معاد در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←اثبات امکان و ضرورت
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
[[متکلمان]] [[مسلمان]] برای [[اثبات معاد]]، افزون بر ادلۀ [[نقلی]]، از ادلۀ [[عقلی]] نیز سود برده‌اند. یکی از [[دلایل]] مشهور [[عقلی]] این است که [[تکلیف]] به [[اوامر و نواهی]] [[الهی]]، مستلزم وجود [[پاداش]] و [[کیفر]] است؛ اما همۀ کیفرها و پاداش‌ها در [[دنیا]] جاری نمی‌شوند و بسیاری از [[گناهکاران]] و [[ستمگران]] در [[دنیا]] از [[رفاه]] و [[آسایش]] بهره‌مندند و در برابر، شماری فراوان از [[مؤمنان]] [[پرهیزگار]] در [[دنیا]] به حال [[سختی]] و رنج‌اند. [[دادگری]] [[خداوند]] ایجاب می‌کند سرانجام، اینان به سزای عمل خویش برسند و بدین‌سان، وجود سرای [[آخرت]] به اثبات می‌رسد<ref>ر. ک. دائرة المعارف فارسی، ۲/ ۲۷۹۹.</ref>. | [[متکلمان]] [[مسلمان]] برای [[اثبات معاد]]، افزون بر ادلۀ [[نقلی]]، از ادلۀ [[عقلی]] نیز سود برده‌اند. یکی از [[دلایل]] مشهور [[عقلی]] این است که [[تکلیف]] به [[اوامر و نواهی]] [[الهی]]، مستلزم وجود [[پاداش]] و [[کیفر]] است؛ اما همۀ کیفرها و پاداش‌ها در [[دنیا]] جاری نمی‌شوند و بسیاری از [[گناهکاران]] و [[ستمگران]] در [[دنیا]] از [[رفاه]] و [[آسایش]] بهره‌مندند و در برابر، شماری فراوان از [[مؤمنان]] [[پرهیزگار]] در [[دنیا]] به حال [[سختی]] و رنج‌اند. [[دادگری]] [[خداوند]] ایجاب می‌کند سرانجام، اینان به سزای عمل خویش برسند و بدین‌سان، وجود سرای [[آخرت]] به اثبات می‌رسد<ref>ر. ک. دائرة المعارف فارسی، ۲/ ۲۷۹۹.</ref>. | ||
===[[فطری]] بودن [[عقاید]] و [[احکام الهی]]=== | |||
از آنجا که عقاید و اصول کلی احکام الهی بر اساس ساختار آفرینشی [[انسان]] تنظیم شده است، به رغم تمام تلاش‌هایی که در طول [[تاریخ]] برای نابودی آنها صورت گرفته، این [[احکام]] و عقاید پابرجای مانده و اگر چند صباحی کم‌رنگ یا افیون جلوه کرده است، بالاخره با برطرف شدن موانع، جایگاه فطری خود را بازیافته است. کشورهای [[کمونیستی]] شوروی، بهترین [[شاهدان]] بر این مدعایند. | |||
[[قرآن]] درباره فطری بودن عقاید و اصول کلی احکام و [[اخلاق الهی]] که از آنها تعبیر به «[[دین]]» می‌کند، چنین می‌فرماید: {{متن قرآن|فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ}}<ref>«بنابراین با درستی آیین روی (دل) را برای این دین راست بدار! بر همان سرشتی که خداوند مردم را بر آن آفریده است؛ هیچ دگرگونی در آفرینش خداوند راه ندارد؛ این است دین استوار» سوره روم، آیه ۳۰.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} نیز که [[تربیت]] شده [[مکتب]] قرآن است، آنجا که از [[فلسفه]] [[بعثت پیامبران]] سخن می‌گوید، بر فطری بودن دین و اینکه [[انبیا]] مطالبه‌کنندگان [[پیمان]] [[فطرت الهی]] بودند، چنین تأکید می‌کند: «[[[خداوند]]] پیامبرانش را در میان آنان [[مبعوث]] کرد، و پی در پی [[رسولان]] خود را به سوی آنان فرستاد، تا پیمان [[فطرت]] را از آنان مطالبه کنند و نعمت‌های فراموش شده را به یاد آنان آورند، و با [[ابلاغ]] [[دستورات]] خدا [[حجت]] را بر ایشان تمام کنند، و گنج‌های پنهانی عقل‌هایشان را استخراج نمایند، و [[آیات]] [[قدرت]] خدای را به آنان نشان دهند»<ref>نهج البلاغه، خطبه ١.</ref>. البته بررسی فطری بودن ابعاد [[دین]]، مجال دیگری می‌طلبد<ref>ر.ک: المیزان، ج۱۶، ص۱۷۷.</ref>.<ref>[[زین‌العابدین قربانی لاهیجی|قربانی لاهیجی، زین‌العابدین]]، [[معاد - قربانی (مقاله)| مقاله «معاد»]]، [[دانشنامه امام علی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۲]] ص ۳۸۴.</ref>. | |||
===نخست: دلیل عقلی=== | ===نخست: دلیل عقلی=== | ||