افزایش علم غیب معصوم: تفاوت میان نسخه‌ها

==رابطۀ علم تام امامان و افزایش پذیری علم ایشان==

*بر طبق روایات، امام(علیه السلام) «عَالِمٌ بِمَا كَانَ وَ مَا يَكُون»<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۶۱</ref> است، یعنی امام به آنچه که بوده و خواهد آمد، علم دارد و اصل این مطلب یقینی است که پیامبر و امام باید علم کامل داشته باشند،<ref>ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289</ref> اما در روایات دیگری نیز آمده که بر علم امام افزوده می‏‌شود، در روایاتی<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۲۵۳</ref> اشاره شده در هر شب جمعه بر علم امام افزوده می‏‌شود<ref>ر.ک. گنجی، حسین، امام شناسی، ج 1، ص 233 ـ 236؛ رستمی، محمد زمان، آل بویه، طاهره، علم امام(با رویکرد قرآنی، روایی، عرفانی، فلسفی، کلامی)، ص 85 ـ 90</ref> و یا اینکه گفته شده فرشتگان در شب قدر مقدرات عالم را به امام ارائه می کنند، آیا این روایات با همدیگر تناقض ندارند؟ و به عبارتی دیگر اگر امام(علیه السلام) علم غیب به همه چیز دارد، افزوده شدن علم ایشان به چه معناست؟<ref>ر.ک. مصباح یزدی، محمد تقی، جامی از زلال کوثر، ص 34 ـ 36</ref>

*در این رابطه چندین نکته گفته شده است که به برخی از آنها اشاره می شود:

#علم تام امام بدان معنا نیست که علمشان مانند علم خداوند قابل زیاد شدن نیست یعنی علم غیبشان استقلالی نیست و اگر به علمشان اضافه نشود، تمام می شود، آنها باید علم خودشان را به همۀ مردم یا به خواص مردم برسانند، در این صورت مانند سایرین می‌شوند، از این رو لازم است که هر لحظه علم آنها بیشتر بشود تا مقام بالاترِ آنها محفوظ بماند؛ و در برابر مشکلات جدید و سؤال‌های تازه درمانده نگردند.<ref>ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289</ref>

#خداوند دارای علم های مخصوصی است که دیگران حتی امامان(علیهم السلام) را به آن راهی نیست؛ منتها ایشان به خزینه علم الهی راه دارند: "خُزَّانُ عِلْمِ اللَّه‏‏"<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج 1، ص 192 و ...</ref> ـ مَعَادِنُ وَحْيِ اللَّه"<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، امالی، ص 307</ref> لذا هرگاه اراده کنند  و خداوند بخواهد از علم الهی بهره‌مند می‌گردند و عالم می‌شوند.<ref>ر.ک. طهرانی، عباس، دین و وجدان، ص 286 ـ 289</ref>

==دیدگاه دیگر مبتنی بر تام نبودن علم معصوم==

*البته در این میان برخی نظر دیگری دارند مبنی بر اینکه برخی از آیات قرآن، مانند داستان فریب خوردن حضرت آدم در برابر وسوسه شیطان که نتیجه ندانستن دروغ‌ بودن قسم‌ و سخنان شیطان بوده است<ref>‏سورۀ اعراف، آیۀ 20 و 21</ref> و یا داستان حضرت زکریا که هرگاه به محل عبارت حضرت مریم وارد می شد غذایی نزد او می دید، یک‌ بار از او پرسید: ای مریم! این را از کجا آورده‏‌ای؟! مریم پاسخ داد: این از جانب خداوند است. "خداوند به هرکس بخواهد، بی‌حساب روزی می‏‌دهد،<ref>‏سورۀ آل عمران، آیۀ 37</ref> پرسش حضرت زکریا نشانه این است که آن حضرت راز وجود آن غذاها را نمی‌دانست؛ به خوبی نشان می‌دهند علوم پیامبران الهی و حتی پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) تام و کامل نبود و به مرور بر دانش ایشان افزوده می‌شد. این تکامل و افزایش‌پذیری علمی در طول دوران پیامبری آنان ادامه داشته است. بنابراین نمی‌توان گفت علوم آنان از ابتدای تولد یا آغاز نبوتشان کامل و تام بوده است؛ بلکه ایشان در طول دوران نبوت خود، معارف بسیاری را فراگرفته اند. حتی دلیلی نیست علوم آنان در پایان دوران نبوت ایشان کامل شده باشد؛ بلکه ممکن است از برتری برخی پیامبران بر برخی دیگر، تفاوت در مراتب علمی آنان، حتی در پایان دوران نبوت شان، برداشت شود.<ref>‏ر.ک. هاشمی، سیدعلی، ماهیت و قلمرو علم الاسماء، مجلۀ قرآن شناخت، ش 2، ص 109</ref>