|
|
خط ۹: |
خط ۹: |
|
| |
|
| == مقدمه == | | == مقدمه == |
| در [[فرهنگ اسلامی]]، [[انسان]] دستی در [[دست خدا]] دارد تا [[سرمایه]] [[معنوی]] لازم را برای طی مسیر [[عبودیت]] کسب کند و دستی نیز در دست [[خلق]] دارد تا با رفع نیاز [[مردم]] در پیشگاه [[خداوند]] مقربتر شود. خداوند که خود بزرگترین [[فریادرس]] [[مظلومان]] است، همه توانمندان را به فریادرسی فریادخواهان فراخوانده و حتی [[حکم جهاد]] را در [[دفاع]] از فریادخواهان مقرر نموده و انسانهایی را که نسبت به اینان [[احساس مسئولیت]] نمیکنند [[نکوهش]] کرده است<ref>{{متن قرآن| وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا}} «و چرا شما در راه خداوند نبرد نمیکنید و (نیز) در راه (رهایی) مستضعفان از مردان و زنان و کودکانی که میگویند: پروردگارا! ما را از این شهر که مردمش ستمگرند رهایی بخش و از سوی خود برای ما سرپرستی بگذار و از سوی خود برای ما یاوری بگمار» سوره نساء، آیه ۷۵.</ref>. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: «اگر [[مسلمانی]] بشنود که فریادخواهی، [[مسلمین]] را به [[یاری]] خود میخواند ولی به ندای او جواب مثبت ندهد [[مسلمان]] نیست»<ref>{{متن حدیث| مَنْ أَصْبَحَ لَا يَهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِينَ فَلَيْسَ مِنْهُمْ وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلًا يُنَادِي يَا لَلْمُسْلِمِينَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ}}؛ الکافی، ج۲، ص۱۶۴.</ref>.<ref>[[علی اکبر شایستهنژاد|شایستهنژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «فریادرسی و فریادخواهی»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۵۲.</ref> | | در [[فرهنگ]] [[اسلامی]]، [[انسان]] دستی در دست [[خدا]] دارد تا سرمایه معنوی لازم را برای طی مسیر [[عبودیت]] کسب کند و دستی نیز در دست [[خلق]] دارد تا با رفع نیاز [[مردم]] در پیشگاه [[خداوند]] مقربتر شود. خداوند که خود بزرگترین فریادرس مظلومان است، همه توانمندان را به فریادرسی فریادخواهان فراخوانده و حتی حکم [[جهاد]] را در [[دفاع]] از فریادخواهان مقرر نموده و انسانهایی را که نسبت به اینان [[احساس مسئولیت]] نمیکنند [[نکوهش]] کرده است<ref>{{متن قرآن| وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا}} «و چرا شما در راه خداوند نبرد نمیکنید و (نیز) در راه (رهایی) مستضعفان از مردان و زنان و کودکانی که میگویند: پروردگارا! ما را از این شهر که مردمش ستمگرند رهایی بخش و از سوی خود برای ما سرپرستی بگذار و از سوی خود برای ما یاوری بگمار» سوره نساء، آیه ۷۵.</ref>. [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: «اگر [[مسلمانی]] بشنود که فریادخواهی، [[مسلمین]] را به [[یاری]] خود میخواند ولی به ندای او جواب مثبت ندهد [[مسلمان]] نیست»<ref>{{متن حدیث| مَنْ أَصْبَحَ لَا يَهْتَمُّ بِأُمُورِ الْمُسْلِمِينَ فَلَيْسَ مِنْهُمْ وَ مَنْ سَمِعَ رَجُلًا يُنَادِي يَا لَلْمُسْلِمِينَ فَلَمْ يُجِبْهُ فَلَيْسَ بِمُسْلِمٍ}}؛ الکافی، ج۲، ص۱۶۴.</ref>. |
| | |
| == معناشناسی ==
| |
| "[[دادخواهی]]" به معنای عمل دادخواه و درخواست برداشتن [[ظلم]] از [[حاکم]] است. [[شکایت]] [[مظلوم]] نزد [[حاکم]] یا [[قاضی]] از [[ستم]] دیگری در حقش را [[دادخواهی]] نامند<ref>فرهنگ فارسی، ج ۲، ص ۱۴۷۹؛ لغتنامه، ج ۶، ص ۸۹۹۳، «دادخواهی».</ref>.
| |
| | |
| معادل عربی آن تظلّم، به معنای [[شکایت]] از [[ستم]] دیگری است<ref>لسان العرب، ج ۱۳، ص ۳۷۴، «ظلم»؛ مبسوط در ترمینولوژی حقوق، ج ۲، ص ۱۲۶۲.</ref>. اشتکا به معنای اظهار [[اندوه]] و [[گله]]<ref>لسان العرب، ج ۱۴، ص ۴۳۹، «شکا»؛ نیز نک: مفردات، ص ۲۶۶، «شکا».</ref> و وصف آنچه به او رسیده<ref>ترمینولوژی حقوق، ارجمند، ص ۲۲۸.</ref> نیز بیشتر به معنای [[دادخواهی]] است.
| |
| | |
| در اصطلاح [[حقوقی]]، به ادعای مدّعی در [[دادگاه]]<ref>ترمینولوژی حقوق، جعفری، ص ۲۹۰.</ref> برای خواستن چیزی به زیان دیگری<ref>دانشنامه حقوقی، ج ۳، ص ۴۹۷.</ref>، نوشتاری باشد یا گفتاری، [[دادخواهی]] گفته میشود<ref>ترمینولوژی حقوق، ارجمند، ص ۲۲۹.</ref>. بر این اساس، [[دادخواهی]] طرح دعوا در [[دادگاه]] برای احقاق [[حق]] است<ref>فرهنگ فقه، ج ۳، ص ۵۶۷.</ref>.<ref>[[محمود گودرزی|گودرزی، محمود]]، [[دادخواهی (مقاله)|دادخواهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج۱۲.</ref>
| |
|
| |
|
| == [[امام سجاد]] {{ع}} و عدالتخواهی == | | == [[امام سجاد]] {{ع}} و عدالتخواهی == |
خط ۳۶: |
خط ۲۹: |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[علی اکبر شایستهنژاد|شایستهنژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «فریادرسی و فریادخواهی»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] | | # [[پرونده:1100609.jpg|22px]] [[علی اکبر شایستهنژاد|شایستهنژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|'''مقاله «فریادرسی و فریادخواهی»، دانشنامه صحیفه سجادیه''']] |
| # [[پرونده:000063.jpg|22px]] [[محمود گودرزی|گودرزی، محمود]]، [[دادخواهی (مقاله)|دادخواهی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲ (کتاب)|'''دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۲''']]
| |
| {{پایان منابع}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|