پرش به محتوا

زکات: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ آوریل ۲۰۲۳
خط ۸: خط ۸:
'''زکات:''' یکی از [[احکام]] [[اقتصادی]] [[اسلام]] است. مالیاتی است که به صورت درصد معیّنی از برخی [[اموال]] و درآمدهای [[مسلمانان]] گرفته می‌شود و به [[مصرف]] [[نیازمندان]]، کارهای عام المنفعه، [[فقرا]] و درماندگان و بدهکاران و آزاد کردن بردگان می‌رسد. زکات، از دامدارانی که گوسفند، گاو و شتر دارند و کشاورزانی که گندم، جو، خرما و کشمش دارند و یا آنان که ثروتشان طلا و نقره است، گرفته می‌شود. هر یک از این نُه چیز، اندازه‌ای دارد که به آن "نصاب" گفته می‌شود و شرایط دیگری هم دارد. زکات، یکی از منابع درآمد عمومی [[حکومت اسلامی]] و از پشتوانه‌های [[مالی]] [[زمامدار]] [[مسلمین]] محسوب می‌شود و "[[بیت المال]]" است. [[قانون]] زکات، در سال دوّم [[هجرت]]، از سوی [[خداوند]] قرار داده شد و کسانی از سوی [[پیامبر اسلام]]، به عنوان [[مأمور]] دریافت و جمع‌آوری زکات، به اطراف اعزام می‌شدند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۰۸.</ref>.
'''زکات:''' یکی از [[احکام]] [[اقتصادی]] [[اسلام]] است. مالیاتی است که به صورت درصد معیّنی از برخی [[اموال]] و درآمدهای [[مسلمانان]] گرفته می‌شود و به [[مصرف]] [[نیازمندان]]، کارهای عام المنفعه، [[فقرا]] و درماندگان و بدهکاران و آزاد کردن بردگان می‌رسد. زکات، از دامدارانی که گوسفند، گاو و شتر دارند و کشاورزانی که گندم، جو، خرما و کشمش دارند و یا آنان که ثروتشان طلا و نقره است، گرفته می‌شود. هر یک از این نُه چیز، اندازه‌ای دارد که به آن "نصاب" گفته می‌شود و شرایط دیگری هم دارد. زکات، یکی از منابع درآمد عمومی [[حکومت اسلامی]] و از پشتوانه‌های [[مالی]] [[زمامدار]] [[مسلمین]] محسوب می‌شود و "[[بیت المال]]" است. [[قانون]] زکات، در سال دوّم [[هجرت]]، از سوی [[خداوند]] قرار داده شد و کسانی از سوی [[پیامبر اسلام]]، به عنوان [[مأمور]] دریافت و جمع‌آوری زکات، به اطراف اعزام می‌شدند<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۱۰۸.</ref>.


== مقدمه ==
== معناشناسی ==
زکات در لغت به‌معنای رشد، نمو و زیادی یا [[طهارت]] و [[پاک]] کردن آمده است. این واژه در [[نهج البلاغه]] گاهی به‌معنای [[پاکی]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۳</ref> و گاهی به‌معنای فزونی به‌کار رفته است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۴۷</ref>. استعمال زکات هم به‌معنای شرعی آن<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۱۰</ref> و هم به‌معنای عام در [[نهج البلاغه]] بیان شده است<ref>نهج البلاغه، حکمت ‌های ۱۳۶ و ۲۱۱</ref>. آنچه مسلّم است این‌که [[تشریع]] زکات و [[وجوب]] آن در [[مدینه]] اتفاق افتاده است. بنابراین زکات در [[صدر اسلام]] به ‌همان معنای لغوی آن به‌کار می‌رفته است. از این‌رو به [[صدقه]] مستحبی نیز زکات اطلاق می‌شود، زیرا زکات یکی از مصادیق [[صدقه]] به‌شمار می‌رود و [[صدقه]] پاک‌کننده است و زکات هم از [[تزکیه]] به‌معنای [[پاک]] کردن آمده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 440.</ref>.
===معنای لغوی===
 
«زکات» در لغت به‌معنای رشد، نمو و زیادی یا [[طهارت]] و [[پاک]] کردن آمده است. این واژه در [[نهج البلاغه]] گاهی به‌معنای [[پاکی]]<ref>نهج البلاغه، خطبه ۸۳</ref> و گاهی به‌معنای فزونی به‌کار رفته است<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۴۷</ref>. استعمال زکات هم به‌معنای شرعی آن<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۱۰</ref> و هم به‌معنای عام در [[نهج البلاغه]] بیان شده است<ref>نهج البلاغه، حکمت ‌های ۱۳۶ و ۲۱۱</ref>. آنچه مسلّم است این‌که [[تشریع]] زکات و [[وجوب]] آن در [[مدینه]] اتفاق افتاده است. بنابراین زکات در [[صدر اسلام]] به ‌همان معنای لغوی آن به‌کار می‌رفته است. از این‌رو به [[صدقه]] مستحبی نیز زکات اطلاق می‌شود، زیرا زکات یکی از مصادیق [[صدقه]] به‌شمار می‌رود و [[صدقه]] پاک‌کننده است و زکات هم از [[تزکیه]] به‌معنای [[پاک]] کردن آمده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 440.</ref>.
زکات در اصطلاح [[فقهی]] مقدار معینی از [[مال]] است که [[مسلمانان]] آزاد و مکلّف، از [[اموال]] خود پس از حصول نصاب و تنها برای امر [[خدا]] به [[فقیر]] غیرهاشمی می‌دهند. هم‌چنین [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پرداخت نکردن زکات را موجب محرومیت از [[نعمت]] [[باران]] دانستند<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۰.</ref>.
===معنای اصطلاحی===
«زکات» در اصطلاح [[فقهی]] مقدار معینی از [[مال]] است که [[مسلمانان]] آزاد و مکلّف، از [[اموال]] خود پس از حصول نصاب و تنها برای امر [[خدا]] به [[فقیر]] غیرهاشمی می‌دهند. هم‌چنین [[پیامبر اکرم]] {{صل}} پرداخت نکردن زکات را موجب محرومیت از [[نعمت]] [[باران]] دانستند<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۴۴۰.</ref>.


در اهمیت زکات همین بس که یکی از [[ارکان اسلام]] به‌شمار آمده و در کنار [[نماز]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] از جمله ویژگی‌های [[صالحان]] در زمان حکومتشان بیان شده است<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأُمُورِ }}؛ سوره حج، آیه ۴۱</ref>. واژه زکات و مشتقات آن ۵۹ بار در [[قرآن کریم]] به‌کار رفته‌اند که ۲۷ بار آن به‌همراه [[نماز]] آمده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 440-441.</ref>.
در اهمیت زکات همین بس که یکی از [[ارکان اسلام]] به‌شمار آمده و در کنار [[نماز]] و [[امر به معروف و نهی از منکر]] از جمله ویژگی‌های [[صالحان]] در زمان حکومتشان بیان شده است<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأُمُورِ }}؛ سوره حج، آیه ۴۱</ref>. واژه زکات و مشتقات آن ۵۹ بار در [[قرآن کریم]] به‌کار رفته‌اند که ۲۷ بار آن به‌همراه [[نماز]] آمده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 440-441.</ref>.
۲۱۷٬۴۹۱

ویرایش