فقر در فقه سیاسی: تفاوت میان نسخه‌ها

فقر در فقه سیاسی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۴۹

۶٬۵۵۹ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۹ فوریهٔ ۲۰۲۳

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۸۳

ویرایش

@@ خط ۱۶: / خط ۱۶: @@
 [[فقرا]] از اقشار آسیب‌پذیر [[اجتماعی]] هستند که در زیر بار تأمین [[خانواده]] پشت [[خم]] کرده‌اند و [[مردم]] با [[صدقه دادن]] و [[انفاق]] و [[دولت اسلامی]] با صرف مالیات‌هایی همچون [[زکات]]، [[خمس]]، [[فی‌ء]] و... [[وظیفه]] تأمین آنها را بر عهده دارند.<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص: ۴۴۸.</ref>
+==خط فقر==
+منظور از خط فقر، نقطه‌ای است که مرحله نهایی [[فقر]] را از مرحله ابتدایی [[غنا]] جدا می‌کند. در [[محاسبه]] پیچیده خط فقر عوامل گوناگونی مؤثرند که مهم‌ترین آنها سه عامل مهم شرایط [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] [[حاکم]] بر [[جامعه]]، معیارهای ارزشی و [[فرهنگ عمومی]] و [[آداب و رسوم]] [[اجتماعی]] است.
+بی‌گمان، جز این عوامل، می‌توان عوامل مؤثر دیگری مانند شرایط [[جنگ]] یا حوادث غیرمترقبه را در این محاسبه مد نظر قرار داد، اما با [[تفسیر]] موسع از شرایط اقتصادی، [[نظام ارزشی]] و فرهنگ عمومی، و نیز آداب و رسوم می‌توان سایر عوامل را در این سه مؤلفه ادغام و منظور کرد.
+چنان که در مقایسه این سه عامل نیز نمی‌توان به طور [[قاطع]] آنها را به [[اهم و مهم]] تقسیم کرد و بهای بیشتر دادن به یکی از این عوامل بستگی به شرایط عمومی هر جامعه دارد.
+در این محاسبه که یکی از دو عامل نیاز ضروری و درآمد ضروری معیار قرار می‌گیرند، تشخیص خط فقر با توجه به شرایط سه‌گانه گذشته، نیاز به اصلی و فرعی کردن ضروریات اساسی [[زندگی]] یعنی [[تغذیه]]، [[پوشاک]] و [[مسکن]] دارد، تا به تناسب آن درآمد حداقل نیز برای [[نجات]] از فقر مشخص شود.
+می‌توان به تناسب مقدار تغذیه لازم برای ادامه [[حیات]] فرد حداقل درآمد را با توجه به شرایط سه‌گانه محاسبه کرد و با همین نسبت حداقل پوشاک و مسکن را در تکمیل محاسبه خط فقر بر محاسبه قبلی افزود و در آمد مناسبی را از مجموع هزینه‌های ضروری به دست آورد.
+اگر در این محاسبه، [[میزان]] [[رشد]] و [[توسعه]] جامعه نیز ملحوظ شود، مناسبت‌ها و تناسب‌ها دقیق‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند و نتیجه‌گیری از این محاسبات دشوارتر می‌شود.
+مسائل ارزشی و آداب و رسوم در محاسبات خط فقر به شکل خاص و به طور کامل مشخص، اثرگذار هستند. وضعیت اختیاری و [[اضطراری]] [[اشتغال]] فرد و [[خانواده]] را در محاسبات خط فقر باید در نظر گرفت تا [[انگیزه]] کار و ایفای نقش و [[مسئولیت‌پذیری]] در [[جامعه]] آسیب نبیند و [[بیکاری]] یا کم‌کاری به صورت [[فرهنگ عمومی]] درنیاید.
+شایع‌ترین شاخص در تعیین [[خط فقر]]، [[محاسبه]] هزینه و درآمد خانوار به عنوان یک واحد [[اجتماعی]] است و با برآورد [[میزان]] [[مصرف]] غذایی یک [[خانواده]] می‌توان به ترتیبی که در مبحث گذشته توضیح داده شد، سایر [[اقلام]] ضروری و اساسی [[زندگی]] را مشخص کرد.
+در این محاسبه نباید به برآورد سه قلم اساسی [[تغذیه]]، [[پوشاک]] و [[مسکن]] اکتفا کرد؛ زیرا خانواده به جز این نوع هزینه‌ها، نیازهای جانبی دیگری نیز دارد که اهمیت آنها کمتر از پوشاک نیست، مانند:
+#هزینه‌های لازم مورد استفاده ضروری در [[منزل]] از قبیل وسیله پخت و پز نگهداری [[غذا]] و نیز وسایل لباسشویی و [[بهداشت]] [[خانه]]؛
+#هزینه‌های سوخت، [[روشنایی]]، آب، فاضلاب، و نظایر آن؛
+#هزینه‌های حمل و نقل و [[ارتباطات]]؛
+#هزینه‌های ضروری نیازهای [[فرهنگی]]، تفریحات و سرگرمی‌های سالم.
+به هر حال تعیین خط فقر خانوار بر اساس معیارهای برآوردی و کاملاً نسبی در شرایط متفاوت به همان اندازه غیرعلمی و فاقد [[ارزش]] عملی است، که کسی ملاک خط فقر هر خانواده را عدم [[موازنه]] بین درآمد و هزینه‌های آن قرار دهد که در صورت اخیر در [[حقیقت]]، هر خانواده خود باید در مورد وضعیتش در خصوص [[فقر]] و [[غنا]] اظهار نظر کند.
+بالاخره [[واقع‌بینی]] ایجاب می‌کند که در محاسبات خط فقر، مسائلی چون تورم، [[رشد]] جمیعت، شرایط [[اقتصادی]] [[کشور]] و اوضاع [[سیاسی]] [[حاکم]] نیز منظور شود و به این ترتیب در هر قدم که با معیار جدیدی مواجه می‌شویم، ابهام جدیدی بر انبوه ابهام‌های گذشته افزوده می‌شود.
+محاسبه ارقام لازم برای [[فقرزدایی]] به [[سادگی]] برآورد اقلام ریالی مورد نیاز برای امور استخدامی و سرانه [[حقوق]] بگیران [[دولت]] نیست و ارقام فقرزدایی باید در لابه‌لای برنامه کلان دولت در بخش‌های مختلف مانند پروژه‌های صنعتی، [[کشاورزی]] و خدمات جهت ارتقای سطح زندگی [[آحاد]] [[مردم]] منظور شود و در مسائلی چون [[اشتغال]] و ایجاد [[مشاغل]] کاری صرف شود و بخش‌نگری در آن [[گمراه‌کننده]] است و باید با کلان‌نگری حل و فصل شود<ref>فقه سیاسی، ج۴، ص۹۶-۱۰۰ و ۱۰۳.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۷۹۰.</ref>
 == منابع ==
 {{منابع}}
 # [[پرونده:1379779.jpg|22px]] [[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|'''فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم''']]
+# [[پرونده: 1100699.jpg|22px]] [[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه فقه سیاسی ج۱''']]
 {{پایان منابع}}