محاربه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - '\=\=\sپانویس\s\=\=↵\{\{پانویس\}\}\n\n\[\[رده\:(.*)در\sقرآن\]\]' به '== پانویس == {{پانویس}}') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = محاربه| عنوان مدخل = [[محاربه]]| مداخل مرتبط = [[محاربه در قرآن]] - [[محاربه در علوم قرآنی]] - [[محاربه در فقه سیاسی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
| موضوع مرتبط = محاربه | |||
| عنوان مدخل = [[محاربه]] | |||
| مداخل مرتبط = [[محاربه در قرآن]] - [[محاربه در علوم قرآنی | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
یکی از مهم‌ترین [[پرسش‌ها]] درباره [[پیامبر]] [[تشریع احکام]] [[کیفری]] سخت برای [[محاربان]] مسلح است. در حالی که یکی از نیازهای [[ذهنی]]، [[عینی]]، فردی و [[اجتماعی]]، مسئله [[احساس امنیت]] است؛ زیرا [[امنیت]] پایه اولیه [[حیات]] [[جامعه]] و تحقق [[معنویت]] و برای یک [[دین]] [[اجتماعی]] ضروری است، به همین [[دلیل]] [[مسئولیت]] [[حکومت]]، تحقق بخشیدن به آن است و از سویی معیار نخست موفقیت هر [[نظام اجتماعی]] و [[سیاسی]] و حتی تحقق [[تبلیغ]] و [[دعوت به دین]] است. لذا از این دسته از [[آیات]] استفاده می‌شود که [[کیفر]] محاربه با همه شدت و [[غلظت]] آن بی‌دلیل نیست و در رتبه نخست هر [[جامعه]] و از آن جمله [[جامعه دینی]]، تحصیل و نگهداری [[امنیت]] است. برای تأمین [[امنیت راه‌ها]] و روش‌هایی در میان عقلا [[پیش‌بینی]] شده که یکی از آخرترین آنها، برخورد [[قاطع]] با اخلال‌گران [[امنیت]] [[مردم]] است. اما روشن است که محاربه معنایی معین دارد و هر [[مخالف]] و منتقد و یا حتی معاند و یا [[تهدید]] کننده را نمی‌توان [[محارب]] نامید. [[محارب]] کسی است که به صورت فیزیکی می‌جنگد و [[اسلحه]] به دست می‌گیرد و [[تهدید]] می‌کند و [[تهدید]] او خطرناک و جدی است. اما صورت‌های دیگری از [[جنگ]] [[معنوی]] و [[اخلاقی]] وجود دارد، مانند [[ستم]] به دیگران در قالب عمل رباخواری. از سوی دیگر پیش از [[مجازات]] روش‌هایی مانند [[موعظه]]، [[توبه]]، [[فرصت]] دادن، [[تعیین]] شده و [[تهدید]] به [[کیفر]] برای [[پیشگیری]] [[پیش‌بینی]] شده است. | یکی از مهم‌ترین [[پرسش‌ها]] درباره [[پیامبر]] [[تشریع احکام]] [[کیفری]] سخت برای [[محاربان]] مسلح است. در حالی که یکی از نیازهای [[ذهنی]]، [[عینی]]، فردی و [[اجتماعی]]، مسئله [[احساس امنیت]] است؛ زیرا [[امنیت]] پایه اولیه [[حیات]] [[جامعه]] و تحقق [[معنویت]] و برای یک [[دین]] [[اجتماعی]] ضروری است، به همین [[دلیل]] [[مسئولیت]] [[حکومت]]، تحقق بخشیدن به آن است و از سویی معیار نخست موفقیت هر [[نظام اجتماعی]] و [[سیاسی]] و حتی تحقق [[تبلیغ]] و [[دعوت به دین]] است. لذا از این دسته از [[آیات]] استفاده می‌شود که [[کیفر]] محاربه با همه شدت و [[غلظت]] آن بی‌دلیل نیست و در رتبه نخست هر [[جامعه]] و از آن جمله [[جامعه دینی]]، تحصیل و نگهداری [[امنیت]] است. برای تأمین [[امنیت راه‌ها]] و روش‌هایی در میان عقلا [[پیش‌بینی]] شده که یکی از آخرترین آنها، برخورد [[قاطع]] با اخلال‌گران [[امنیت]] [[مردم]] است. اما روشن است که محاربه معنایی معین دارد و هر [[مخالف]] و منتقد و یا حتی معاند و یا [[تهدید]] کننده را نمی‌توان [[محارب]] نامید. [[محارب]] کسی است که به صورت فیزیکی می‌جنگد و [[اسلحه]] به دست می‌گیرد و [[تهدید]] می‌کند و [[تهدید]] او خطرناک و جدی است. اما صورت‌های دیگری از [[جنگ]] [[معنوی]] و [[اخلاقی]] وجود دارد، مانند [[ستم]] به دیگران در قالب عمل رباخواری. از سوی دیگر پیش از [[مجازات]] روش‌هایی مانند [[موعظه]]، [[توبه]]، [[فرصت]] دادن، [[تعیین]] شده و [[تهدید]] به [[کیفر]] برای [[پیشگیری]] [[پیش‌بینی]] شده است. | ||
#{{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ | #{{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}<ref>«کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود یا از سرزمین خود تبعید گردند؛ این (کیفرها) برای آنان خواری در این جهان است و در جهان واپسین عذابی سترگ خواهند داشت جز آن کسان که پیش از آنکه بر آنان دست یابید توبه کرده باشند، پس بدانید که خداوند آمرزنده‌ای بخشاینده است» سوره مائده، آیه ۳۳-۳۴.</ref>. | ||
#{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ | #{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَإِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و اگر مؤمنید آنچه از ربا که باز مانده است رها کنید و اگر (رها) نکردید پس، از پیکاری از سوی خداوند و فرستاده وی (با خویش) آگاه باشید و اگر توبه کنید سرمایه‌هایتان از آن شماست، نه ستم می‌ورزید و نه بر شما ستم می‌رود» سوره بقره، آیه ۲۷۸-۲۷۹.</ref> | ||
#{{متن قرآن|وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ | #{{متن قرآن|وَمِمَّنْ حَوْلَكُمْ مِنَ الْأَعْرَابِ مُنَافِقُونَ وَمِنْ أَهْلِ الْمَدِينَةِ مَرَدُوا عَلَى النِّفَاقِ لَا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ سَنُعَذِّبُهُمْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَى عَذَابٍ عَظِيمٍ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref>«و از پیرامونیان شما از تازیان بیابان‌نشین و از اهل مدینه منافقانی هستند که به دورویی خو کرده‌اند؛ تو آنان را نمی‌شناسی ما آنها را می‌شناسیم؛ به زودی آنان را دوبار عذاب خواهیم کرد سپس به سوی عذابی سترگ برده می‌شوند و کسانی هستند که مسجدی را برگزیده‌اند برای زیان رساندن (به مردم) و کفر و اختلاف افکندن میان مؤمنان و (ساختن) کمینگاه برای آن کس که از پیش با خداوند و پیامبر وی به جنگ برخاسته بود؛ و سوگند می‌خورند که ما جز سر نیکی نداریم و خداوند گواهی می‌دهد که آنان دروغگویند هیچ‌گاه در آن (مسجد) حاضر مشو! بی‌گمان مسجدی که از روز نخست بنیان آن را بر پرهیزگاری نهاده‌اند سزاوارتر است که در آن حاضر گردی؛ در آن مردانی هستند که پاکیزه کردن (خود) را دوست می‌دارند و خداوند پاکیزگان را دوست می‌دارد آیا کسی که بنیان خود را بر پروا از خداوند و خشنودی (او) نهاده بهتر است یا آنکه بنیان خود را بر لب پرتگاهی در حال ریزش گذارده است که او را به درون آتش دوزخ فرو می‌لغزاند؟ و خداوند گروه ستمکاران را رهنمایی نمی‌کند» سوره توبه، آیه ۱۰۱ و ۱۰۷-۱۰۹</ref> | ||
در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است: | '''نکات:''' در [[آیات]] فوق این موضوعات مطرح گردیده است: | ||
# [[خداوند]]، [[محاربان]] با [[پیامبر]] را در مرحله اول به [[پرهیز]] از فسادگری و ستیزه‌جویی با [[خدا]] و [[پیامبر]] و در مرحله دوم [[تهدید]] به [[کیفر]] کرده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا... | # [[خداوند]]، [[محاربان]] با [[پیامبر]] را در مرحله اول به [[پرهیز]] از فسادگری و ستیزه‌جویی با [[خدا]] و [[پیامبر]] و در مرحله دوم [[تهدید]] به [[کیفر]] کرده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا... إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا...}}؛ | ||
# [[خداوند]]، پذیرای [[توبه]] [[بندگان]]، حتی [[محاربان با خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ... | # [[خداوند]]، پذیرای [[توبه]] [[بندگان]]، حتی [[محاربان با خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ... إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ}}؛ | ||
# [[محاربان با خدا]] و [[پیامبر]] از [[مفسدان]] در [[زمین]] و محکوم به یکی از حدود چهارگانه - روش‌های متعارف دوران عصر [[نزول]] - یعنی [[قتل]]، به دارآویختن، [[قطع]] دست و پا و [[تبعید]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ}} کرده است؛ | # [[محاربان با خدا]] و [[پیامبر]] از [[مفسدان]] در [[زمین]] و محکوم به یکی از حدود چهارگانه - روش‌های متعارف دوران عصر [[نزول]] - یعنی [[قتل]]، به دارآویختن، [[قطع]] دست و پا و [[تبعید]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ}} کرده است؛ | ||
# این کیفرهای ویژه [[محاربان]] خوارکننده و [[ذلت]] آوری تنها در [[دنیا]] است: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا...}}؛ | # این کیفرهای ویژه [[محاربان]] خوارکننده و [[ذلت]] آوری تنها در [[دنیا]] است: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلَافٍ أَوْ يُنْفَوْا مِنَ الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا...}}؛ | ||
# [[عذاب]] بزرگ [[آخرتی]]، پیامد محاربه با [[خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ... وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}؛ | # [[عذاب]] بزرگ [[آخرتی]]، پیامد محاربه با [[خدا]] و [[پیامبر]]: {{متن قرآن|إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ... وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ}}؛ | ||
# [[ربا]] خواران از [[محاربان]] با [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا... | # [[ربا]] خواران از [[محاربان]] با [[پیامبر]]: {{متن قرآن|وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا... فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ...}}؛ | ||
# [[دین]] ابزاران استفاده‌کننده ابزاری از [[مسجد]] برای [[ستیز]] با [[خدا]] و [[پیامبر]] از مصادیق محاربه: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ}}؛ | # [[دین]] ابزاران استفاده‌کننده ابزاری از [[مسجد]] برای [[ستیز]] با [[خدا]] و [[پیامبر]] از مصادیق محاربه: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ}}؛ | ||
# از تقارب بین دو [[آیه]] استفاده [[همکاری]] و همسویی [[منافقان]] با [[محاربان]]، درتفرقه افکنی بین [[مؤمنان]] و [[توطئه]] علیه [[اسلام]] و [[مسلمانان]] به دست می‌آید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ | # از تقارب بین دو [[آیه]] استفاده [[همکاری]] و همسویی [[منافقان]] با [[محاربان]]، درتفرقه افکنی بین [[مؤمنان]] و [[توطئه]] علیه [[اسلام]] و [[مسلمانان]] به دست می‌آید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَكُفْرًا وَتَفْرِيقًا بَيْنَ الْمُؤْمِنِينَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ وَلَيَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَى وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ لَا تَقُمْ فِيهِ أَبَدًا لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَى مِنْ أَوَّلِ يَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجَالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتَطَهَّرُوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى تَقْوَى مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَانٍ خَيْرٌ أَمْ مَنْ أَسَّسَ بُنْيَانَهُ عَلَى شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ}}<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۲، ص ۶۴۸.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||