بحث:شب قدر: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

بحث:شب قدر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۹ آوریل ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۵۷

۲۲٬۵۰۳ بایت حذف‌شده ، ‏۹ آوریل ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش

@@ خط ۳: / خط ۳: @@
 از [[آداب]] این شب، [[عبادت]] و [[نماز]] و شب زنده‌داری تا صبح است و [[توبه]] و [[استغفار]] و [[خواندن]] دعاهای خاصّ از [[آداب]] این شب است. [[علت]] نامگذاری آن به شب قدر، یا به سبب [[قدر]] و [[ارزش]] فراوان آن است، یا به سبب آن که امور عالم در آن شب، مقدّر و تعیین می‌شود. [[مردم]] به این شب‌ها "شب‌های إحیاء" هم می‌گویند، یعنی شب زنده‌داری و بیدار ماندن تا [[اذان]] صبح<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]].</ref>.
-==اهمیت [[شب قدر]]==
-شب قدر از بهترین و [[بافضیلت‌ترین]] شب‌ها است که در [[قرآن]] و [[روایات]] به بزرگی از آن یاد شده است. شبی که به غیر از [[خدای سبحان]] کسی به [[عظمت]] و بزرگی آن [[آگاه]] نیست. از این رو فرمود‌: {{متن قرآن|وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ}}<ref>«و تو چه می‌دانی شب قدر چیست؟» سوره قدر، آیه ۲.</ref>.
-شبی که به مقدار هزار ماه یعنی برابر با بیش از هشتاد سال یعنی مدت یک [[عمر طولانی]] [[ارزش]] دارد. این ارزش به خاطر [[عبادت]] و [[بندگی خدا]] در این شب است که [[هدف از خلقت انسان]] را که [[عبودیت]] است محقق می‌سازد و با آن می‌تواند [[انسان]] به کمال مطلوب برسد.
-اگر کسی در شب قدر خالصانه تا [[طلوع فجر]] [[خدا]] را عبادت کند [[رحمت]] [[خدای رحمان]] شامل حالش می‌گردد و [[اجر]] و [[پاداش]] هزار ماه عبادت دریافت می‌کند و [[فرشتگان]] و [[روح]] بر او [[سلام]] می‌دهند که بالاترین لذت‌های [[معنوی]] است؛ چنان‌که وقتی تعدادی از فرشتگان نزد [[ابراهیم خلیل]] آمدند و [[بشارت]] [[تولد]] فرزند به وی دادند و بر او سلام کردند {{متن قرآن|وَلَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُنَا إِبْرَاهِيمَ بِالْبُشْرَى قَالُوا سَلَامًا قَالَ سَلَامٌ فَمَا لَبِثَ أَنْ جَاءَ بِعِجْلٍ حَنِيذٍ}} <ref>«و به یقین، فرشتگان ما برای ابراهیم مژده آوردند، گفتند: درود بر تو گفت:» سوره هود، آیه ۶۹.</ref>‌، [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} از سلام این فرشتگان لذتی برد که با تمام [[دنیا]] [[برابری]] نداشت<ref>ناصر مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج۲۷‌، ص۱۸۶.</ref>.
-اکنون باید اندیشید وقتی گروه گروه فرشتگان در شب قدر نازل می‌شوند و بر [[مؤمنان]] [[سلام]] می‌کنند، چه [[لذت]] و [[لطف]] و برکتی دارد؟! آن‌گاه که حضرت ابراهیم را در [[آتش]] نمرودی افکندند، فرشتگان آمدند و بر او سلام کردند و آتش بر وی گلستان شد، آیا [[آتش دوزخ]] به [[برکت]] سلام فرشتگان بر مؤمنان [[شب‌زنده‌دار]] و عبادت‌کننده در شب قدر «برد» و «سلام» نمی‌شود؟
-آری این نشانه [[عظمت]] [[امت پیامبر]] [[آخر الزمان]] است که در آنجا [[فرشتگان]] بر [[خلیل]] نازل می‌شوند و در اینجا بر [[امت اسلام]] و بر آنها [[سلام]] می‌کنند<ref>ناصر مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج۲۷‌، ص۱۸۶-۱۸۷.</ref>.<ref>[[ابوالقاسم شاکر|شاکر، ابوالقاسم]]، [[شبی برتر از هزار ماه (مقاله)|مقاله «شبی برتر از هزار ماه»]]، [[مربیان (نشریه)|فصلنامه مربیان]]، ص 49 - 50.</ref>
-==[[شب]] [[نزول قرآن]]==
-[[آیه شریفه]] {{متن قرآن|شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ}}<ref>«ماه رمضان است که قرآن را در آن فرو فرستاده‌اند» سوره بقره، آیه ۱۸۵.</ref> بیانگر است که تمام [[قرآن]] در [[ماه رمضان]] نازل گردیده است. در [[سوره قدر]] نیز آمده است: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ}}<ref>«ما آن (قرآن) را در شب قدر فرو فرستادیم» سوره قدر، آیه ۱.</ref>. گرچه در این [[آیه]] به [[صراحت]] نام قرآن برده نشده ولی مسلم است که ضمیر {{متن قرآن|أَنْزَلْنَاهُ}} به قرآن برمی‌گردد و این عدم تصریح برای عظمت و اهمیت آن بوده است.
-از انضمام این دو آیه فهمیده می‌شود که [[شب قدر]] یکی از شب‌های [[ماه مبارک رمضان]] است اما اینکه آن شب، کدام شب است، در قرآن چیزی که دلالت بر آن نماید نیامده و فقط در [[روایات]] به برخی از شب‌ها اشاره شده است.
-در چگونگی نزول قرآن نیز گفته شده که دو [[نزول]] داریم؛ دفعی و تدریجی‌؛ و شب قدر شب [[نزول دفعی قرآن]] بر [[قلب]] [[مبارک]] [[پیامبر اعظم]]{{صل}} است و [[نزول تدریجی]] آن، به مدت ۲۳ سال بوده است. البته کیفیت و ماهیت نزول قرآن در ماه مبارک رمضان و شب قدر بر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} بر ما مشخص نیست؛ چنان‌که [[امام خمینی]] در این باره می‌فرماید: در ماه مبارک رمضان قضیه‌ای اتفاق افتاد که ابعاد آن قضیه و ماهیت آن قضیه در ابهام الی الابد مانده است برای امثال ماها و آن نزول قرآن است. نزول قرآن بر قلب [[رسول الله]] در [[لیلة القدر]]، کیفیت نزول قرآن و قضیه چه بوده است و [[روح]] الامین در قلب آن حضرت قرآن را نازل کرده است و از طرفی [[خدا]] {{متن قرآن|أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ}} این [[نزول قرآن]] بر [[قلب]] [[پیغمبر]] در [[لیلة القدر]] کیفیتش چیست؟ باید بگویم غیر از خود [[رسول اکرم]] و آنهایی که در دامن رسول اکرم بزرگ شدند و مورد [[عنایت]] [[خدای تبارک و تعالی]]، [[عنایات]] خاص او بودند برای دیگران مطلقا در [[حجاب]] ابهام است که مسئله تنزل چی است، [[نزول]] در قلب چی است، [[روح]] الامین چی است‌، کیفیت وارد شدن [[روح]] الامین با [[قرآن]] در قلب [[رسول الله]]{{صل}} چی است، {{متن قرآن|لَيْلَةُ الْقَدْرِ}} چی است؟ اینها مسائلی است که به نظر سطحی یک مطالب آسانی است و گاهی هم یک حرف‌هایی گفته شده است، لکن به شما عرض کنم کیفیت نزول قرآن در ابهام باقی مانده است برای امثال ما، و کیفیت [[ملائکه]] [[الله]] در لیلة القدر و ماهیت لیلة القدر<ref>امام خمینی، صحیفه امام، ج۱۷، ص۴۸۹-۴۹۰.</ref>.<ref>[[ابوالقاسم شاکر|شاکر، ابوالقاسم]]، [[شبی برتر از هزار ماه (مقاله)|مقاله «شبی برتر از هزار ماه»]]، [[مربیان (نشریه)|فصلنامه مربیان]]، ص 50-51.</ref>
-==[[شب]] تقدیر امور==
-[[قرآن کریم]] [[شب قدر]] را شب تعیین [[مقدرات]] می‌داند: {{متن قرآن|إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ * فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ}}<ref>«که ما آن را در شبی خجسته فرو فرستادیم، بی‌گمان ما بیم‌دهنده بودیم * در آن (شب)، هر کار استواری را (که اجمال دارد) جدا می‌کنند (و تفصیل می‌دهند)» سوره دخان، آیه ۳-۴.</ref>.
-تقدیر امور و [[سرنوشت]] از ناحیه [[خدای سبحان]] توسط [[فرشتگان]] و روح که در این شب نازل می‌شوند صورت می‌گیرد‌، چنان‌که قرآن می‌فرماید: {{متن قرآن|تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ}}<ref>«فرشتگان و روح (الامین) در آن، با اذن پروردگارشان برای هر کاری فرود می‌آیند» سوره قدر، آیه ۴.</ref>. منظور از {{متن قرآن|مِنْ كُلِّ أَمْرٍ}} این است که فرشتگان برای تقدیر و تعیین سرنوشت‌ها و آوردن هر خیر و برکتی در شب قدر نازل می‌شوند و [[هدف]] از نزول آنها انجام این امور است. واژه {{متن قرآن|رَبِّهِمْ}} که در [[آیه]] بر آن تکیه شده به مسئله [[ربوبیت]] و [[تدبیر]] [[جهان]] اشاره‌، و تناسب نزدیکی با کار این فرشتگان دارد که آنها برای تدبیر و تقدیر امور نازل می‌شوند و کار آنها نیز گوشه‌ای از [[ربوبیت]] [[پروردگار]] است‌.
-این بیان با [[روایات]] متعددی که می‌گوید: در آن شب‌، [[مقدرات]] یک سال [[انسان‌ها]] تعیین می‌گردد و [[ارزاق]] و سرآمد عمرها و امور دیگر در آن مشخص می‌شود هماهنگ است<ref>ناصر مکارم شیرازی و همکاران، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۱۸۴-۱۸۵.</ref>.
-[[امام رضا]]{{ع}} در این باره می‌فرماید: در [[ماه رمضان]] [[شب قدر]] است که بهتر از هزار ماه است. در آن شب هر امر محکمی معین می‌گردد و آن سر سال است که آنچه در سال از [[خیر و شر]]، نفع و ضرر، روزی و [[مرگ]] پیش می‌آید تقدیر می‌گردد و به همین جهت‌، این شب «شب قدر» نامیده شده است<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۵ و ۱۴.</ref>.
-البته [[تقدیر الهی]] به وسیله [[فرشتگان]] بر طبق [[شایستگی‌ها]] و لیاقت‌های افراد و [[میزان]] [[ایمان]] و [[تقوا]] و [[پاکی]] [[نیت]] و [[اعمال]] آنهاست. یعنی برای هر کس آن را مقدر می‌کنند که لایق آناست و زمینه‌هایش از طرف خود او فراهم شده است.<ref>[[ابوالقاسم شاکر|شاکر، ابوالقاسم]]، [[شبی برتر از هزار ماه (مقاله)|مقاله «شبی برتر از هزار ماه»]]، [[مربیان (نشریه)|فصلنامه مربیان]]، ص 51-52.</ref>
-== مخفی بودن شب قدر‌==
-در این که کدام‌یک از شب‌های ماه رمضان شب قدر است سخن بسیار گفته شده و تفسیرهای متعددی ارائه گردیده است. از جمله گفته شده شب هفدهم، [[شب]] نوزدهم، شب بیست و یکم‌، [[شب بیست و سوم]]، شب بیست و هفتم و شب بیست و نهم. ولی [[شیعیان]] سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم را [[محترم]] می‌شمارند و به [[احیا]] و [[راز و نیاز]] می‌پردازند. [[امام صادق]]{{ع}} درباره این سه شب چنین می‌فرماید: «تقدیر مقدرات در شب نوزدهم و [[تحکیم]] آن در شب بیست و یکم و [[امضا]] در شب بیست و سوم است»<ref>{{متن حدیث|التَّقْدِيرُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ تِسْعَةَ عَشَرَ وَ الْإِبْرَامُ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ وَ الْإِمْضَاءُ فِي لَيْلَةِ ثَلَاثٍ وَ عِشْرِينَ}}؛حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۵۹.</ref>.
-در برخی روایات بر احیای شب بیست و یکم و [[شب بیست و سوم]] تأکید شده و در روایاتی بر احیای [[شب بیست و سوم]] تأکید بیشتری شده است<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۵۹؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۳-۲۱.</ref>.
-[[نیکو]] است برای [[درک]] [[شب قدر]] که [[سرنوشت انسان]] تعیین می‌گردد بی‌تفاوت نباشیم و هر سه شب را به [[عبادت]] و [[دعا]] بپردازیم تا از [[اجر]] و [[پاداش]] شب قدر [[محروم]] نمانیم. نقل شده برخی از بزرگان یک سال را [[احیا]] می‌داشتند تا شب قدر را درک نمایند‌. وجود [[مقدس]] [[پیامبر اسلام]]{{صل}} دهه آخر [[ماه مبارک رمضان]] رختخواب نمی‌گسترد و به عبادت می‌پرداخت<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۵۹؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۳-۲۱.</ref>.
-اگر کسی به عللی [[توفیق]] احیای سه شب را ندارد، لااقل شب بیست و سوم را احیا بدارد‌. [[امام باقر]]{{ع}} می‌فرماید: «مردی از [[جهینه]] [[خدمت]] [[رسول خدا]]{{صل}} رسید و عرض کرد: یا [[رسول الله]] برای من شتر و گوسفند و غلامانی است، دوست دارم، شبی را از [[ماه رمضان]] [[فرمان]] دهی که به [[نماز]] حاضر شوم. حضرت او را نزد خود‌ طلبید و در گوش او رازی گفت. جهنی شب بیست و سوم با شتر و گوسفند و عیالش وارد [[مدینه]] می‌شد و در آن شب بیتوته می‌کرد و چون صبح می‌شد با همراهانش از مدینه خارج می‌گردید»<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۹-۱۰.</ref>.
-از [[حضرت علی]]{{ع}} نیز [[روایت]] شده که: رسول خدا{{صل}} [[اهل بیت]] خود را شب بیست و سوم بیدار نگه می‌داشت و آب به صورت افراد خواب‌آلود می‌پاشید‌. حضرت [[فاطمه]]{{س}} نیز [[فرزندان]] خود را بیدار نگه می‌داشت و با جبران [[خوابیدن]] در [[روز]] و کم خوردن در شب، آنان را برای احیای شب قدر آماده می‌نمود و می‌فرمود: «محروم کسی است که از خیر این شب محروم باشد»<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۹-۱۰.</ref>.
-نقل شده است: «[[امام صادق]]{{ع}} به شدت مریض شد، چون شب [[بیست و سوم ماه رمضان]] فرا رسید، اطرافیانش را فرمان داد، او را به [[مسجد]] بردند. [[امام]] در آن شب در مسجد بیتوته نمود»<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۴.</ref>.<ref>[[ابوالقاسم شاکر|شاکر، ابوالقاسم]]، [[شبی برتر از هزار ماه (مقاله)|مقاله «شبی برتر از هزار ماه»]]، [[مربیان (نشریه)|فصلنامه مربیان]]، ص 52-53.</ref>
-== [[شب]] [[آمرزش گناهان]]==
-[[انسان]] در مسیر [[زندگی]] هر آن ممکن است دچار [[لغزش‌ها]] و گناهانی گردد که چون لکه‌های سیاه [[قلب]] او را تاریک نمایند. زنگارها و لکه‌های [[گناه]] را می‌توان با آب [[توبه]] و [[استغفار]] شست‌وشو داد که خدای [[غفور]] می‌فرماید: {{متن قرآن|قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ}}<ref>«بگو: ای بندگان من که با خویش گزافکاری کرده‌اید! از بخشایش خداوند ناامید نباشید که خداوند همه گناهان را می‌آمرزد؛ بی‌گمان اوست که آمرزنده بخشاینده است» سوره زمر، آیه ۵۳.</ref>.
-گرچه درهای [[رحمت خداوند]] همیشه باز است ولی در ایام و شب‌های خاصی نسیم‌های [[رحمت]] بیشتری می‌وزد که [[گناهکار]] می‌تواند آن را مغتنم شمرده از آن [[نسیم]] برخوردار گردد. [[شب قدر]] شب [[نزول]] [[ملائکه]] و [[بشارت]] [[سلامت]] و [[ایمنی]] به [[بندگان]] خداست و هر مؤمنی آن شب را [[احیا]] بدارد همه گناهانش آمرزیده می‌شود. [[پیامبر اکرم]]{{صل}} می‌فرماید‌: هر کس شب قدر را احیا بدارد و [[مؤمن]] باشد و به [[روز جزا]] [[اعتقاد]] داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده می‌شود!<ref>ملا فتح‌الله کاشانی، تفسیر منهج الصادقین، ج۱۰، ص۳۰۸.</ref>
-[[حضرت علی]]{{ع}} نیز می‌فرماید: کسی که شب قدر را [[درک]] کند و آن را احیا بدارد [[خداوند]] [[گناهان]] گذشته و آینده‌اش را بیامرزد<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۹.</ref>.
-به [[راستی]] چه فرصتی بهتر از شب قدر برای [[بازگشت به سوی خدا]] و [[پشیمانی]] از [[اعمال]] ناشایسته‌ای است که از انسان سر زده و [[طلب]] [[عفو]] و [[بخشش]] از خدای [[غفار]] و [[مهربان]]!<ref>[[ابوالقاسم شاکر|شاکر، ابوالقاسم]]، [[شبی برتر از هزار ماه (مقاله)|مقاله «شبی برتر از هزار ماه»]]، [[مربیان (نشریه)|فصلنامه مربیان]]، ص 53.</ref>
-== شب تقدیر [[ولایت]] و [[امامت]]==
-شب قدر گرچه معروف به شب انزال [[قرآن]] است، علاوه بر آن شب تقدیر امامت و ولایت نیز بوده است، چون این دو از یکدیگر جدا نمی‌باشند. حضرت علی{{ع}} می‌فرماید: [[رسول خدا]]{{صل}} به من فرمود: [[یا علی]] آیا معنای [[شب قدر]] را می‌دانی؟ گفتم: یا [[رسول الله]] نمی‌دانم‌. فرمود‌: [[خداوند تبارک و تعالی]] در شب قدر آنچه را که قرار است اتفاق بیفتد مقدر کرد. از آن چیزهایی که [[خداوند عزوجل]] مقدر فرمود [[ولایت]] تو و [[ولایت امامان]] از [[فرزندان]] تو تا [[روز قیامت]] می‌باشد<ref>{{متن حدیث|يَا عَلِيُّ أَ تَدْرِي مَا مَعْنَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ؟ فَقُلْتُ: لَا يَا رَسُولَ اللَّهِ، فَقَالَ{{صل}}: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدَّرَ فِيهَا مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ، فَكَانَ فِيمَا قَدَّرَ عَزَّ وَ جَلَّ وَلَايَتُكَ وَ وَلَايَةُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِكَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}علامه مجلسی، بحار الانوار، ج۹۷، ص۱۸.</ref>.
-آری [[زمین]] باید همواره از [[حجت خدا]] برخوردار باشد و یکی از [[مقدرات]] [[خداوند]] در شب قدر که تقدیر همه امور می‌شود [[ولایت علی بن ابی‌طالب]] و فرزندانش بوده است که هم‌اکنون [[جهان]] تحت ولایت آخرین [[ذخیره]] الهی‌، یعنی [[امام زمان]]{{ع}} می‌باشد. از این‌رو یکی از [[اعمال]] در شب‌های [[ماه مبارک رمضان]] در کنار [[قرائت قرآن]] به خصوص در [[شب‌های قدر]] [[دعا برای فرج]] آقا امام زمان و [[سلامتی]] آن حضرت و تشکیل [[دولت کریمه]] و [[عزت]] یافتن [[اسلام]] و [[مسلمانان]] به دست آن حضرت است. [[سید بن طاووس]] آورده است این [[دعا]] را در هر حال نشسته، ایستاده و... در [[شب بیست و سوم]] و در همه [[ماه رمضان]] پس از [[حمد]] و ثنای خداوند و [[درود بر پیامبر]] و آلش زیاد بخوانید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ كُنْ لِوَلِيِّكَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ...}}<ref>سید بن طاووس‌، الاقبال بالاعمال الحسنه...، ج۱، ص۱۹۱.</ref>.
-شب قدر شبی است که باید به یاد آن [[محبوب]] [[عزیز]] بود و [[دیدار]] او را از خدا‌ طلبید. شبی که باید شکوائیه هجران را درنوردید و به [[امید]] وصل و دیدارش بیدار نشست و از جام طهور {{متن قرآن|سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ}}<ref>«آن (شب) تا دمیدن سپیده (امن و) سلامت است» سوره قدر، آیه ۵.</ref> سرمست شد.
-همچنین شب قدر شبی است که باید برای تداوم [[جمهوری اسلامی]] به [[رهبری]] [[ولی فقیه]] تا ظهور [[دولت کریمه]] [[ولی عصر]]{{ع}} [[دعا]] نمود.<ref>[[ابوالقاسم شاکر|شاکر، ابوالقاسم]]، [[شبی برتر از هزار ماه (مقاله)|مقاله «شبی برتر از هزار ماه»]]، [[مربیان (نشریه)|فصلنامه مربیان]]، ص 53-54.</ref>
 == پانویس ==
 {{پانویس}}