اختلاف ادیان الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = دین

| پرسش مرتبط  =  

}}

== [[اختلافات]] درونی [[ادیان الهی]] ==

گزارش‌های [[تاریخی]] نشان می‌دهند که با [[گذشت]] زمان و متأثر از عوامل گوناگونی مانند [[پرسش‌ها]] و چالش‌های نوپدید، [[تفسیرها]] و برداشت‌های متفاوت و برخورد با فرهنگ‌های دیگر، [[اختلافات]] درونی و انشعابات مذهبی متعددی در میان [[پیروان ادیان الهی]] پدید آمده و این دسته از [[ادیان]] به شاخه‌های مختلفی قسمت شده‌اند. برخی [[آیات]] نیز از پیدایش چنین اختلافی در میان [[پیروان ادیان]] پیشین سخن گفته‌اند: {{متن قرآن|وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ }}<ref> و مانند کسانی نباشید که پراکندند و پس از آنکه برهان‌ها (ی روشن) برای آنان آمد، اختلاف کردند و آنان را عذابی سترگ خواهد بود؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۵.</ref> [[مفسران]]، مراد از آنان را [[یهود]] و [[نصارا]] دانسته‌اند که به رغم وجود [[ادله]] روشن برای [[شناخت]] [[حقیقت]]، درباره [[دین]] خود دچار [[اختلاف]] و چنددستگی شدند<ref>التبیان، ج۲، ص۹۳؛ الدر المنثور، ج۲، ص۶۲-۶۳.</ref>؛ از جمله [[مسیحیان]] به سبب [[اختلاف]] در تفسير [[تثلیث]] و چگونگی [[حلول]] [[خدا]] در [[مسیح]] {{ع}} به فرقه‌های گوناگونی چون ملکانیه، نسطوريه، يعقوبيه و.. قسمت شدند<ref>الملل و النحل، ج۱، ص۲۲۸-۲۲۰.</ref> [[قرآن کریم]] ضمن تأکید بر [[همبستگی]] [[مسلمانان]] و [[دعوت]] آنان به چنگ زدن به [[ریسمان الهی]]: {{متن قرآن|وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْكُرُواْ نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَةٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنْهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ }}<ref> و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید و مپرا کنی و نعمت‌های خداوند را بر خود فرا یاد آورید که دشمنان (همدیگر) بودید و خداوند دل‌های شما را الفت داد و به نعمت او با هم برادر شدید و در لبه پرتگاهی از آتش بودید که شما را از آن رهانید؛ بدین‌گونه خداوند آیات خود را برای شما روشن می‌گوید باشد که شما راهیاب گردید؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۳.</ref> آنها را از دچار شدن به چنین سرنوشتی برحذر داشته است: {{متن قرآن|وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ }}<ref> و مانند کسانی نباشید که پراکندند و پس از آنکه برهان‌ها (ی روشن) برای آنان آمد، اختلاف کردند و آنان را عذابی سترگ خواهد بود؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۵.</ref> این هشدار نشان می‌دهد که [[قرآن کریم]] پیدایش چنین اختلافی را در میان [[مسلمانان]] هم [[پیش‌بینی]] کرده است<ref>نک: المیزان، ج۳، ص۳۷۳-۳۷۴.</ref> بیشتر [[مفسران]]، در ذیل این گونه [[آیات]]، روایتی از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} آورده‌اند<ref>کشف الاسرار، ج۲، ص۵۵۶؛ التفسير الكبير، ج۸، ص۱۷۴.</ref> براساس این [[روایت]] که به "[[حدیث افتراق]]" موسوم است، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} ضمن مقایسه [[امت]] خویش با [[یهود]] و [[نصارا]] که به ترتیب ۷۱ و ۷۲ [[فرقه]] شدند، از پیدایش ۷۳ [[فرقه]] در میان [[مسلمانان]] خبر داد و اینکه به جز یک گروه، فرقه‌های دیگر همه [[اهل]] هلاک و گمراهی‌اند<ref>مسند احمد، ج۳، ص۱۴۴؛ المستدرک، ج۱، ص۱۲۸؛ بحارالانوار، ج۲۸، ص۴.</ref> در برخی نقل‌ها از [[فرقه ناجیه]]، با عنوان [[جماعت]] و در برخی دیگر گروهی یاد شده‌اند که از آنچه [[پیامبر]] {{صل}} و یارانش در آن روز بر آن بودند، [[پیروی]] می‌کنند<ref>مسند احمد، ج۳، ص۱۴۵؛ معانی الاخبار، ص۳۲۳؛ المستدرک، ج۱، ص۱۲۸.</ref> برخی تلاش کرده‌اند ضمن شمارش فرقه‌های مختلف [[مسلمان]] تعداد آنان را به ۷۳ [[فرقه]] برسانند<ref>الملل و النحل، شهرستانی، ج۱، ص۱۳-۱۵.</ref> پیدایش [[اختلاف]] و [[فرقه‌های کلامی]] و [[فقهی]] گوناگون در [[تاریخ اسلام]] مؤید تحقق این [[پیش‌بینی]] [[پیامبر]] {{صل}} است. این [[روایت]] نشان می‌دهد که [[رسول خدا]] {{صل}} ضمن [[پیش‌بینی]] [[اختلافات]] فرقه‌ای، درباره پیامدهای خطرناک آن شديداً هشدار داده است. هر چند برخی در [[سند]] این [[روایت]] خدشه کرده‌اند، [[کثرت]] [[نقل]] و [[استفاضه]] آن در [[منابع شیعه]] و [[سنی]]<ref>الملل و النحل، سبحانی، ج۱، ص۲۳.</ref> و نیز هماهنگی اجمالی آن با [[آیه]] [[قرآن]]: {{متن قرآن|وَلاَ تَكُونُواْ كَالَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَاخْتَلَفُواْ مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ }}<ref> و مانند کسانی نباشید که پراکندند و پس از آنکه برهان‌ها (ی روشن) برای آنان آمد، اختلاف کردند و آنان را عذابی سترگ خواهد بود؛ سوره آل عمران، آیه: ۱۰۵.</ref> می‌تواند مؤید [[درستی]] آن باشد<ref>[[علی اسدی|اسدی، علی]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]؛ ج۱۳، ص ۲۴۷- ۲۴۸.</ref>.

== جستارهای وابسته ==

{{پایان مدخل وابسته}}

== پانویس ==

{{پانویس}}