پرش به محتوا

تولی در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۴: خط ۴۴:
[[تولی و تبری]] بر همۀ پیوندها حتی پیوندهای [[عاطفی]] و [[خویشاوندی]] مقدم است، بنابراین کسانی که به [[خدا]] و [[روز واپسین]] [[ایمان]] دارند با کسانی که با خدا و پیامبر‌ش [[دشمنی]] و [[مخالفت]] کنند دوستی نمی‌کنند، اگرچه پدران یا پسران یا [[برادران]] یا خویشاوندانشان باشند.: {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ}}<ref>«گروهی را نمی‌یابی که با ایمان به خداوند و روز واپسین، با کسانی که با خداوند و پیامبرش مخالفت ورزیده‌اند دوستی ورزند هر چند که آنان پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشانشان باشند؛ آنانند که (خداوند) ایمان را در دلشان برنوشته» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>، چنانکه ابراهیم{{ع}} وقتی فهمید [[آزر]] [[دشمن]] خداست از وی [[بیزاری]] جست: {{متن قرآن|فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ}}<ref>«و چون بر او آشکار گشت که وی دشمن خداوند است از وی دوری جست» سوره توبه، آیه ۱۱۴.</ref>. [[قرآن کریم]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[پیروان]] وی را اسوۀ [[مؤمنان]] در [[تولی و تبری]] معرفی می‌‌کند: {{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ}}<ref>«بی‌گمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونه‌ای نیکویند آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و آنچه به جای خداوند می‌پرستید بیزاریم» سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>.
[[تولی و تبری]] بر همۀ پیوندها حتی پیوندهای [[عاطفی]] و [[خویشاوندی]] مقدم است، بنابراین کسانی که به [[خدا]] و [[روز واپسین]] [[ایمان]] دارند با کسانی که با خدا و پیامبر‌ش [[دشمنی]] و [[مخالفت]] کنند دوستی نمی‌کنند، اگرچه پدران یا پسران یا [[برادران]] یا خویشاوندانشان باشند.: {{متن قرآن|لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ}}<ref>«گروهی را نمی‌یابی که با ایمان به خداوند و روز واپسین، با کسانی که با خداوند و پیامبرش مخالفت ورزیده‌اند دوستی ورزند هر چند که آنان پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشانشان باشند؛ آنانند که (خداوند) ایمان را در دلشان برنوشته» سوره مجادله، آیه ۲۲.</ref>، چنانکه ابراهیم{{ع}} وقتی فهمید [[آزر]] [[دشمن]] خداست از وی [[بیزاری]] جست: {{متن قرآن|فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ}}<ref>«و چون بر او آشکار گشت که وی دشمن خداوند است از وی دوری جست» سوره توبه، آیه ۱۱۴.</ref>. [[قرآن کریم]] [[حضرت ابراهیم]]{{ع}} و [[پیروان]] وی را اسوۀ [[مؤمنان]] در [[تولی و تبری]] معرفی می‌‌کند: {{متن قرآن|قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ}}<ref>«بی‌گمان برای شما ابراهیم و همراهان وی نمونه‌ای نیکویند آنگاه که به قوم خود گفتند: ما از شما و آنچه به جای خداوند می‌پرستید بیزاریم» سوره ممتحنه، آیه ۴.</ref>.


در حقیقت مدار تولی و تبری، [[ایمان]] و [[کفر]] است و کسانی که پدران و [[برادران]] [[کافر]] خود را [[دوست]] و [[سرپرست]] بگیرند، ستمکارند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! پدران و برادرانتان را دوست مگیرید اگر کفر را بر ایمان برگزینند و کسانی از شما که آنها را دوست بگیرند ستمگرند» سوره توبه، آیه ۲۳.</ref>. آیه‌ای دیگر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} را الگوی مطلق مؤمنان در همۀ زمینه‌ها می‌‌شناساند: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref> و چون تولی و تبری از [[وظایف]] و برنامه‌‌های [[پیامبر]]{{صل}} بود: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده! و با مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند افتادگی کن و با مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند افتادگی کن» سوره شعراء، آیه ۲۱۴ ـ ۱۲۶</ref>، مؤمنان نیز باید در این زمینه به آن حضرت [[تأسی]] کنند. برخی با استناد به آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref> گفته‌اند: همۀ کسانی که ادعای محبت الهی می‌‌کنند ولی در عمل بر طریقۀ [[محمدیه]]{{صل}} نیستند در ادعایشان کاذب‌‌اند؛ زیرا [[خداوند متعال]] نشانۀ [[دوستی]] خود را در پیروی از پیامبر{{صل}} قرار داده است: {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي}}<ref>«بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید» سوره آل عمران، آیه ۳۱.</ref> و چون متابعت فرع بر [[مودت]] و دوستی است و [[خداوند]] [[مردم]] را به [[مودت اهل بیت]]{{ع}} فرا خوانده است: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>؛ لذا مردم باید [[تبعیت]] کرده و ایشان را [[دوست]] داشته و [[ولایت]] آنها را پذیرا باشند و مراد از [[مودت قربی]] در [[آیه]] همان [[حب]] فی [[الله]] است و اینکه [[اهل بیت]]{{ع}} به آن اختصاص یافته و در [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث سفینه]] و مانند آن، مردم به تبعیت از آنها فرا خوانده شده‌‌اند همه برای تکمیل دعوت دینی است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج۱۸، ص۴۵ ـ ۴۷.</ref> و مصداق [[قربی]] در [[زمان پیامبر]]{{صل}}، [[حضرت علی]]{{ع}}، حضرت [[فاطمه]]{{س}}، [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و بعد از آنها [[فرزندان]] ایشان هستند<ref>ر.ک: سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید، تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم.</ref>.
در حقیقت مدار تولی و تبری، [[ایمان]] و [[کفر]] است و کسانی که پدران و [[برادران]] [[کافر]] خود را [[دوست]] و [[سرپرست]] بگیرند، ستمکارند: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا آبَاءَكُمْ وَإِخْوَانَكُمْ أَوْلِيَاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْكُفْرَ عَلَى الْإِيمَانِ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«ای مؤمنان! پدران و برادرانتان را دوست مگیرید اگر کفر را بر ایمان برگزینند و کسانی از شما که آنها را دوست بگیرند ستمگرند» سوره توبه، آیه ۲۳.</ref>. آیه‌ای دیگر [[پیامبر اکرم]]{{صل}} را الگوی مطلق مؤمنان در همۀ زمینه‌ها می‌‌شناساند: {{متن قرآن|لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ}}<ref>«بی‌گمان فرستاده خداوند برای شما نمونه‌ای نیکوست» سوره احزاب، آیه ۲۱.</ref> و چون تولی و تبری از [[وظایف]] و برنامه‌‌های [[پیامبر]]{{صل}} بود: {{متن قرآن|وَأَنْذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ وَاخْفِضْ جَنَاحَكَ لِمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَإِنْ عَصَوْكَ فَقُلْ إِنِّي بَرِيءٌ مِمَّا تَعْمَلُونَ}}<ref>«و نزدیک‌ترین خویشاوندانت را بیم ده! و با مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند افتادگی کن و با مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند افتادگی کن» سوره شعراء، آیه ۲۱۴ ـ ۱۲۶</ref>، مؤمنان نیز باید در این زمینه به آن حضرت [[تأسی]] کنند. برخی با استناد به آیۀ {{متن قرآن|أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ}}<ref>«بگو از خداوند و پیامبر فرمان برید» سوره آل عمران، آیه ۳۲.</ref> گفته‌اند: همۀ کسانی که ادعای محبت الهی می‌‌کنند ولی در عمل بر طریقۀ [[محمدیه]]{{صل}} نیستند در ادعایشان کاذب‌‌اند؛ زیرا [[خداوند متعال]] نشانۀ [[دوستی]] خود را در پیروی از پیامبر{{صل}} قرار داده است: {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي}}<ref>«بگو اگر خداوند را دوست می‌دارید از من پیروی کنید» سوره آل عمران، آیه ۳۱.</ref> و چون متابعت فرع بر [[مودت]] و دوستی است و [[خداوند]] [[مردم]] را به [[مودت اهل بیت]]{{ع}} فرا خوانده است: {{متن قرآن|قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى}}<ref>«بگو: برای این (رسالت) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری خویشاوندان (خود) را» سوره شوری، آیه ۲۳.</ref>؛ لذا مردم باید [[تبعیت]] کرده و ایشان را [[دوست]] داشته و [[ولایت]] آنها را پذیرا باشند و مراد از مودت قربی در [[آیه]] همان [[حب]] فی [[الله]] است و اینکه [[اهل بیت]]{{ع}} به آن اختصاص یافته و در [[حدیث ثقلین]]، [[حدیث سفینه]] و مانند آن، مردم به تبعیت از آنها فرا خوانده شده‌‌اند همه برای تکمیل دعوت دینی است<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان، ج۱۸، ص۴۵ ـ ۴۷.</ref> و مصداق [[قربی]] در زمان [[پیامبر]]{{صل}}، [[حضرت علی]]{{ع}}، حضرت [[فاطمه]]{{س}}، [[امام حسن]]{{ع}} و [[امام حسین]]{{ع}} و بعد از آنها [[فرزندان]] ایشان هستند<ref>ر.ک: سید سعید حسینی|حسینی، سید سعید، تولی و تبری ۱ (مقاله)|تولی و تبری، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم.</ref>.


== آثار [[ولایت‌پذیری]] ==
== آثار [[ولایت‌پذیری]] ==
۱۱۳٬۱۶۱

ویرایش