ابوعمرو شیبانی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم'
جز (جایگزینی متن - 'دست' به 'دست') |
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم') |
||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
وی از [[قبیله بکر بن وائل]] از [[ربیعه]] است<ref>خلیفة بن خیاط، ص۲۶۴؛ ابن | وی از [[قبیله بکر بن وائل]] از [[ربیعه]] است<ref>خلیفة بن خیاط، ص۲۶۴؛ ابن ابی‌حاتم، ج۴، ص۷۸.</ref>. [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۲۴۱.</ref> براساس [[مسند]] [[حارث بن ابی اسامه]]، روایتی از او نقل کرده است که می‌گوید: ما، در سفری نزد [[رسول خدا]] {{صل}} نشسته بودیم، در حالی که جوجه گنجشکی را گرفته بودیم. در این وقت، گنجشک ([[مادر]] برای [[نجات]] جوجه‌اش) بر وسایل ما فرود می‌آمد. [[پیامبر]] فرمود: "[[خداوند]] به بندگانش از این گنجشک در مورد جوجه‌اش مهربان‌تر است". | ||
به نظر می‌رسد نسخه ناقصی از این مستند نزد ابن حجر بوده است؛ زیرا مسند یاد شده، نزد [[هیثمی]] بوده و در آن، ابوعمرو [[شیبانی]] این [[روایت]] را از مردی که نامش را نگفته، نقل کرده است<ref>هیثمی، ص۲۸۰.</ref>. البته ابن حجر متوجه این نکته شده است و می‌گوید: چنانچه [[سند]] این روایت صحیح باشد، فرد مورد بحث، غیر از ابوعمرو شیبانی [[سعد]] ([[سعید]]، بر خلاف مشهور) بن [[ایاس]]، [[تابعی]] مشهور است، ولی به گمانم نام [[صحابی]] اصلی از سند افتاده است. [[شاهد]] دیگر بر ناقص بودن نسخه ابن حجر این است که [[عبدالرحیم بن واقد]]، استاد حارث بن ابی اسامه یعنی [[راوی]] اول، از ابتدای [[سند حدیث]] یاد شده افتاده و [[سند روایت]] از راوی دوم آغاز شده است<ref>ر. ک: هیثمی، ص۲۸۰؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۴۱.</ref>. ابوعمرو شیبانی، روایت دیگری دارد که باز در آن نام صحابی را نگفته و از این رو، در مبهمات بدان پرداخته شده است<ref>ر. ک؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۷۵.</ref>. ابن عبدالبر <ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۸۳.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۳.</ref> هر چند نام او را در مجموعه [[صحابه‌نگاری]] خود آورده، ولی به تابعی بودنش تصریح کرده‌اند. با توجه به این مطالب، شکی نیست که ابوعمرو شیبانی ([[سعد بن ایاس]]) و فرد مورد بحث یکی است و جا داشت ابن عبدالبر، ابن اثیر و ابن حجر، ذیل سعد بن ایاس، دست کم به صورت احتمال به این [[اتحاد]] آنان اشاره می‌کردند. | به نظر می‌رسد نسخه ناقصی از این مستند نزد ابن حجر بوده است؛ زیرا مسند یاد شده، نزد [[هیثمی]] بوده و در آن، ابوعمرو [[شیبانی]] این [[روایت]] را از مردی که نامش را نگفته، نقل کرده است<ref>هیثمی، ص۲۸۰.</ref>. البته ابن حجر متوجه این نکته شده است و می‌گوید: چنانچه [[سند]] این روایت صحیح باشد، فرد مورد بحث، غیر از ابوعمرو شیبانی [[سعد]] ([[سعید]]، بر خلاف مشهور) بن [[ایاس]]، [[تابعی]] مشهور است، ولی به گمانم نام [[صحابی]] اصلی از سند افتاده است. [[شاهد]] دیگر بر ناقص بودن نسخه ابن حجر این است که [[عبدالرحیم بن واقد]]، استاد حارث بن ابی اسامه یعنی [[راوی]] اول، از ابتدای [[سند حدیث]] یاد شده افتاده و [[سند روایت]] از راوی دوم آغاز شده است<ref>ر. ک: هیثمی، ص۲۸۰؛ ابن حجر، ج۷، ص۲۴۱.</ref>. ابوعمرو شیبانی، روایت دیگری دارد که باز در آن نام صحابی را نگفته و از این رو، در مبهمات بدان پرداخته شده است<ref>ر. ک؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۷۵.</ref>. ابن عبدالبر <ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۸۳.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۲۲۳.</ref> هر چند نام او را در مجموعه [[صحابه‌نگاری]] خود آورده، ولی به تابعی بودنش تصریح کرده‌اند. با توجه به این مطالب، شکی نیست که ابوعمرو شیبانی ([[سعد بن ایاس]]) و فرد مورد بحث یکی است و جا داشت ابن عبدالبر، ابن اثیر و ابن حجر، ذیل سعد بن ایاس، دست کم به صورت احتمال به این [[اتحاد]] آنان اشاره می‌کردند. | ||
ابوعمرو شیبانی، از مخضرمین است که [[جاهلیت]] را [[درک]] کرد، ولی [[رسول خدا]] {{صل}} را ندید<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۸۳؛ حاکم نیشابوری، ص۴۴؛ ابن | ابوعمرو شیبانی، از مخضرمین است که [[جاهلیت]] را [[درک]] کرد، ولی [[رسول خدا]] {{صل}} را ندید<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۸۳؛ حاکم نیشابوری، ص۴۴؛ ابن ابی‌حاتم، ج۴، ص۷۸.</ref>. خودش در این باره می‌گوید: زمانی که برای خانواده‌ام در کاظمه<ref>سرزمینی است کنار دریا در راه بصره به سوی بحرین که در منزل میان کاظمه و بصره راه است؛ ر. ک: یاقوت حموی، ج۴۰، ص۴۳۱.</ref> گوسفند چرانی می‌کردم، خبر رسول خدا {{صل}} را شنیدم<ref>بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۲۶۳؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۱؛ ابن حبان، ج۴، ص۲۷۳؛ ابو نسیم، ج۳، ص۱۲۹۲.</ref>. در جاهلیت دوبار [[حج]] به جا آورد<ref>ابن حبان، ج۴، ص۲۷۳.</ref>. وی [[کوفی]] و از تابعینی است که از [[امام علی]] {{ع}}، [[عمر]]، [[عبدالله بن مسعود]]، [[حذیفه]]، [[ابومسعود انصاری]] و برخی دیگر از [[صحابه]] [[روایت]] کرده است<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۸، ص۱۱۴؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۱؛ عجلی، ج۲، ص۴۱۸؛ ابن حبان، ج۴، ص۲۷۳؛ ابن ابی‌حاتم، ج۴، ص۷۹؛ حاکم نیشابوری، ص۴۴؛ ابن صلاح، ص۱۸۰.</ref>. ابوعمرو چهل ساله بود که در [[جنگ قادسیه]] (سال چهارده) شرکت کرد و ۱۲۰ سال داشت که از [[دنیا]] رفت<ref>بخاری، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۲۴۴؛ ابن سعد، ج۶، ص۱۶۱؛ ابونعیم، ج۳، ص۱۲۹۱.</ref>. [[ابن حبان]]<ref>ابن حبان، ج۴، ص۲۷۳.</ref> سال درگذشت ابوعمرو شیبانی را ۱۰۱ ابن عبدالبر <ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۱۵۰.</ref> ۹۵ و [[ابن حجر]] ۹۶<ref>الاصابه، ج۷، ص۲۴۱.</ref> احتمال داده‌اند. ابوعمرو شیبانی مورد بحث، غیر از [[ابوعمرو شیبانی]] [[اسحاق بن مرار]] لغوی، و نیز غیر از [[ابوعمرو سیبانی]] [[زرعه شامی]] است <ref>ابن [[صلاح]]، ۲۱۰.</ref><ref>[[محمد رضا هدایت‌پناه|هدایت‌پناه، محمد رضا]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۱ (کتاب)|مقاله «ابوعمرو شیبانی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۱، ص:۴۵۵-۴۵۶.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||