ام الفضل دختر مأمون در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

| مداخل مرتبط = [[ام الفضل دختر مأمون در حدیث]] - [[ام الفضل دختر مأمون در تاریخ اسلامی]]

اولین [[ازدواج حضرت جواد]] {{ع}} در نه سالگی با دختر [[مأمون]] به نام [[زینب]] و با [[شهرت]] و [[کنیه]] ام الفضل بود. [[هدف]] مهم [[خلیفه]] از این کار جلب [[رضایت]] [[شیعیان]] و محدود نمودن [[فعالیت‌های سیاسی]] و [[اجتماعی]] آن [[حضرت]] بود؛ تا بتواند در [[آینده]] به [[راحتی]] نقشه [[قتل]] آن حضرت را به دست همسرش (ام الفضل) [[اجرا]] نماید. خوش‌بختانه این [[ازدواج]] ثمره‌ای نداشت و [[فرزندی]] نصیب او نشد:

{{متن حدیث|وَ قَدْ كَانَ زَوَّجَهُ الْمَأْمُونُ ابْنَتَهُ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ {{ع}} مِنْهَا وَلَدٌ}}<ref>مناقب آل ابی طالب، ج۴، ص۳۸۰.</ref>؛ مأمون دخترش زینب را به همسری [[امام جواد]] {{ع}} در آورد؛ ولی از او فرزندی نداشت.

مگر نمی‌دانی که از دیرزمان میان ما و [[فرزندان پیامبر]] چه حوادثی پیش آمده است و تلاش و سعی [[پدران]] ما بر [[تحقیر]]، [[منزوی]] کردن و دور نگه داشتن آنان از صحنه‌های [[سیاسی]] [[جامعه]] بوده است؟!

خواهش و تقاضای ما این است که از این کار منصرف شده، از میان افراد فامیل فردی لایق را به همسری دخترت [[انتخاب]] کنی.

مأمون در پاسخ گفت: آنچه در گذشته میان [[فرزندان ابوطالب]] و اجداد من و شما اتفاق افتاده است، پایه‌گذارانش افرادی [[حسود]] و [[بدخواه]] از قبیل شما بوده‌اند.

چنان چه از روی [[انصاف]] [[اندیشه]] کنید، خواهید دانست که [[خاندان رسالت]] نسبت به امر خلافت و [[رهبری]] و [[حکومت]] بر [[مردم]] از دیگران سزاوارترند.

گفتند: جناب [[خلیفه]]! اگرچه این پسر بچه خردسال شما را مجذوب خویش ساخته، پس به [[تعلیم و تربیت]] نیازمند است و باید مسایل [[دینی]] را بیاموزد!  

[[مأمون]] با [[عصبانیت]] فریاد زد: آیا می‌دانید چه می‌گویید و درباره چه کسی سخن می‌گویید؟! من این [[نوجوان]] را می‌شناسم. او از خانواده‌ای می‌باشد که [[علم]] و دانش آنان خدایی است، [[پدران]] او از نظر علم و دانش در بالاترین حد از کمال بوده‌اند. اگر سخن مرا قبول ندارید، می‌توانید او را بیازمایید.

همگی با خلیفه خداحافظی کرده، از مجلس خارج شدند؛ ولی در این [[اندیشه]] بودند که چه کسی را برای [[مناظره]] و گفت‌وگوی [[علمی]] با یک نوجوان (۹) ساله، که [[ذهن]] و [[فکر]] خلیفه را متوجه خود کرده است، برگزینند.

پس از مشورت‌های گوناگون [[تصمیم]] گرفتند از شخصی به نام [[یحیی بن أکثم]]، که دانشمند و به مسایل علمی آشنا و صاحب [[شهرت]] نیز بود، استفاده کنند. در ملاقاتی که صورت گرفت، با [[وعده]] [[پاداش]] و هدایای گران‌قیمت، وی را برای [[دیدار]] و [[گفت‌وگو]] با [[امام جواد]] {{ع}} آماده ساختند.

روزی معین از طرف خلیفه برای برگزاری مجلس مناظره مشخص گردید.

مأمون دستور داد جایگاه نشستن [[حضرت جواد]] {{ع}} در مجلس را آن‌گونه مهیا سازند که نزدیک جایگاه مخصوص وی باشد.

[[روز]] [[موعود]] فرا رسید. جمعیتی زیاد با یحیی بن أکثم وارد تالار مخصوص شدند. از طرف دیگر، امام جواد {{ع}} (۹) ساله هم به جایگاه مخصوص خویش وارد شد و در کنار [[خلیفه]] بر روی تخت نشست.

[[یحیی]]، در حالی که در مقابل [[امام]] {{ع}} نشسته بود، خطاب به [[مأمون]] گفت: آیا اجازه می‌دهی مطلبی را از این [[نوجوان]] (۹) ساله بپرسم؟

مأمون گفت: از خودش اجازه بگیر.

امام {{ع}} پاسخ همه [[پرسش‌ها]] را بیان نمود و موجبات [[شگفتی]] بیشتر حاضران را فراهم آورد<ref>ارشاد مفید، ص۳۱۹؛ کشف الغمه، ج۲، ص۳۵۳؛ بحارالانوار، ج۱۰، ص۳۸۱، ح۱ و ص۳۸۴؛ ج۵۰، ص۷۹؛ ج۹۶، ص۱۴۸، ح۵۰۶؛ حلیة الابرار، ج۴، ص۵۵۳؛ اعیان الشیعه، ج۲، ص۳۳؛ انوار البهیة، صص۲۵۵؛ مدینة المعاجز، ج۷، ص۳۴۷، ح۲۳۷۶؛ وسائل الشیعه، ج۲۱، ص۱۰۸، ح۲۶۶۵۱؛ ج۱۳، ص۱۵، ح۱۷۱۱۸؛ ج۲۱، ص۱۰۹، ح۲۶۶۵۲؛ احتجاج طبرسی، ج۲، ص۴۶۹، ح۳۲۲؛ من لا یحضره الفقیه، ج۳، ص۲۵۲، ح۱۱۹۹؛ وافی، ج۲۱، ص۳۹۹، ح۲۱۴۳۴؛ وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۲۶۱، ح۲۵۵۷۵؛ عیون المعجزات، ص۱۲۳؛ تفسیر قمی، ج۱، ص۱۸۲؛ نورالثقلین، ج۱، ص۶۷۳، ح۳۶۸؛ اختصاص، ص۹۸؛ الصواعق المحرقة، ص۲۰۶؛ احقاق الحق، ج۱۹، ص۵۸۷؛ تحف العقول، ص۴۵۱؛ ینابیع المودة، ج۳، ص۱۲۵؛ روضة الواعظین، ص۲۶۱؛ احقاق الحق، ج۱۲، ص۴۲۲؛ مناقب ابن‌شهرآشوب، ج۴، ص۳۸۰؛ اثبات الوصیة، ص۲۲۳؛ مستدرک الوسائل، ج۹، ص۲۵۳، ح۱۰۸۳۷؛ ج۱۴، ص۲۱۰، ح۱۶۵۲۰؛ مفتاح الفلاح، ص۴۸۶؛ کتاب القاب الرسول و عترته، ص۲۲۷؛ الثاقب فی المناقب، ص۵۰۵، ح۴۳۳؛ الصراط المستقیم، ج۲، ص۱۷۵؛ مکارم الاخلاق، ص۱۹۶؛ فصول المهمة ابن صباغ، ص۲۶۷؛ دلائل الامامة، ص۳۹۱، ح۳۴۵؛ خرایج و جرایح، ج۲، ص۹۴۷؛ مناقب اهل البیت {{عم}}، ص۲۸۶؛ اعلام الوری، ج۲، ص۱۰۱.</ref><ref>[[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|دانشنامه جوادالائمه]]، ص ۴۹.</ref>

متن [[نامه]] بدین شرح است:

هر شوهری موظف است که از [[اموال]] خود برای همسرش مهریه‌ای قرار دهد.

اما مناجاتی که پدرم از پدرانش، از [[امیرمؤمنان]]، از [[رسول خدا]] و [[جبرائیل]] از جانب خداوند برایم به [[ارث]] گذارده‌اند، مهریه همسرم و دختر تو قرار می‌دهم و آن ده [[مناجات]] است، که هر کدام برای موضوعی مخصوص می‌باشد. هر کس به همان صورت با [[خدا]] مناجات کند، درهای [[رحمت]] بر او گشوده، حاجاتش برآورده خواهد شد<ref>متن مناجات‌های ده‌گانه در بخش سخنان امام جواد {{ع}}، فصل دعا و مناجات آمده است.</ref><ref>[[سید ابوالفضل طباطبایی اشکذری|طباطبایی اشکذری، سید ابوالفضل]]، [[دانشنامه جوادالائمه (کتاب)|دانشنامه جوادالائمه]]، ص ۵۳.</ref>

[[رده:آبرو]]