بسیار باوفا که بعدها [[زن]] [[آزاد]] شده‌ای بود، تا آخر عمر [[خدمت]] [[رسول خدا]] {{صل}} و علی و فاطمه و حسن و حسین {{عم}} را از دست نداد. آن [[روایت]] معروف را [[حضرت زینب]] از همین ام ایمن روایت می‌کند و در [[خانه]] [[اهل بیت پیامبر]]، پیرزن مجلله‌ای بود.
 
تقریبا پنجاه سال بعد از این قضیه، حدود [[سال سوم هجرت]] بود که [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} در یکی از سفرها [به] ابواء [رسید]... [[اصحاب]] دیدند [[پیغمبر]] بدون اینکه با کسی حرف بزند، به طرفی روانه شد. بعضی خدمتش رفتند تا ببیند کجا می‌رود. دیدند در نقطه‌ای نشست و شروع کرد به خواندن [[دعا]] و [[حمد]] و قل هوالله و دیدند به [[تأمل]] عمیقی فرو رفت و به همان نقطه [[زمین]] توجه خاصی دارد. کم کم اشک‌های نازنینش از گوشه چشمانش جاری شد. پرسیدند: یا [[رسول الله]]! چرا می‌گریید؟ فرمود: اینجا [[قبر]] مادر من است. پنجاه سال پیش من مادرم را در اینجا دفن کردم.
 
[[عبدالمطلب]] [پس از [[مرگ]] [[آمنه]]] این کودک را فوق العاده [[عزیز]] می‌داشت و به فرزندانش می‌گفت که او با دیگران خیلی فرق دارد. او از طرف [[خدا]] آینده‌ای دارد و شما نمی‌دانید. [هنگام [[مرگ]] عبدالمطلب،] [[ابوطالب]] - که پسر ارشد و بزرگ‌تر و شریف‌تر از همه [[فرزندان]] باقی مانده‌اش بود - دید پدرش [[اضطراب]] دارد. عبدالمطلب خطاب به ابوطالب گفت: من هیچ [[نگرانی]] از مردن ندارم، جز یک چیز و آن [[سرنوشت]] این [[کودک]] است. این کودک را به چه کسی بسپارم؟ آیا تو از ناحیه من [[تعهد]] می‌کنی که [[کفالت]] او را به عهده بگیری؟ عرض کرد: بله. بعد از آن، جناب [[ابوطالب]]، [[پدر]] بزرگوار امیرالمؤمنین علی {{ع}}، متکفل بزرگ کردن [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} بود»<ref>مرتضی مطهری، سیری در سیره نبوی، ص۲۶۵-۲۶۹.</ref>.<ref>[[حسن اردشیری لاجیمی|اردشیری لاجیمی، حسن]]، [[سیره نبوی از نگاه استاد مطهری (کتاب)|سیره نبوی از نگاه استاد مطهری]] ص ۲۲.</ref>.
 
== [[برادران]] رضاعی پیامبر {{صل}} ==
گفته می‌شود، [[ابوسلمه]] و [[حمزة بن عبدالمطلب]] برادران رضاعی پیامبر {{صل}} بودند؛ زیرا [[ثویبه]] [[کنیز]] [[ابولهب]] آنان را از شیر فرزندش مسروح، شیر داد<ref>بنگرید: اسد الغابه، ج۳، ص۹۵؛ البدء و التاریخ، ج۵، ص۸؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۹؛ تاریخ الخمیس، ج۱، ص۲۲۲؛ دلائل النبوّة (ابو نعیم)، ص۱۱۳؛ سیره حلبی، ج۳، ص۱۶۴؛ ذخائر العقبی، ص۲۵۹.</ref>.<ref>[[سید جعفر مرتضی عاملی|عاملی، سید جعفر مرتضی]]، [[سیرت جاودانه ج۱ (کتاب)|سیرت جاودانه ج۱]]، ص ۱۹۰.</ref>.
 
==تولد رسول خدا==
[[تاریخ]] ولادت [[رسول خدا]]{{صل}} به [[اختلاف]]، دوم<ref>بلاذری، انساب الأشراف، ج۱، ص۹۲ [چاپ زکار، ج۱، ص۱۰۰]؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ج۱، ص۲۱.</ref> هشتم<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۱.</ref>، دهم<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۸۰؛ بلاذری، انساب الأشراف، ج۱، ص۱۰۰؛ ابن اثیر، اسدالغابة، ج۱، ص۲۱.</ref> دوازدهم<ref>ابن سید الناس، عیون الأثر، ج۱، ص۳۳؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۵، ص۲۵۵.</ref> و [[هفدهم ربیع الاول]] و دوازدهم [[ماه مبارک رمضان]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۰؛ ذهبی، تاریخ الإسلام، ج۱، ص۲۵.</ref> ذکر شده است. مشهور بین [[اهل سنت]] در [[تولد]] آن [[حضرت]] [[دوازدهم ربیع الاول]] است که نخستین بار آن را [[ابن اسحاق]] (م ۱۵۱)<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> نقل و [[مورخان]] دیگر مانند: [[ابن هشام]] (م ۲۱۸)<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> [[طبری]] (م ۳۱۰)<ref>طبری، تاریخ الأمم و الملوک، ج۲، ص۱۵۶.</ref> و دیگر [[منابع روایی]] و [[تاریخی]] اهل سنت از وی نقل کرده‌اند. در بین [[شیعیان]] نیز [[کلینی]] (م ۳۲۹)<ref>کلینی، الکافی، ج۱، ص۴۳۹.</ref> قول دوازدهم ربیع الاول را در ولادت آن حضرت نقل کرده است که به احتمال [[قوی]] این قول را از ابن اسحاق گرفته یا کلمه «بقیت» به «مضیت» در عبارت {{متن حدیث|مَضَتْ مِنْ شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ‌}}<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۱، ص۱۵۸، ص۴۳۹.</ref> تصحیف و [[دوازده]] [[روز]] باقی مانده از [[ربیع الاول]] به دوازده روز گذشته از ربیع الاول تبدیل شده است<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۵، ص۲۵۱، پاورقی ۳.</ref>، اما مشهور قول [[شیعه]] در تولد آن حضرت هفدهم ربیع الاول است<ref>مفید، المقنعة ص۴۵۶؛ همو، مسارالشیعة (مصنفات الشیخ المفید)، ج۷، ص۵۰.</ref>. بنابراین [[مجلسی]] قول دوازدهم ربیع الاول را از مرحوم کلینی حمل بر [[تقیه]]<ref>مجلسی، حیاة القلوب، ج۲، ص۴۸؛ همو، بحارالأنوار، ج۵۵، ص۳۶۴.</ref> و بر قول هفدهم ربیع الاول ادعای اتفاق کرده است<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۱۵، ص۲۴۸.</ref>.
 
[[یعقوبی]]<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۷.</ref>تاریخ دقیقی برای ولادت آن حضرت از روی [[ستارگان]] و [[نجوم]] معلوم می‌دارد؛ این در حالی است که بین مورخان و [[محدثان]] اختلاف زیادی نه تنها در تاریخ ولادت، بلکه در [[تاریخ]] [[رحلت]] آن [[حضرت]] نیز وجود دارد.
هنگام ولادت [[رسول خدا]]{{صل}} اتفاقات عجیب و شگفت فراوانی گزارش شده است که [[اسناد]] برخی از آنها محل تردید است. مهم‌ترین [[معجزات]] هنگام ولادت، نخستین بار در کتاب تاریخ [[یعقوبی]] آمده است. یعقوبی پس از بیان تاریخ ولادت، معجزات هنگام ولادت را چنین نقل می‌کند:
#شیطان‌ها رانده شدند؛
# [[ستارگان]] فرو افتادند و [[قریش]] از دیدن آنها [[تعجب]] کردند و گفتند: این [[نشانه قیامت]] است؛
#زلزله‌ای آمد و همه [[مردم]] را گرفت و کنیسه‌ها، صومعه‌ها و... ویران شد و هر چیزی که [[پرستش]] می‌شد، کنده شد؛
# [[جادوگران]] و [[کاهنان]] در کار خود فرو ماندند و شیطان‌ها [[محبوس]] شدند؛
#ستارگانی پدیدار شدند که دیده نشده بودند و این ستارگان کاهنان [[یهود]] را گیج و [[سرگردان]] کرد؛
#ایوان کسری تکان خورد و سیزده [[کنگره]] آن فرو ریخت؛
# [[آتشکده فارس]] پس از هزار سال خاموش شد؛
#موبد موبدان در [[خواب]] دید شتران [[عربی]]، اسبان [[سخت کوشی]] را کشیدند تا از دجله گذشتند و در [[سرزمین]] آنها پراکنده شدند. کسری انوشیروان از این امور در [[هراس]] افتاد و کاهنی به نام سطیح خواب او را چنین تعبیر کرد و گفت: به عدد کنگره‌های [[شکست]] خورده، شاهان [[حکومت]] می‌کنند، [[دریاچه ساوه]] خشک می‌شود، [[تلاوت قرآن]] در تهامه آشکار می‌شود و صاحب [[عصا]]، [[پیامبر خاتم]]{{صل}} می‌آید.
 
منابع دیگر تنها به چهار مورد از موارد بالا اشاره کرده‌اند: لرزیدن ایوان کسری، [[خاموشی]] آتشکده فارس، خشکیدن دریاچه ساوه و خواب دیدن موبد موبدان<ref>ر.ک: مسعودی، مروج الذهب، ج۴، ص۲۰؛ طبری، تاریخ، ج۲، ص۱۶۶؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، ج۱، ص۱۹۱؛ ابونعیم اصفهانی، دلائل النبوه، ج۱، ص۱۳۸؛ ابوالحسن ماوردی، دلائل النبوه، ص۲۶۹؛ بیهقی، دلائل النبوه، ج۱، ص۱۲۸؛ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ج۲، ص۲۴۹؛ ابن جوزی، الوفاء باحوال المصطفی، ص۹۶؛ ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۲، ص۲۶۹ و طبرسی، اعلام الوری، ص۱۱.</ref>.
گفتنی است درباره ولادت رسول خدا{{صل}}، [[روایات]] فراوان دیگری نقل شده است که [[درستی]] آنها معلوم نیست<ref>برای آگاهی بیشتر از این موضوع ر.ک: محمدی، رمضان، نقد و بررسی گزارش‌های زندگانی پیش از بعثت پیامبر{{صل}}، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۶ش.</ref>.<ref>[[رمضان محمدی|محمدی]]، [[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد]]، [[حسین حسینیان مقدم|حسینیان]]، [[تاریخ اسلام ج۱ (کتاب)|تاریخ اسلام]]، ج۱، ص ۴۲.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۲٬۹۹۷

ویرایش