قثم بن عباس قرشی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

در بیرون سمرقند [[قبر]] [[قثم بن عباس بن عبد المطلب]] واقع است که در [[فتح]] سمرقند کشته شده و مردم شهر شب‌های [[دوشنبه]] و [[جمعه]] به [[زیارت]] او می‌روند، تاتارها هم این [[زیارتگاه]] را [[احترام]] می‌گذارند و نذورات زیاد از گاو و گوسفند و [[درهم]] و [[دینار]] به آنجا می‌‌آورند که [[خرج]] مصارف [[زوار]] و خدام می‌شود. قبر قثم بن عباس گنبدی دارد که روی چهار پایه قرار گرفته و هر پایه از دو ستون مرمری به رنگ‌های سیاه و سفید و سبز و سرخ تشکیل شده است. دیوارهای [[مقبره]] هم از قطعات مرمر الوان مذهبکاری ساخته شده و سقف آن از ارزیز است. صندوق [[قبر]] از چوب آبنوس مرصعی است که چهار رکن آن را با صفحات نقره پوشانده‌اند. روی این صندوق سه قندیل نقره گذاشته‌اند و فرش‌های [[مقبره]] از پشم و پنبه بافته شده است. بیرون مقبره نهر بزرگی است که از وسط خانقاهی عبور می‌کند. در دو سوی نهر درختان و نهال‌های مو و یاسمن نشانده‌اند و در [[خانقاه]] مذکور منازلی برای سکونت مسافرین موجود است. تاتارها در روزگاری که به [[مذهب]] [[کفر]] بودند تغییری در وضع این بنای [[مبارک]] ندادند بلکه به واسطه کراماتی که میدیدند به آن [[تبرک]] میجستند<ref>رحله ابن بطوطه، ابن بطوطه (ترجمه: محمد علی موحد)، ج۱، ص۴۵۶-۴۵۷.</ref>.<ref>[[محمد ایوب کاظمی|کاظمی، محمد ایوب]]، [[قثم بن عباس (مقاله)|مقاله «قثم بن عباس»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۷ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۷، ص۳۴.</ref>

[[قثم بن عباس]]، [[والی]] و استاندار مکه بود که [[حضرت امیر]]{{ع}} او را بعد از [[عزل]] [[ابوقتاده]]، به این سمت نشاند. وی در این سمت باقی ماند تا این که حضرت به [[شهادت]] رسید<ref>ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۴۰؛ بلاذری، أنساب الاشراف، ج۲، ص۲۱۱.</ref>.

[[خلیفة بن خیاط]] می‌نویسد: پس از برکناری خالد، علی{{ع}} ابوقتاده را بر مکه گمارد، آنگاه وی را عزل نموده و [[قثم]] را بر مکه گمارد<ref>تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۵۲.</ref>. [[طبری]] قثم را [[کارگزار مکه]] و طائف دانسته است<ref>تاریخ طبری (هشت جلدی)، ج۴، ص۶۹؛ ابن دمشقی، جواهر المطالب فی مناقب الامام علی{{ع}}، ج۲، ص۱۲۵.</ref>.

این گزارش دقیق نیست؛ زیرا «معبد» و برادرش «عبدالرحمان» به نقل بیشتر رجال‌دانان در سال سی و پنج در [[خلافت عثمان]] در [[جنگ]] [[آفریقا]] به [[فرماندهی]] [[عبدالله بن سعد بن ابی سرح]]، به شهادت رسیدند<ref>ابن عبد البر، الإستیعاب، ج۳، ص۱۴۲۷؛ الإصابه، ج۱، ص۶۶۴ و ج۶، ص۶۰۷؛ ابن اثیر، أسدالغابه، ج۳، ص۴۶۵ و ج۵، ص۲۲۱؛ شیرازی، درجات الرفیعه، ص۱۵۲؛ زرکلی، الإعلام، ج۷، ص۲۶۴؛ بلاذری، فتوح البلدان، ص۲۳۰، با توجه به این که در این کتاب و دیگر منابع جنگ آفریقا را در سال ۲۷ یا ۲۸ یا ۲۹ دانسته‌اند و معبد در آن حضور داشته، باید شهادت وی را قبل از سال سی در یکی از این سال‌ها دانست، نبرد صواری هم در سال ۳۱ یا ۳۴ بوده است (ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۷، ص۱۷۷).</ref>. قثم [[حاکم مکه]] بوده نه [[بحرین]] و [[تمام بن عباس]] هم [[حاکم مدینه]] که خواهد آمد. گفته شده که حضرت وی را بر [[مدینه]] گمارد<ref>ابن عبد البر، الإستیعاب، ج۲، ص۱۶۸، شماره ۲۱۷۷.</ref>.