افضلیت امام از دیدگاه زیدیه: تفاوت میان نسخه‌ها

[[زیدیه]] از فرقه‌های نام‌آشنای [[جهان اسلام]] است که به [[امامت]] زیدبن [[علی]] فرزند [[امام سجاد]] {{ع}} معتقدند. در اغلب کتاب‌های [[ملل و نحل]]، زیدیه را [[معتقد]] به جواز [[امامت مفضول]] دانسته‌اند<ref>برای نمونه، ر. ک: ابن حزم اندلسی، الاصول و الفروع، ص۲۳۴.</ref>. اما من [[تصور]] می‌کنم که [[لزوم]] یا عدم [[لزوم افضلیت امام]] نزد زیدیه از مسائلی است که دستیابی به آن چندان آسان نیست؛ زیرا در آثار برخی [[دانشمندان]] [[زیدی]]، با آنکه در [[مقام]] بیان [[شرایط امام]] بوده‌اند، از شرط [[افضلیت]] سخنی به میان نیامده است<ref>محمد بن علی بن احمد یمانی، البدر المنیر، ص۱۹۵-۲۰۸. این دانشمند زیدی قرن یازدهم، تمام شرایط و صفات امام از دیدگاه زیدیه را بیان کرده، اما اشاره‌ای به مسئله افضلیت نکرده است. نیز، ر. ک: علی بن عبدالکریم فضیل شرف‌الدین، الزیدیة نظریة و تطبیق، ص۱۱۰؛ عبدالله بن محمد بن اسماعیل حمیدالدین، الزیدیة، ص۱۲۹-۱۳۰.</ref>. بعضی دیگر از نویسندگان زیدی هرچند [[امام علی]] {{ع}} را [[افضل]] [[مردم]] بعد از [[رسول خدا]] {{صل}} دانسته‌اند، از [[لزوم افضلیت]] به عنوان [[شرط امامت]] یاد نکرده‌اند<ref>الامام مرتضی محمد بن یحیی الهادی، مجموع کتب و رسائل، ص۷۱۰-۷۱۱.</ref>. یکی از آنها دکتر [[مرتضی]] [[زید]] محطوری است. شاید او را بشناسید. محطوری از دانشمندان معروف زیدیه در دوران معاصر است که از حوثی‌های [[یمن]] به شمار می‌رود. او دوازده شرط را برای [[امام]] بیان می‌کند، اما سخنی از لزوم افضلیت به میان نمی‌آورد<ref>چنان که گفته شد در نگاه او امام باید دارای دوازده صفات باشد که به برخی از آنها اشاره می‌کنیم: مکلف، مذکر، حر، علوی، فاطمی، سلیم الحواس، مجتهد، عادل، حقوق را در جای خود قرار دهد، اغلب دیدگاه‌های او مطابق با واقع باشد، اهل مشورت باشد و... (ر. ک: محمد نمر مدنی، الفرقة الزیدیة الحوثیین، ص۶۴).</ref>.

شاید همین موارد موجب شده تا برخی نویسندگان معاصر آن‌گاه که در مقام تدوین دیدگاه‌های زیدیه بوده‌اند، اشاره‌ای به نظر آنها در خصوص مسئله افضلیت نکرده‌اند<ref>مهدی فرمانیان و سیدعلی موسوی‌نژاد، درسنامه تاریخ و عقاید زیدیه، ص۱۸۱-۱۸۸.</ref>. افزون بر آن، این نکته را نیز نباید دور از [[ذهن]] بدانیم که ممکن است تحولی در [[نظریه]] [[دانشمندان]] این [[مذهب]] در این مسئله و دیگر مسائل رخ داده باشد<ref>در این باره ر. ک: اشواق احمد مهدی غلیس، التجدید فی فکر الإمامة عند الزیدیة فی الیمن، ص۷۱ به بعد.</ref>.

اول. [[افضلیت امام]]، مگر در جایی که مصلحتی در کار باشد؛