وقف در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←معنای لغوی و اصطلاحی
(←مقدمه) |
|||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
[[امام خمینی]]، شرایطی برای وقف ذکر کرده چون: خواندن صیغه‌ای که دلالت بر مفهوم وقف داشته باشد، دائمی بودن و مشروط نبودن وقف به شرطی یا صفتی در [[آینده]]. همچنین اهلیت وقف کردن را برای واقف شرط دانسته و مسلمان بودن را شرط نمی‌داند. امام خمینی، در وقف خاص لازم می‌داند کسانی که واقف، منافع مال را برای آنان قرار می‌دهد، موجود و معین باشند، اما در وقف عام وجود موقوف‌علیهم ضرورتی ندارد. امام خمینی، شرایطی برای موقوفه ذکر کرده چون: مال باید عین مملوک، دارای [[منفعت]] [[حلال]] و قابلیت انتقال به غیر و استفاده طولانی مدت را داشته باشد. امام خمینی، برای [[اثبات]] وقف بودن راه‌های چون: منحصر در شایع بودنی که مفید [[علم]] یا [[اطمینان]] باشد، [[اقرار]] مالک یا [[ورثه]] و [[بیّنه]] برشمرده است. امام خمینی واقف را مجاز می‌داند که تولیت وقف را برای خود یا دیگری به صورت موقت یا دایم ایجاد کند و تعیین متولی باید در ضمن [[عقد]] وقف صورت پذیرد و [[معتقد]] است موقوفاتی را که واقف برای آنها متولی خاص، [[نصب]] نکرده در [[اختیار]] [[فقیه]] [[حاکم]] قرار می‌گیرد.<ref>[[مصطفی امینی|امینی]]، [[وقف (مقاله)|مقاله «وقف»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱۰، ص۳۰۱–۳۰۷.</ref> | [[امام خمینی]]، شرایطی برای وقف ذکر کرده چون: خواندن صیغه‌ای که دلالت بر مفهوم وقف داشته باشد، دائمی بودن و مشروط نبودن وقف به شرطی یا صفتی در [[آینده]]. همچنین اهلیت وقف کردن را برای واقف شرط دانسته و مسلمان بودن را شرط نمی‌داند. امام خمینی، در وقف خاص لازم می‌داند کسانی که واقف، منافع مال را برای آنان قرار می‌دهد، موجود و معین باشند، اما در وقف عام وجود موقوف‌علیهم ضرورتی ندارد. امام خمینی، شرایطی برای موقوفه ذکر کرده چون: مال باید عین مملوک، دارای [[منفعت]] [[حلال]] و قابلیت انتقال به غیر و استفاده طولانی مدت را داشته باشد. امام خمینی، برای [[اثبات]] وقف بودن راه‌های چون: منحصر در شایع بودنی که مفید [[علم]] یا [[اطمینان]] باشد، [[اقرار]] مالک یا [[ورثه]] و [[بیّنه]] برشمرده است. امام خمینی واقف را مجاز می‌داند که تولیت وقف را برای خود یا دیگری به صورت موقت یا دایم ایجاد کند و تعیین متولی باید در ضمن [[عقد]] وقف صورت پذیرد و [[معتقد]] است موقوفاتی را که واقف برای آنها متولی خاص، [[نصب]] نکرده در [[اختیار]] [[فقیه]] [[حاکم]] قرار می‌گیرد.<ref>[[مصطفی امینی|امینی]]، [[وقف (مقاله)|مقاله «وقف»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۱۰ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۱۰، ص۳۰۱–۳۰۷.</ref> | ||
== | == معناشناسی == | ||
«وقف» از جمله به معنای ایستادن، حبس کردن و آگاه کردن آمده است<ref>جوهری، الصحاح، ۴/۱۴۴۰؛ ابن‌منظور، لسان العرب، ۹/۳۵۹–۳۶۱</ref> و در اصطلاح جمعی از [[فقها]]<ref> آخوند خراسانی، کتاب فی الوقف، ۲</ref> عقدی است که ثمره آن حبس‌کردن عین مال و رهاکردن منفعت آن است.<ref>حلی، محقق، شرائع الاسلام، ۲/۱۶۶؛ کرکی، جامع المقاصد، ۹/۷</ref> در این تعریف مفهوم [[حبس]] جزء [[حقیقت]] [[وقف]] قرار داده شده که لازمه‌اش قطع [[ارتباط]] مالک با [[ملک]] خود و ممنوعیت او از هر نوع تعرض در آن است. در مقابل، برخی وقف را به تقیید ملکیت مطلقه یعنی سلب [[آزادی]] [[بیع]]، هبه و مانند آن، تعریف کرده‌اند.<ref>کاشف‌الغطاء، محمدحسین، تحریر المجله، ۲ از قسم ۳/۷۰</ref> | |||
[[امام خمینی]] تعریف مشهور را جامع نمی‌داند؛ از این‌رو از به‌کارگرفتن مفهوم حبس در تعریف وقف خودداری کرده و بر این [[باور]] است که وقف ایستاندن (ایقاف) و نگه‌داشتن [[مال]] در موقعیتی است که منافعش همیشه بر موقوف‌علیهم (کسانی که مال برای آنها وقف شده است) ریزش داشته باشد و از آن بهره‌مند گردند.<ref>امام خمینی، البیع، ۳/۱۲۵</ref> ایشان این مفهوم را حقیقت واحدی می‌داند که در تمام موارد وقف جریان دارد و همه اقسام آن را شامل می‌شود.<ref>امام خمینی، البیع، ۳/۱۲۵</ref> طبق تعریف ایشان ماهیت وقف و بیع با هم منافاتی ندارند؛ بنابراین ایشان تصریح می‌کند وقف به خودی خود مانع از نقل و انتقال نمی‌شود و برای منع از نقل، باید دلیل دیگری اقامه شود.<ref>امام خمینی، البیع، ۳/۱۲۶</ref> | [[امام خمینی]] تعریف مشهور را جامع نمی‌داند؛ از این‌رو از به‌کارگرفتن مفهوم حبس در تعریف وقف خودداری کرده و بر این [[باور]] است که وقف ایستاندن (ایقاف) و نگه‌داشتن [[مال]] در موقعیتی است که منافعش همیشه بر موقوف‌علیهم (کسانی که مال برای آنها وقف شده است) ریزش داشته باشد و از آن بهره‌مند گردند.<ref>امام خمینی، البیع، ۳/۱۲۵</ref> ایشان این مفهوم را حقیقت واحدی می‌داند که در تمام موارد وقف جریان دارد و همه اقسام آن را شامل می‌شود.<ref>امام خمینی، البیع، ۳/۱۲۵</ref> طبق تعریف ایشان ماهیت وقف و بیع با هم منافاتی ندارند؛ بنابراین ایشان تصریح می‌کند وقف به خودی خود مانع از نقل و انتقال نمی‌شود و برای منع از نقل، باید دلیل دیگری اقامه شود.<ref>امام خمینی، البیع، ۳/۱۲۶</ref> | ||