آیات الاحکام: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[آیات الاحکام در علوم قرآنی]] - [[آیات الاحکام در معارف و سیره رضوی]] - [[آیات الاحکام در فقه اسلامی]] - [[آیات الاحکام در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل = | مداخل مرتبط = [[آیات الاحکام در علوم قرآنی]] - [[آیات الاحکام در معارف و سیره رضوی]] - [[آیات الاحکام در فقه اسلامی]] - [[آیات الاحکام در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
آیات جمع ایه و در معانی نشانه و احکام جمع حکم به معنای منع کردن و قضاوت کردناست بیان احکام در کتب اسمانی پیشین نیز سابقه دارد و قران اصلی ترین منبع استنباط احکام است و در قران نیز ایاتی مشهور به ایات الاحکام است و احکام از انها استنباط می شود. اعتقاد به تحریف نشدن قرآن، اعتقاد به فهم قران، حجیت ظواهر و جریان اجتهاد از قران از مهمترین مبانی استدلال به قران است. بررسی واژگان مفرد، تحلیل ادبی ایه و دقت در فهم ظهورات و توجه به فهم عرفی از روشهای استناد به ایات الاحکام است. | |||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
به آیاتی از [[قرآن کریم]] که در آنها، [[حکم فقهی]]، [[تشریع]] و بیان شده باشد [[آیاتالاحکام]] میگویند. | «آیات» جمع «[[آیه]]» است که در معانی نشانه<ref>المحیط فی اللغة، ج۱۰، ص۴۷۲؛ الصحاح، ج۶، ص۲۲۷۵؛ معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۱۶۸.</ref> و مجموعه حروف و کلمات<ref>النهایة، ج۱، ص۸۷-۸۸.</ref> به کار رفته است. [[احکام]] نیز جمع [[حکم]]<ref>لسان العرب، ج۱۲، ص۱۴۱.</ref> به معنای منع کردن<ref>معجم مقاییس اللغة، ج۲، ص۹۱.</ref>، [[قضاوت]] کردن<ref>المصباح المنیر، ص۱۴۵.</ref> و [[علم]]<ref>الصحاح، ج۵، ص۱۹۰۱.</ref> آمده است. در [[علوم قرآنی]] و [[عرف]] [[اسلامی]]، آیه به قسمتی معین و مشخص از هر [[سوره]] [[قرآن]] گفته میشود<ref>مفردات الفاظ القرآن، ص۱۰۲؛ الدر المنثور، ج۱، ص۱۴۳-۱۴۴؛ سوره آل عمران، آیه ۷.</ref> و [[حکم شرعی]] به معنای قانونی است که [[خداوند تعالی]] برای تنظیم [[حیات مادی]] و [[معنوی]] [[انسان]]، صادر کرده است<ref>الحاشیة علی کفایة الاصول، ج۲، ص۳۷۰؛ فرهنگ جامع فقه، ج۳، ص۳۴۹.</ref>.<ref>[[خالد غفوری الحسنی|غفوری الحسنی، خالد]]، [[آیات الاحکام - غفوری (مقاله)|مقاله «آیات الاحکام»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص۳۷۴.</ref> | ||
در مجموع به آیاتی از [[قرآن کریم]] که در آنها، [[حکم فقهی]]، [[تشریع]] و بیان شده باشد [[آیاتالاحکام]] میگویند<ref>[[فرهنگنامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۲۲.</ref>. | |||
== پیشینه == | |||
[[بیان احکام]] در کتابهای [[ادیان پیشین]] نیز سابقهای طولانی دارد؛ چنان که در [[تورات]] [[آیات]] متعددی درباره [[احکام]] مرتبط با تعیین [[واجبات]] و [[محرمات]]<ref>خروج، ب ۲۰، ص۱۳ - ۱۷ و ب۲۱، ص۹؛ تثنیه، ب۲۲، ص۵.</ref> و [[احکام معاملات]]<ref>لاویان، ب ۱۴ ص۲۵.</ref> [[مسائل مالی]]<ref>اعداد، ب۱۸، ص۸-۲۹.</ref> و احکام [[مجازات]]<ref>تثنیه، ب۲۲، ص۲۳ -۲۵؛ لاویان، ب۲۱، ص۹، اعداد، ب ۳۳، ص۳۵.</ref> آمده است. | |||
در [[قرآن کریم]] نیز [[احکام عبادی]]<ref>سوره بقره، آیه ۴۳؛ سوره بقره، آیه ۱۱۰؛ سوره بقره، آیه ۱۸۳؛ سوره بقره، آیه ۱۸۷؛ سوره بقره، آیه ۲۱۹؛ سوره مائده، آیه ۹۰.</ref>، [[اقتصادی]]<ref>سوره بقره، آیه ۲۷۱؛ سوره نساء، آیه ۲۹؛ سوره مائده، آیه ۱؛ سوره انفال، آیه ۴۱.</ref>، نظامی<ref>سوره بقره، آیه ۲۱۶؛ سوره توبه، آیه ۲-۵.</ref> و [[کیفری]]<ref>سوره نور، آیه ۲؛ سوره مائده، آیه ۳۳؛ سوره مائده، آیه ۳۸.</ref> آمده است؛ البته تفصیل [[احکام]] و جزئیات و [[فروع]] آن را [[پیامبراکرم]]{{صل}} و [[امامان]]{{عم}} بیان کردهاند و در [[کتابهای حدیثی]] جمعآوری شده است<ref>موسوعة الفقه الإسلامی، ج۱، ص۴۵.</ref> و شمار زیادی از آنها در شرح و توضیح [[آیات الاحکام]] است<ref>موسوعة الفقه الإسلامی، ج۲، ص۴۴۳-۴۸۴.</ref>. | |||
[[روایات]] نقل شده از [[اهل بیت]]{{عم}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۱، ص۳۱-۳۶.</ref> و [[صحابه]] و [[تابعان]]<ref>سیوطی، جلالالدین، الدر المنثور، ج۱، ص۱۲۴.</ref> در زمینه [[آیات الاحکام]]، در پیدایش و [[پیشرفت]] بحث از آیات الاحکام تأثیرگذار بوده است. [[عالمان شیعه]] از [[قرن دوم]]، بر [[نگارش]] در این زمینه [[همت]] گماشتهاند. نخستین کتاب را در این موضوع که گاه از آن به فقه القرآن نیز تعبیر میشود، [[ابوالنضر محمد بن سائب بن بشر کلبی]] از [[اصحاب امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}} نوشته است<ref>کتاب الفهرست، ترجمه محمدرضا تجدید، ص۴۱؛ الکامل، ج۶، ص۱۲۰؛ قاموس الرجال، ج۹، ص۲۸۲، ش۶۷۵۴؛ ج۹، ص۴۵۹، ش۷۰۷۴.</ref>. | |||
[[ | [[دانشمندان اسلامی]] در زمینه فقه قرآن یا احکامالقرآن، تألیفات فراوانی داشتهاند که قدیمترین آنها، آیاتالاحکام [[محمد بن سائب کلبی]]، و از معروفترین آنها «فقهالقرآن» [[قطب راوندی]]، «کنز العرفان فی فقه القرآن» [[فاضل مقداد سیوری]]، «زبدةالبیان» [[مقدس اردبیلی]]، "[[احکام القرآن]]" [[ابن حزم اندلسی]]، "احکام القرآن" [[ابویعلی کبیر]]، «احکام القرآن» [[کیاهراسی]] و «احکام القرآن» [[ابن العربی اشبیلی]] است. در دوران معاصر نیز آثار فراوانی دراین باره نگارش شده است<ref>موسوعة الفقه الإسلامی، ج۲، ص۴۸۹-۵۰۶.</ref>. تنظیم و تفسیر آیات الاحکام به شیوههای گوناگونی صورت گرفته که شیوه رایج بر اساس [[ابواب فقهی]] است<ref>فرهنگ جامع فقه، ج۱، ص۱۵۵.</ref>.<ref>[[خالد غفوری الحسنی|غفوری الحسنی، خالد]]، [[آیات الاحکام - غفوری (مقاله)|مقاله «آیات الاحکام»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص۳۷۴؛ [[فرهنگنامه علوم قرآنی (کتاب)|فرهنگ نامه علوم قرآنی]]، ج۱، ص۲۲.</ref> | ||
قرآن کریم | == اهمیت آیات الاحکام == | ||
[[قرآن کریم]] از اصلیترین [[دلایل]] معتبر در استنباط احکام فقهی است و [[احکام شرعی]] متعددی در آن بیان شده است<ref> اصول الفقه، ج۳، ص۵۴.</ref>. به همین دلیل [[فقها]] در پژوهشهای [[اجتهادی]] خود همواره به [[قرآن]] توجه کردهاند؛ همچنین قرآن در [[مقام]] ارزشگذاری و [[صحت]] [[روایات]] و شروط ذکرشده در عقدها، [[مرجعیت]] دارد و هر کدام از روایات که موافق قرآن باشد، مورد قبول و هر کدام مخالف آن بود کنار گذاشته، میشود<ref>الکافی، ج۱، ص۶۹؛ وسائل الشیعة، ج۲۷، ص۱۱۰.</ref>، چنانکه در مقام [[تعارض]] میان دو [[روایت]]، موافقت با اطلاق یا عموم قرآن، از مرجحات به شمار میرود<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۶۸؛ حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعة، ج۲۷، ص۱۱۸؛ آخوند خراسانی، کفایة الاصول، ص۴۵۹ ـ ۴۶۰.</ref>. از این رو یکی از شروط [[استنباط احکام شرعی]] و استناد به [[روایات]]، آشنایی با [[آیات الاحکام]] و مفاد آنها دانسته شده است<ref> الدروس الشرعیة، ج۲، ص۶۵؛ الروضة البهیة، ج۳، ص۶۳-۶۴؛ حائری اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویه، ص۴۰۴.</ref>. | |||
در روایات، حجم آیات الاحکام نسبت به مجموع آیات، یک چهارم یا یک سوم قرآن یا بیشتر از آن بیان شده است<ref>الکافی، ج۲، ص۶۲۷-۶۲۸؛ بحارالانوار، ج۸۹، ص۱۱۴.</ref>. به [[باور]] برخی حجم گفته شده ناظر به عدد ریاضی نیست، بلکه ناظر به معنا<ref>کنز العرفان، ج۱، ص۵.</ref> و گونههای مختلف آیات الاحکام است یا اینکه ناظر به آیاتی است که [[احکام شرعی]] از آنها استفاده میشود؛ اما بر دیگران پنهان است و تنها [[معصومان]]{{عم}} [[قادر]] به این کارند<ref>موسوعة الفقه الإسلامی، ج۲، ص۴۹-۵۰.</ref>. | |||
[[فقها]] در تعداد آیات الاحکام [[اختلاف]] نظر دارند. بر مبنای نظر مشهور تعداد آنها حدود پانصد آیه است<ref>المبسوط، ج۸، ص۱۰۰؛ قواعد الاحکام، ج۱، ص۵۲۶؛ ج۳، ص۴۲۳؛ الروضة البهیة، ج۳، ص۶۳-۶۴؛ ملاذ الاخیار، ج۱۰، ص۳۸۹؛ الحدائق الناضرة، ج۱، ص۲۷؛ کشف اللثام، ج۱۰، ص۲۵- ۲۶؛ موسوعة الفقه الإسلامی، ج۲، ص۴۷.</ref>. در مقابل برخی تعداد این [[آیات]] را کمتر از این رقم<ref>فاضل مقداد، کنز العرفان، ج۱، ص۵.</ref> و برخی بیشتر<ref>تفسیر و مفسران، ج۲، ص۳۵۴.</ref> دانستهاند<ref>معرفت، محمدهادی، تفسیر و مفسران، ج۲، ص۳۵۴.</ref>.<ref>[[خالد غفوری الحسنی|غفوری الحسنی، خالد]]، [[آیات الاحکام - غفوری (مقاله)|مقاله «آیات الاحکام»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص۳۷۶.</ref>. | |||
# '''[[ | == مبانی [[استدلال]] به [[آیات الاحکام]] == | ||
# '''[[ | همه مذاهب [[اسلامی]] همنظر هستند که [[قرآن کریم]] از طرف [[خدای تعالی]] و به طور صحیح به دست [[مسلمانان]] رسیده است<ref>کنز العرفان، ج۱، ص۲؛ علوم قرآنی، ص۶۱.</ref>؛ از این رو در اصل [[مشروعیت]] استدلال به [[قرآن]]، [[اختلاف]] نظری میان [[فقها]] وجود ندارد<ref>الاصول العامة للفقه المقارن، ص۹۷.</ref>؛ اما امکان [[استدلال]] به [[آیات قرآن]]، وابسته به مبانی و اصول ذیل است: | ||
# '''[[اعتقاد]] به [[تحریف]] نشدن [[قرآن]]''': [[علمای امامیه]] قائل به [[تحریف ناپذیری]] قرآناند<ref>الاعتقادات، ص۸۴؛ التبیان، ج۱، ص۳؛ مجمع البیان، ج۶، ص۵۰۸؛ کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج۳، ص۴۵۳؛ آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۸-۱۹ و ۲۵-۲۹.</ref> و متن قرآن را اجماعاً [[متواتر]] میدانند<ref>البیان فی تفسیر القرآن، ص۱۲۳.</ref>. | |||
# '''امکان فهم قرآن''': برخی از علمای اخباری قائل شدهاند فهم قرآن برای عموم [[مردم]] امکان ندارد، بلکه [[فهم]] آن به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} و [[ائمه]]{{عم}} که مخاطبان اصلی قرآناند، اختصاص دارد<ref> الفوائد المدنیه، ص۱۷۸ - ۱۷۹، ۲۲۰ و ۴۸۲.</ref>. برخی علمای اصولی<ref>فرائد الاصول (الرسائل)، ج۱، ص۵۸ - ۵۹؛ کفایة الاصول، ص۲۸۱.</ref>، فهم [[ظواهر قرآن]] را برای غیرمعصومان امکانپذیر دانسته و مراد از اختصاص فهم به [[اهل بیت]]{{عم}} را که در برخی روایات آمده<ref> وسائل الشیعة، ج۲۷، ص۱۸۵.</ref>، فهم مراتب بالای [[قرآنی]] و [[باطنی]] آن دانسته که مخصوص [[معصومان]]{{عم}} است<ref> تفسیر سوره حمد، ص۱۳۵ – ۱۳۷.</ref>. | |||
# '''حجیت ظواهر کتاب''': مشهور علمای اصولی [[شیعه]]، ظواهر [[قرآن]] را [[حجت]] دانستهاند<ref> التذکرة باصول الفقه، ص۲۹؛ فرائد الاصول (الرسائل)، ج۱، ص۵۵؛ کفایة الاصول، ص۲۸۱ – ۲۸۵.</ref>. | |||
#'''جریان [[اجتهاد]] در قرآن''': یکی از شاخصههای بارز [[مکتب امامیه]]، باز بودن باب اجتهاد در تمامی عرصههای [[فقهی]] است<ref> الاجتهاد والتقلید، ص۱۵؛ الطهاره، ج۱، ص۳۶۱، ۴۵۹؛ صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۷۶- ۱۷۷؛ حیدری، ۲۳.</ref>. در [[روش اجتهاد]] در مباحث [[قرآنی]] و چگونگی [[استنباط از آیات]] الاحکام از [[قواعد]] و روش عام [[اصول فقه]] استفاده میشود. | |||
# '''پیوستگی [[کتاب و سنت]]''': [[علمای شیعه]]<ref> الذریعة الی اصول الشریعه، ج۱، ص۲۷۹؛ الاصول العامة للفقه المقارن، ص۲۳۹ – ۲۴۰.</ref> قائلاند [[آیات الاحکام]] از [[سنت]] بینیاز نیستند. بر اساس این دیدگاه [[روایات]] میتوانند در موارد تبیین و [[تفسیر]]، تفصیل، تقیید، تخصیص، [[حکومت]] و ورود بر مفاد [[آیات]]، نقش خود را نشان دهند<ref>تهذیب الاصول، ج۲، ص۲۴۷.</ref>.</ref>.<ref>[[خالد غفوری الحسنی|غفوری الحسنی، خالد]]، [[آیات الاحکام - غفوری (مقاله)|مقاله «آیات الاحکام»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص۳۷۷.</ref> | |||
== روش استناد به آیات الاحکام == | |||
استفاده از آیات الاحکام ویژگیهایی دارد که مهمترین آنها عبارتاند از: | |||
# '''بررسی واژگانی مفردات''': بررسی واژگانی مفردات قرآنی، نکتههای فنی دقیقی را به دنبال دارد که از جمله آنها توجه خاص به تحلیل کلمه است و این نوع توجه، زمینهساز [[فهم]] جمله در [[آیات قرآنی]] است. یکی از فقها در بررسی واژههای «ضرر، [[ضرار]] و مضاره» ضمن ارائه بحث واژگانی و [[عرفی]] دقیق، نخست به ذکر شش آیه از [[قرآن]] پرداخته است که در آنها، این واژهها ذکر شدهاند<ref>سوره بقره، آیه ۲۳۱؛ سوره بقره، آیه ۲۳۳؛ سوره نساء، آیه ۱۲؛ سوره توبه، آیه ۱۰۷؛ سوره طلاق، آیه ۶.</ref>. سپس برخلاف برخی از [[علما]]<ref>کفایة الاصول، ص۳۸۱؛ مصباح الاصول، ج۱، ص۶۰۵- ۶۰۶.</ref> تأکید کرده است این واژهها نه در عرف و نه در لغت، در معنای [[هتک حرمت]] و لطمه به [[آبرو]] و [[ناموس]] به کار نرفتهاند<ref>امام خمینی، بدائع الدرر، ص۶۲.</ref>. ایشان همچنین میان «ضرر» که در مقابل نفع است و از نظر عرف به معنای [[نقص]] در [[اموال]] و [[انفس]] و در لغت به معنای تنگنا و شدت و [[مکروه]] است<ref>امام خمینی، بدائع الدرر، ص۶۱.</ref> و میان «[[ضرار]]» فرق گذاشته است. همچنین بیشتر کاربردهای واژههای «ضرر، ضر، اِضرار» در ضرر بر [[مال]] و نفس است، به خلاف «ضِرار» که غالباً به معنای فشار و رساندن [[سختی]] و مکروه به کار میرود. ایشان در ادامه اشاره میکند که بیشتر کاربرد این واژه در [[قرآن کریم]] در همین معناست، نه در معنای ضرر [[مالی]] و جانی؛ سپس به توضیح یکایک [[آیات]] ذکر شده میپردازد.<ref>امام خمینی، بدائع الدرر، ص۶۳ و ۶۵ -۶۹.</ref>. | |||
# '''تحلیل ادبی [[آیه]]''': یکی از فقهای معاصر در برخی از موارد برای بررسی اجزای [[آیات قرآنی]] به تحلیل [[عرفی]] و عقلایی آن میپردازند. ایشان نخست احتمالات گوناگون در معنای این واژه را مطرح میکند و از میان احتمالات یاد شده یک احتمال را با بیانی متفاوت از دیگران<ref>مجمع البیان، ج۳، ص۱۵-۱۶؛ منیة الطالب فی شرح المکاسب، ج۱، ص۳۵۳- ۳۵۴.</ref> ترجیح میدهد؛ زیرا به نظر ایشان متناسب با ظهور واژه است<ref>امام خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۱۲- ۱۳.</ref>. | |||
# '''دقت در فهم ظهورات''': برخی در استخراج و برداشت از ظهور [[آیات]] در نهایت دقت سعی کردهاند از تمامی مواردی که دخیل در تعیین دلالت آیاتاند، استفاده کنند. | |||
# '''توجه به فهم [[عرفی]]''': صرف دقت و تحلیل [[عقلی]] موجب میشود که برداشت [[فقیه]] از [[آیات قرآن]]، برخلاف مقصود [[شارع]] باشد، همچنان که جمود بر معانی ذکر شده در کتابهای ادبی نیز موجب میشود که تمام معنای مقصود از آیه به دست نیاید؛ به همین سبب یکی از مهارتهای فقیه، [[رجوع]] به فهم عرفی از [[نصوص]] است. | |||
# '''استفاده از دیگر [[آیات]]''': برخی از فقها در تفسیر برخی از آیات از آیههای دیگر نیز استفاده کردهاند<ref>امام خمینی، بدائع الدرر، ص۶۳.</ref>؛ مثلاً در بیان مراد از آیه {{متن قرآن|وَابْتَلُوا الْيَتَامَى}}<ref>«و یتیمان را تا زمانی که توانایی زناشویی یافته باشند بیازمایید» سوره نساء، آیه ۶.</ref> از [[سیاق آیه]] قبل از آن {{متن قرآن|وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَكُمُ}}<ref>«و داراییهایتان را که خداوند (مایه) پایداری (زندگی) شما گردانیده است به کمخردان نسپارید» سوره نساء، آیه ۵.</ref>، استفاده کرده و [[وجوب]] برگرداندن [[مال]] به شخص بالغ [[رشید]] را معلول [[استقلال]] او در امور و از بین رفتن محجوریت و [[سقوط]] [[ولایت ولی]] او دانسته است؛ بنابراین وجوب برگرداندن [[مال یتیم]]، از باب [[وجوب]] برگرداندن [[مال]] دیگران و [[حلال]] نبودن [[تصرف]] در آن است<ref>امام خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۲۰.</ref>. | |||
# '''بهره بردن از روایات تفسیری''': مراجعه به روایات تفسیری برای [[فهم]] دقیق مقصود از آیه و بیان رابطه میان [[روایت]] نقل شده و [[نص قرآنی]]، از دیگر خصوصیات فقها در فهم [[آیات قرآنی]] در پرتو [[سنت]] است<ref>امام خمینی، المکاسب المحرمه، ج۲، ص۱۰- ۱۵.</ref>. | |||
# '''توجه به [[اسباب نزول]]''': با بهرهبرداری از اسباب نزول و قراین لفظی، معانی متفاوتی برای [[آیات]]، میتوان بیان کرد؛ مثلاً به واسطۀ شأن نزول، [[آیه نبأ]]<ref>{{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ}} «ای مؤمنان! اگر بزهکاری برایتان خبری آورد بررسی کنید مبادا نادانسته به گروهی زیان رسانید، آنگاه از آنچه کردهاید پشیمان گردید» سوره حجرات، آیه ۶.</ref> دلالت بر رد مطلق [[خبر فاسق]] نمیکند؛ زیرا آنچه از این دو برداشت میشود، [[اعتماد]] نکردن به خبر فردی مانند [[ولید بن عقبه]] در امور مهمی چون [[کفر]] [[قبیله]] [[بنیالمصطلق]] است، به ویژه در مواردی که خبرآورنده [[فاسق]] باشد؛ زیرا اعتماد به خبر وی، موجب [[آمادهسازی]] نیروها و [[جنگ]] با افراد [[مرتد]] میشد؛ البته در مثل این موارد مهم و حیاتی، باید به قدر لازم تحقیق شود و حتی اعتماد به سخن دو نفر [[عادل]] نیز برخلاف [[سیره]] عقلاست<ref>امام خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۶۰۲ - ۶۰۴؛ همو، انوارالهدایه، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref>. | |||
# '''توجه به آرای [[فقهی]] [[اهل سنت]]''': [[آگاهی]] بر آرای فقهی اهل سنت، به ویژه آرایی که در [[زمان ائمه]]{{عم}} مطرح بوده، از مقدمات [[اجتهاد]] است و اطلاع از آن بر هر مجتهدی لازم است<ref> الاجتهاد و التقلید، ص۱۷؛ تهذیب الاصول، ج۳، ص۵۷۴.</ref>. در بررسی استفاده از آیه سوره نساء، آیه ۶.</ref> برای اعتبار [[بلوغ]] و صحیح نبودن [[معاملات]] [[کودک]] حتی با [[اذن]] ولی او، نظر [[ابوحنیفه]] در [[حکم]] ممیز مطرح است. <ref>امام خمینی، کتاب البیع، ج۲، ص۱۶-۱۷.</ref>. | |||
# '''دقت و طرح مباحث جدید''': تلاش یکی از فقهای معاصر بر آن بوده است که بیشترین استفادههای دلالتی را از متن [[آیات]] انجام دهد؛ حتی دلالتهایی را که در نگاه نخست واضحاند و هیچگونه احتمال نقضی در مورد آن وجود ندارد، بررسی میکند و از آن نکتههایی را برداشت میکند؛ البته این روش ایشان مختص به [[آیات قرآن]] نیست و در [[روایات]] نیز همینگونه عمل کرده است<ref>الخلل فی الصلاة، ص۳۱–۳۲.</ref>.<ref>[[خالد غفوری الحسنی|غفوری الحسنی، خالد]]، [[آیات الاحکام - غفوری (مقاله)|مقاله «آیات الاحکام»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۱]]، ص۳۸۰.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:IM009731.jpg|22px]] [[خالد غفوری الحسنی|غفوری الحسنی، خالد]]، [[آیات الاحکام - غفوری (مقاله)|مقاله «آیات الاحکام»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه امام خمینی ج۱''']] | |||
# [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگنامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگنامه علوم قرآنی''']] | # [[پرونده: 9030760879.jpg|22px]] [[فرهنگنامه علوم قرآنی (کتاب)|'''فرهنگنامه علوم قرآنی''']] | ||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} |